Gloria Monserez ontdekt de wereld: ‘Veel vrienden weten niet eens wat ik aan het doen ben’

Met Gloria mundi leidt ze voor het eerst een programma op VRT 1 en toch blijft het hoofd van Gloria Monserez boordevol vragen zitten. ‘Ik voel me soms een wandelend cliché.’ Een gesprek over tekenen, cool zijn op de socials, rattenmaskers en de schrik voor ‘indringers’.

‘En tijdens onze wandeling daarnet zijn ook al drie dagpauwogen voorbijgevlogen.’

Het Meerdaalwoud in de zuidrand van Leuven. Een omgevallen boomstam doet dienst als zitbank, de zon brengt rust en warmte. Na anderhalf uur valt de gedachtestroom in het hoofd van Gloria Monserez, kolkend en wervelend, voor het eerst stil.

Haar blik volgt een citroengele vlinder die voor onze ogen danst. Ze zwijgt even en zegt dan dat het leven alleen maar leuker wordt.

Was dit een opnamedag voor Gloria mundi, dan had Monserez nu haar schetsboek uit haar rugzak gehaald en was ze de vlinder met gele, zwarte en groene potloden beginnen te tekenen. In dat nieuwe programma, vanaf maandag acht weken lang te zien op VRT 1, laat ze zich door Bekende Vlamingen met roots in een ver of minder ver buitenland gidsen door hun thuisland. In de eerste aflevering neemt comedian Kamal Kharmach haar op sleeptouw door het Marokkaanse Rifgebergte, later volgen nog onder meer journalist Fatma Taspinar (Turkije), marathonloper Bashir Abdi (Somalië), zangeres Charlotte Adigéry (Martinique) en actrice Jennifer Heylen (Rwanda).

Het is de eerste keer dat Monserez in haar dooie eentje een programma op VRT 1 draagt én, bekent ze al meteen in het begin van aflevering één: een wereldreiziger is ze niet. ‘Ik ben een Chiromeisje’, zegt ze wanneer zij en Kharmach in de Marokkaanse bergen hun tenten opslaan.

Een Chiromeisje dat moeiteloos vlinders herkent en het liefst de hele dag zou tekenen. Want laten we eerlijk zijn: Gloria mundi is niets meer of minder dan een smoes om de wereld te ontdekken en – eindelijk – de kleurpotloden opnieuw op te nemen.

*** 

We spoelen de tijd anderhalf uur terug en horen Monserez vertellen dat het stukje Meerdaalwoud rond De Kluis, het oudste jeugdverblijf van Vlaanderen, voor haar het archetypische bos is. ‘Als ik over een bos droom, is het dit bos.’ Ze komt hier al van kinds af aan en nu ze in een flat in Kessel-Lo woont, zoekt ze hier wel vaker de stilte op.

Maar zelf een wandeling uitstippelen, dat is een andere zaak. ‘Daar mag je me niet mee vertrouwen’, zegt Monserez. ‘Ik ben te chaotisch om mijn eigen wandelingen te onthouden. Ik zal vandaag dus niet de gids kunnen zijn, sorry.’

We stappen een holle weg in en vanzelf beginnen we over tekenen te praten. In elke aflevering van Gloria mundi maakt Monserez voor haar bekende reisgids een dagboek, gevuld met tekeningen en teksten. Een oude liefde die weer in alle hevigheid is opgevlamd.

‘Na de middelbare school ben ik met veel goesting een grafische studie aan het Kask begonnen’, zegt Monserez. ‘Maar tegelijkertijd begon ik als Ketnetwrapper en was het corona, waardoor ik besliste om mijn studie stop te zetten. Ik wilde het niet halfzegat doen, zo ben ik niet. Toen we aan het brainstormen waren over Gloria mundi, en ons afvroegen hoe ik me het programma nog wat meer eigen kon maken, flapte ik er op een dag uit dat tekenen naast babbelen – ik babbel echt heel graag – nog altijd mijn grootste liefde is. Zo kwamen we op het idee van dat reisdagboek. Nu moet je weten: in het begin ben ik altijd heel enthousiast, maar daarna begin ik steeds te twijfelen. Kan ik dit wel nog? Weten de mensen van Woestijnvis (het productiehuis van Gloria mundi, nvdr.) wel waar ze “ja” op hebben gezegd? In de middelbare school tekende ik elke dag, maar ik voelde dat mijn job en mijn leeftijd hun tol begonnen te eisen.’

Je bent 24.

Gloria Monserez: 23! (lacht) De voorbije jaren ben ik zo bezig geweest met mijn carrière, met de vragen ‘Wie ben ik nu?’ en ‘Wat wil ik tonen aan de buitenwereld?’, dat ik zo veel in mijn hoofd heb gezeten en zo weinig aandacht had voor het intuïtieve dat het tekenen toch vereist. Hoe kom ik over? Gaan de mensen mij nog leuk vinden? Ben ik wel cool? Hoe blijf ik eerlijk? Hoe blijf ik mezelf?

