Is ‘The Idol’ een donkere popsatire of een verkrachtingsfantasie?

De pitch kwam van The Weeknd. De regie is van de maker van Euphoria. Het verhaal leest als I’m a Slave 4 U van Britney Spears op ketamine. The Idol, een nieuwe HBO-reeks, heeft álles om heel veel mensen heel enthousiast te maken. Dus waarom wordt er zo voorzichtig naar uitgekeken?

Waarover hebben we het?

The Idol, een nieuwe zesdelige fictiereeks van HBO en A24 over de donkere kant van pop, seks en 21e-eeuwse roem. Denk: Euphoria met popsterren. De hoofdrollen worden verzorgd door Lily-Rose Depp, dochter van Johnny Depp en Vanessa Paradis, en Abel Tesfaye, alias The Weeknd, de meest gestreamde artiest van het moment. Kleinere rollen zijn weggelegd voor popster Troye Sivan, K-popster Jennie van Blackpink en muzikant Moses Sumney.

Wie zijn de makers?

De reeks is ontsproten aan ‘de zieke en verdorven geesten’ – hún woorden – van The Weeknd en Sam Levinson, de man achter Euphoria. The Weeknd benaderde Levinson enkele jaren geleden met een pitch, zo vertelde die laatste. ‘Hij zei iets dat ik niet kon vergeten: “Als ik wil, zou ik een sekte kunnen beginnen.” Zijn fans waren zo loyaal en toegewijd dat ze hem in alles zouden volgen. Dat was de kiem van The Idol: wat gebeurt er wanneer een popster voor de verkeerde persoon valt en niemand zijn mond opendoet?’

Wat Babylon met de vuile kant van de Golden Age of Hollywood deed, lijkt The Idol voor de 21e-eeuwse popindustrie te willen betekenen.

Dat de twee samenwerken, was geen grote verrassing – of toch niet voor wie hun werk kent. Toen hij twaalf jaar geleden debuteerde met de mixtape House of Balloons, hielden de songs van The Weeknd zich op in een donkere wereld van drugs, seks, hartenpijn, neon en hedonisme. (‘Het is moeilijk te zeggen of het vertelsels uit zijn echte leven zijn of verzonnen verhalen’, schreef Pitchfork destijds in zijn review. ‘We hopen het laatste.’) Een louche kantje dat niet verdween toen hij door de mainstream werd omarmd. Can’t Feel My Face, een van zijn grootste hits, is een nummer over hoe je je gezicht niet meer voelt als je een zak coke snuift. (Waar hij vervolgens mee genomineerd werd voor een Teen Choice Award.)

Sam Levinson is dan weer de man achter het bejubelde Euphoria, een visueel verbluffende HBO-reeks over tienerlevens vol dubieuze seks, drugsverslaving en donkere romantiek. Fijn detail: op het allereerste moodboard van Euphoria prijkte een foto van The Weeknd. Ook al kenden de twee elkaar niet bijzonder goed, ergens was The Weeknd altijd al de soundtrack bij de wereld van Sam Levinson.

Waarover gaat The Idol?

Lily-Rose Depp speelt Jocelyn – geen achternaam –, een Britney Spears-achtige popster die na een mentale inzinking en een schandaal te veel opnieuw de weg naar boven probeert te vinden. Ze ontmoet Tredos (The Weeknd met een rattenstaart), een dubieuze producer, zelfhulpgoeroe én stiekeme sekteleider. Het blijkt het begin van ‘de vuilste relatie van heel Hollywood’ – aldus HBO – waarin de grenzen tussen seks, creativiteit en misbruik helemaal vervagen.

Waargebeurd?

Nee, het verhaal is volledig fictief. Al is het niet hard zoeken naar de inspiratie. The Weeknd baseerde het personage van Jocelyn naar eigen zeggen op zijn ervaringen met de popwereld. De biografie van Britney Spears, haar I’m A Slave 4 U-periode in het bijzonder, lijkt ook een nadrukkelijke invloed. (‘Wanneer hebben we voor het laatst een echt vuile, vuile popster gehad?’ klinkt het in de trailer. Het antwoord volgt een seconde later, wanneer Gimme More van Britney Spears weerklinkt.)

Maar de reeks lijkt vooral een bespiegeling te willen zijn op de donkere kant van de popindustrie. Een industrie waaruit de jongste jaren bijzonder verontrustende verhalen naar boven kwamen. Popster Kesha voert al bijna een decennium een juridische strijd tegen producer Dr. Luke, die ze beschuldigt van seksueel misbruik, seksueel geweld en onredelijke businesspraktijken. Zanger R Kelly werd dit jaar veroordeeld voor – onder meer – het opzetten van een ‘sekssekte’ van hele jonge vrouwen, onder wie minderjarigen. Framing Britney Spears zette een spotlicht op de curatele van de vader van de popster, die buiten haar wil om haar leven en carrière bepaalde en haar financiën regelde. De docureeks The Vow vertelde het verhaal van Nxium, een sekte die in Hollywood ronselde, en zelfhulpgoeroe Keith Raniere, de sekteleider van Nxium die veroordeeld werd voor fraude en seksueel misbruik.

Geen van die verhalen zit rechtstreeks in The Idol, maar ze lijken wel het universum te hebben vormgegeven waarin de personages leven. ‘Los Angeles is waar alle monsters van de wereld zich verzamelen’, klinkt het in de trailer. ‘Vertrouw niemand.’ Wat Babylon met de vuile kant van de Golden Age of Hollywood deed, lijkt The Idol voor de 21ste-eeuwse popindustrie te willen betekenen.

