Iedereen heeft de mond vol van La Casa de Papel, maar waarom?

Nee, wij vinden niet dat La casa de papel zo intelligent, origineel en feministisch is als overal getoeterd wordt. Ja, wij snappen wel waarom de Spaanse heistreeks is uitgegroeid tot de best bekeken Netflix Original die niet uit de VS komt. U kijkt toch ook?

Acht niet al te zware criminelen hijsen zich in een rode overall, zetten een Dalí-masker op en stappen zo de Koninklijke Munt in Madrid binnen. Ze gijzelen er alle aanwezigen en beginnen geld te drukken op het papier dat ze even tevoren hebben gestolen. Terwijl ze hun handen vol hebben met hun drukwerk, enkele balorige gijzelaars en de onvermijdelijke interne conflicten van zo’n operatie probeert het brein van de bende – de ‘Professor’, die zich buiten het gebouw bevindt – de stommiteiten van zijn niet bijster helder denkende crew recht te trekken, de vox populi voor zich te winnen en de politie zo lang mogelijk aan het lijntje te houden. Want tijd is geld, zeker in dit geval.

Zinderende spanning is wat de premisse van La casa de papel – ‘Het huis van papier’ – belooft, en da’s geen leugen. De Spaanse serie is zelfs heel dwingend, met haar karrenvracht aan hachelijke situaties, de soms heel spitsvondige dialogen, een genadeloos ritme en cliffhangers die uitnodigen tot een nachtje comakijken.

Al stop je in dat geval beter vooraf je brein achter slot en grendel. Mocht u tijdens het minnespel de tepel van uw bedpartner even ver oprekken als de makers van deze serie uw suspension of disbelief, dan krijgt u gegarandeerd een draai om de oren.

En dat terwijl veel kijkers de serie als heel intelligent beschouwen. Als origineel en boordevol straffe vondsten. En als een feministisch manifest.

Nou.

Gijzelaars die gijzelnemers in eenzelfde plunje steken als zijzelf, om de politie in verwarring te brengen? Gepikt van Spike Lees Inside Man (2006), een film waarin de overvallers op vrijwel dezelfde manier te werk gaan. De makers van La casa de papel hebben die film duidelijk gezien.

Zowat elke heistfilm van de laatste veertig jaar werd kaalgeplukt, Reservoir Dogs (1992) op kop. In plaats van een kleur krijgen de gangsters een stad als roepnaam en worden ze voorgesteld via flashbacks. En net als in Tarantino’s film zitten er in de bende een gesjeesde narcist en enkele dommekrachten die voor het verhaal van weinig belang zijn. Blijkbaar hadden de overvallers gewoon voldoende volk nodig om de gijzelaars te bewaken.

Iets waar ze trouwens behoorlijk beroerd in blijken.

Geen personage in La casa de papel is belangrijker voor de plot dan de Professor, een nerd met bril, baard en het obligate onverwerkte verleden die de overval al jarenlang voorbereidt en geacht wordt aan alles gedacht te hebben. Toch blijkt hij een zondagskind en is hij vrijwel uitsluitend van toeval, hoerenchance en improvisatie afhankelijk om zijn snode plan uit te voeren.

En als dat niet volstaat, kan hij altijd nog rekenen op de grenzeloze domheid van de politie. Arrestanten worden niet naar het bureau gebracht, maar ergens in een verlaten huis vastgebonden. Spaanse flikken nemen blijkbaar ook hun smartphone nooit op, of gaan lekker uiteten in een hippe Madrileense bar waar nooit veel volk zit tijdens de grootste overval uit hun nationale geschiedenis. Het is verbazingwekkend dat de makers van La casa de papel van de ordediensten nog geen proces wegens laster en eerroof aan hun broek hebben.

Opmerkelijk: La casa de papel lijkt goed te scoren bij vrouwen. Dat betekent eens te meer dat er voor feministen nog werk aan de winkel is. Het is namelijk al een tijdje geleden dat vrouwelijke hoofdpersonages in een serie zo nadrukkelijk als hulpeloze, van mannen afhankelijke wezens zijn neergezet. Politieonderhandelaar Raquel Murillo ligt emotioneel zo zwaar in de knoop met zichzelf dat ze haar werk niet meer kan doen, om de haverklap over de rooie gaat, de wijze raad van collega’s in de wind slaat en van bil gaat met het meesterbrein achter de overval. Een flatterende portrettering van een vrouw in een leidinggevende functie is dat niet.

Ook de vrouwelijke overvallers Nairobi en Tokio zouden schoolvoorbeelden van female empowerment zijn.

Wel, nee. Een uur nadat Nairobi op het einde van een aflevering het laken naar zich toe heeft getrokken en letterlijk het matriarchaat heeft uitgeroepen, staat ze de leiding over de groep weer af aan de minst geschikte man van het gezelschap. Gewoon, omdat ze moe is en het allemaal niet meer aankan. En om te bewijzen hoe fel ze tekeergaat tegen genderstereotypen, loopt de rebelse Tokio zowat een kwart van de serie met haar achterste bloot.

En dan is er nog die gijzelaar die een abortuspil wil omdat haar minnaar, de directeur van de Munt, het kind niet erkent. Zij laat zich door een van de gijzelnemers overtuigen het toch maar te houden. Waarna het stockholmsyndroom toeslaat, en er plots niet één, maar twee Consuela Meinhofs zijn. Nee, La casa de papel tikt zelfs geen barstje in het glazen plafond.

Maar waarom kijken we dan nog? Omdat al het bovenstaande ons geen lor kan schelen, natuurlijk. Omdat we ons willen amuseren en tijdens het bingen vooral niet te diep willen nadenken, en al helemaal niet over genderkwesties. Omdat wat ons niet stoorde aan 24, Prison Break en tig andere spannende series ons ook niet stoort aan La casa de papel. Het is escapisme, en dat volstaat.

Misschien ook omdat deze reeks, ondanks alle tekortkomingen, een visueel pareltje is. De begintitels, de scènes met veel gevoel voor symmetrie in de traphal van de Munt, de kundige wijze waarop de dialogen in beeld zijn gebracht: het oogt allemaal heel mooi.

Dat zal wel volstaan om de derde jaargang, die momenteel in de maak is, ook met een mix van opwinding en ergernis uit te zitten. Al is de kans dat het vet dan definitief van de soep is redelijk groot. Net zoals dat bij 24, PrisonBreak en tig andere spannende series het geval was.

Tenzij ze van die tepel afblijven.