Ik merk nu al: in jouw hoofd borrelen altijd veel vragen op.

Monserez: Zeker, en tekenen is iets waar mijn hoofd stil van wordt. Maar dat kost wel wat moeite, steeds meer moeite eigenlijk. Vroeger begon ik gewoon met tekenen en zag ik wel waar ik uitkwam, nu bedenk ik eerst een concept en begin ik daar meteen weer over te twijfelen. De druk ligt precies hoger. Ach. Ik ben gewoon erg perfectionistisch en ik stel alles altijd heel hard uit. Tijdens alle acht reizen die we voor Gloria mundi hebben gemaakt, heb ik de laatste nacht telkens hoogstens twee uur geslapen, als voor een examen in het middelbaar. Van de stress en omdat ik dat reisdagboek nog moest afwerken. Maar eens ik bezig was en met Lander (Wynants, de grafisch vormgever van Gloria mundi, nvdr.) de tekeningen mocht finetunen en inpassen in het programma, voelde het weer als vroeger. Het heeft ervoor gezorgd dat ik het tekenen opnieuw heb geïntegreerd in mijn leven.

Je hebt het kinderlijke knutselplezier teruggevonden?

Monserez: Absoluut. Ik ben dit jaar met mijn vriendinnen ook voor het eerst naar het carnaval van Aalst geweest. Het volkse matchte goed met de energie van mijn Chiro, en met papier-maché had ik voor ons allemaal rattenmaskers gemaakt. ‘Hoe kan je hier uren aan bezig zijn en dat niet saai vinden?’ vroegen mijn vriendinnen. Maar ik genoot daar zó van.

Even tussendoor: rattenmaskers?

Monserez: Dit is echt zo’n verhaal van ‘je moest erbij zijn’, – sorry – maar als dresscode voor ons jaarlijkse kerstdiner hadden mijn vriendinnen vorig jaar ‘chique red’ voorgesteld. Ik had hen niet goed verstaan en ging ervan uit dat ze als ‘chique ratten’ zouden opdagen. En dus zijn we nu als chique ratten naar Aalst gegaan, in kostuum en met mijn maskers.

Maar de les is dus dat je te veel in je hoofd hebt gezeten, de voorbije jaren.

Monserez: Superhard, op alle vlakken. Ik moest mijn evenwicht vinden. Ik ben in het midden van mijn puberteit beginnen te werken, kwam opeens in de media terecht, groeide voor een stuk in het publiek op en merkte meer en meer dat ik mezelf… (denkt na) ik wil niet zeggen ‘voorbijliep’, want dat is cliché, maar ik was toch totaal niet dichtbij mezelf, in ieder geval.

Ook wat cliché, vergeef me.

Monserez: Ik weet het! Hatelijk. Maar wat ik bedoel, is dat al die aandacht het impulsieve en het roekeloze in mij voedde, waardoor ik helemaal vergat – ik ben nu helemaal in clichés aan het praten en zal straks wel vertellen welke boeken ik allemaal heb gelezen, het is ten slotte voor Knack Focus (lacht) – wie ik eigenlijk ben. Ik feestte graag, ik ging op café met de Chiro en ik bleef graag hangen. Ik was jong en ik zou wel zien. Niet dat ik naar Antwerpen trok om er keihard te gaan clubben met een nieuwe vriendenkring, mijn vriendinnen zijn nog altijd de vriendinnen die ik tien jaar geleden ook al had, maar ik nam het allemaal niet zo nauw. Als ik de volgende dag met een kater moest gaan wrappen op Ketnet, ging dat altijd wel. Maar op een bepaald moment heb ik een tegenreactie gemaakt. Ik ben gestopt met drinken en met roken en ging rawdoggend door het leven.

Wanneer is die omslag er gekomen?

Monserez: In de zomer van 2022. Ik was 21 en zat in een woelige periode. Ondertussen werkte ik ook bij Studio Brussel, zodat ik zeker niet alleen ‘die van Ketnet’ zou zijn. Wat natuurlijk bullshit is, het is wat je er zelf mee doet en ik ben heel blij met wat ik bij Ketnet allemaal heb kunnen leren. Maar in die zomer heb ik de vrijblijvendheid van me afgegooid. Ik besefte dat ik dit heel graag deed en wilde blijven doen. Ik moest mijn werk serieuzer beginnen te nemen. Tot dan kwam ik vaak te laat en bereidde ik mijn teksten niet echt voor, al kwam ik gelukkig altijd op mijn pootjes terecht. Maar ik voelde meer en meer dat het op die manier niet zou blijven duren. Ik heb toen ook beslist om uit de Chiroleiding te stappen en me niet langer af te vragen of ik de kansen die ik kreeg enkel en alleen kreeg omdat ik altijd lang bleef hangen op café of omdat ik cool was op de socials, dan wel omdat ik werkelijk iets kon. In die periode heb ik ook al mijn digitale alter ego’s stopgezet. Instagram, Facebook, noem maar op.