Klinkt interessant, toch?

Zeer zeker.

Dus waarover gaat de controverse dan?

In de eerste plaats over wat er zich áchter de schermen afspeelde. Een jaar geleden raakte bekend dat Amy Seimetz, de regisseur van The Idol (die eerder afleveringen van Strangers Things en Atlanta regisseerde), de productie plots had verlaten, samen met een groot deel van de crew. Een duidelijke reden werd niet gegeven, al meldde Deadline dat The Weeknd vond dat de reeks ‘te veel vanuit een vrouwelijk perspectief’ verteld werd en te veel op het personage van Lily-Rose Depp focuste. Sam Levinson, die meegeschreven had aan het verhaal, nam vervolgens de regie over en gooide het werk van Seimetz, dat al voor tachtig procent gedraaid was, in de vuilnisbak. Hij ging inwonen bij The Weeknd in Bel-Air en draaide de reeks opnieuw, met de villa van de popster als belangrijkste locatie.

Het was een reeks over een vrouw die zichzelf seksueel ontdekt’, zei een bron in Rolling Stone. ‘Het werd een reeks over een man die een vrouw misbruikt terwijl ze ervan geniet.

In maart dit jaar verscheen dan weer een spraakmakend stuk in Rolling Stone waarin dertien anonieme medewerkers getuigden over de chaotische reshoots en de dubieuze richting die de reeks was ingeslagen nadat Levinson het roer had overgenomen. ‘Het was een reeks over een vrouw die zichzelf seksueel ontdekte’, zei één bron. ‘Maar het veranderde in een reeks over een man die een vrouw misbruikt terwijl ze ervan geniet.’ ‘The Idol begon als een satire en eindigde als het soort reeks waar het oorspronkelijk een satire op was’, zei een andere bron. ‘Het is een mannelijke verkrachtingsfantasie waarbij de vrouw blijft terugkomen omdat het haar muziek beter maakt’, verwoordde een derde het.

Eén concreet voorbeeld: oorspronkelijk zou er een scène gedraaid worden waarin Jocelyn een ei in haar vagina inbracht. Liet ze het ei vallen, dan weigerde Tedros haar te ‘verkrachten’. Waarna Jocelyn smeekte om ‘verkracht te worden’ omdat ze dacht dat dat de sleutel tot haar succes was. Het fragment werd uiteindelijk niet gedraaid omdat er geen manier was om de scène te filmen zonder dat Lily-Rose Depp daadwerkelijk een ei in haar vagina inbracht. ‘De reeks maakt geen punt’, zei een bron. ‘Ze steken er gewoon zoveel mogelijk naaktheid en expliciete beelden in om te zien wat de reactie is.’

Speelde mee: dat ook Euphoria in de nasleep van het tweede seizoen in de vuurlijn was komen te liggen. Crewleden spraken over verstikkende draaidagen van 18 uur. Meerdere actrices, onder wie Sydney Sweeney, hadden bij Sam Levinson geklaagd over al te gratuite naaktscènes. (Kritiek waar Levinson, voor de volledigheid, ook rekening mee had gehouden.) Actrice Barbie Ferreira, die publiekslieveling Kat speelde, stapte op uit ontevredenheid over de richting die haar personage was uitgegaan. ‘Ik wilde niet de fat best friend zijn’, was haar uitleg.

Heeft iemand van de makers gereageerd?

Jazeker. Lily-Rose Depp reageerde na het artikel in Rolling Stone met een statement waarin ze Levinson ‘de beste regisseur met wie ik al gewerkt heb’ noemde en schreef dat er met haar ‘input en meningen rekening werd gehouden’ en dat ze zich ‘nog nooit méér ondersteund en gerespecteerd’ heeft gevoeld.

The Weeknd deelde in eerste instantie een fragment uit The Idol waarin Rolling Stone ‘een beetje irrelevant’ genoemd werd. Onderschrift: ‘Hebben we jullie beledigd?’ Later legde hij in Vanity Fair uit dat het een ‘ridicule reactie op een ridicuul artikel was’. Amy Seimetz, de oorspronkelijke regisseur, was volgens hem vertrokken omdat de reeks niet meer in haar planning paste. De reshoots maakten deel uit van het normale creatieve proces. (‘Ik breng mijn muziek ook niet uit tot ik vind dat het fantastisch klinkt. Waarom zou dat in tv anders zijn?’) En hij verzette zich tegen het beeld dat van de reeks opgehangen werd als ‘verkrachters die een verkrachtingsfantasie maken’. ‘Ik maak muziek voor volwassenen. Het is niet voor de gevoelige zielen. Het is KNT-muziek en ik ben niet verantwoordelijk voor wat iemand van mijn muziek denkt’, legde hij de parallel met zijn muzikale carrière.

‘We wéten dat we een provocerende show maken’, vertelde Sam Levinson bij de première op het festival van Cannes. ‘Toen mijn vrouw me dat artikel voorlas, keek ik naar haar en zei ik: “Ik denk dat we de grootste reeks van de zomer in handen hebben.” Mijn enige ergernis was dat ze een aantal zaken bewust niet vermelden omdat het niet in hun narratief past.’

Ga ik geprovoceerd zijn?

Dat is toch waar The Idol op hoopt. In de eerste twee afleveringen zit een selfie met ejaculaat op het aangezicht, auto-erotische zelfverstikking, orale seks met verstikkingsgeluiden en voyeurisme en een dialoog over hoe Tedros er ‘verkrachterig’ uitziet. (‘Dat is wat ik leuk aan hem vind’, zegt Jocelyn.) The Idol wil héél graag choqueren.