Bevrijdend, toch?

Monserez: Puur voor mezelf wel, ik hoefde opeens niet meer een story te posten met een cool nummer eronder zodat iedereen toch zeker wist dat ik van de juiste dingen fan ben enzovoort. Maar het kostte me toch moeite om de controle los te laten en ik worstel eerlijk gezegd nog altijd met het besef dat als de mensen me op een dag beu zullen zijn, het om meer redenen zal zijn dan alleen het feit dat ik geen socials heb. Want het kan ook mijn downfall betekenen. De VRT zou op een bepaald moment kunnen zeggen ‘wij zitten hier in jou te investeren, het moet wel wat 360° zijn’. Bij elk nieuw programma hebben we wel een gesprek over wat we op de socials kunnen doen en dan moet ik altijd zeggen dat ik niets post.

Heerlijk. Maak gewoon goede televisie, al de rest doet er niet – of nauwelijks – toe.

Monserez: Dat vind ik ook. Maar ik snap ook dat merken vandaag volop aan het zoeken zijn hoe ze relevant kunnen blijven, zeker bij jongeren.

In die zin heb jij een erg traditioneel, zeg maar ouderwets pad afgelegd. Iemand van jouw leeftijd wordt normaal bekend als ‘influencer’ of ‘YouTube-persoonlijkheid’, niet als schermgezicht van de openbare omroep.

Monserez: Ik hou zo van lineaire televisie dat ik hoop dat het rust kan blijven brengen in het overaanbod van vandaag. Zelf kijk ik nog heel weinig lineair (op het moment dat het op tv verschijnt en niet uitgesteld, nvdr.), alleen De mol eigenlijk, en veel vrienden weten niet eens wat ik professioneel aan het doen ben. Maar ik woon op de derde verdieping in een appartementsblok en kan goed binnenkijken bij het appartement aan de overkant van de straat: daar woont een oudere vrouw bij wie de tv de hele dag aanstaat. Blokken, Dagelijkse kost, Het journaal, The Masked Singer. Dat vind ik telkens een rustgevend beeld.

Wanneer heb jij die kracht van televisie voor het eerst gevoeld?

Monserez: Bij het Sinterklaasjournaal, denk ik. Dieuwertje Blok: rest in peace, trouwens (de Nederlandse presentatrice overleed op 2 maart, nvdr.). Mijn innige deelneming aan Sinterklaas. Wie gaat dat nieuws nu coveren?

***

‘O kijk, bosanemoontjes. Even een foto sturen naar mijn mama.’

Het is algemeen geweten: Monserez is het kind van twee acteurs. Haar moeder is Machteld Timmermans, haar vader Koen Monserez. Allebei acteurs in hart en nieren, net als haar plusvader Danny Timmermans.

Als kind kreeg ze de ene theatervoorstelling na de andere film te zien. Ze herinnert zich vooral The Silence of the Lambs, Alien en Shutter Island. Een van haar vele meisjesdromen: ooit de stem van een Pixar- of Disneyprinses mogen inspreken.

Het werd Ketnet, en via Hotel Romantiek en De droomfabriek nu dus Gloria mundi.

Een specht timmert erop los, het pad slingert tussen ontzagwekkende beukenbomen omhoog. Voelen, zegt Monserez, is de essentie van het leven. En dus níét: altijd maar weer het volgende doel halen.

‘Jong en relevant blijven, er goed blijven uitzien, elke dag weer de juiste politieke mening verkondigen: het hangt allemaal als een grote zware galg boven ons te bengelen. De kunst is, en die heb ik nog altijd niet helemaal onder de knie, om daar rust in te vinden. Dit programma heeft me daarin geholpen. Acht keer mocht ik mee met iemand anders en acht keer wilde ik vooral hun verhaal horen. Ik moest mijn mening niet geven, ik moest gewoon luisteren. Ik ben een betweter en het deed deugd om eens een meer afwachtende rol in te nemen. Al voelde ik me ook vaak heel klein. 23, niet afgestudeerd, niet zo goed Frans sprekend, in pakweg Kigali.’

Je grootste angst is om ontmaskerd te worden als…

Monserez: Totale imbeciel, inderdaad. Ik voel me soms een wandelend cliché. Piepjong begonnen op Ketnet en ‘nu mag het poppemieke ook eens iets op VRT 1 doen, zie’. De eerste aflevering met Kamal is twee jaar geleden opgenomen, ik heb ze sindsdien maar één keer met een half oog durven te bekijken. Dat zegt alles.

De gelijkenis met Heylen en de herkomst is natuurlijk groot.

Monserez: O, maar dat was helemaal de bedoeling en ik heb met Martin Heylen voordien een heel fijn gesprek gehad. Ik vond het superspannend, omdat ik stress had dat hij zou zeggen dat ik vijftalig zou moeten zijn of dat ik goed zou moeten kunnen koken, maar zijn enige advies was dat ik oprechte interesse moest hebben. ‘Oef’, dacht ik. ‘Dat heb ik.’ Ik wil niets liever dan luisteren en vragen stellen, dat moet dus wel lukken.

Uiteindelijk ben ik in acht totaal verschillende culturen terechtgekomen en zo heb ik nog maar eens beseft wat de kracht van televisie kan zijn. Op tv kun je veel meer nuance brengen dan online. De toon is allesbehalve die van sociale media, van ‘gij zijt een fucking racist’ versus ‘gij zijt een fucking linkse zak’. Door ergens naartoe te reizen en lokale mensen aan het woord te laten, kun je tonen hoe de situatie ergens echt is.

Ik hoor de kijkers nu al zuchten: wéér een reisprogramma met BV’s.

Monserez: Ik weet het. Toen ik zag wat er allemaal nog was besteld en gemaakt voor dit voorjaar, dacht ik: BV’s zullen straks reporters achter de camera moeten worden, de mensen zullen ons beu worden. (lacht) Maar ik heb vertrouwen in de verhalen van Charlotte Adigéry, Bashir Abdi, chef-kok Marcelo Ballardin en alle anderen. En dit is ook een ander soort programma. Aan de mensen die schrik hebben voor indringers, voor alles wat er van buitenaf op ons afkomt, wil ik laten zien dat het allemaal oké is. Als we gewoon luisteren naar de verhalen van de anderen, kunnen we onze eigen angsten al zo hard temperen en rust vinden. We zijn allemaal hetzelfde aan het doen en toch hebben we zo’n schrik dat iemand onze plaats zal inpakken. Dat is toch raar?

De activist in jou is nog lang niet dood?

Monserez: Dat vuur zal altijd branden. Ik moet alleen een manier vinden om het op een goede manier te gebruiken. Lang heb ik het gedaan door een post te maken op Instagram zodra ik ergens verontwaardigd over was, maar een programma als Gloria mundi is veel meer mijn weg.

De droomfabriek maakte je met De Chinezen, Gloria mundi met Woestijnvis. Wil je ook in de toekomst tussen de verschillende productiehuizen blijven hoppen?

Monserez: Je kunt bijna niet anders. En ook dat is verrijkend. De wereld verandert zo snel, de politieke beslissingen volgen elkaar zo snel op, je kunt geen hele carrière meer vasthangen aan één productiehuis. Ze staan zo onder druk, net als de televisiezenders, dat je telkens opnieuw naar een geschikte partner moet zoeken. En als je je steeds weer omringt met andere mensen kun je bovendien ook altijd weer een ander programma op poten zetten.

Een van je collega’s bij Woestijnvis zei me: ‘Gloria weet van iedereen waar ze in hun privéleven mee bezig zijn en stelt oprecht geïnteresseerde vragen. Over hoe het met de kinderen of met de zoektocht naar een huis gaat, bijvoorbeeld.’

Monserez: (lacht) Dat is zowat het enige wat ik moet doen, en kan doen. Ik kan niet rekenen, tellen, dansen of boekhouden. Maar ik ben wél geïnteresseerd in wat andere mensen met hun leven doen.

Sinds anderhalf jaar heb je een exclusiviteitscontract bij de VRT…

Monserez: En het zijn inderdaad al turbulente tijden geweest. Maar ik heb zin om er mijn schouders mee onder te zetten, want ik vind het bijzonder belangrijk om de openbare omroep levendig te houden. Ik wil een ambassadeur van de VRT zijn, maar om die rol op te nemen moet je er zelf eerst trots op kunnen zijn. En dat is soms een moeilijk evenwicht. (denkt na) Het was soms veel gezeik. Maar goed, ik kan natuurlijk niet verwachten dat zo’n groot instituut dat al zo lang bestaat als de VRT altijd zal zijn wat Gloria Monserez vindt dat het moet zijn.

***

We zijn opnieuw aangekomen bij De Kluis. De weg door het bos is gevonden, het pad is afgelegd. Wat rest, is het demonstreren van de culturele bagage, zoals Monserez tijdens de wandeling had beloofd.

De boeken die haar hebben gevormd: I.M. van Connie Palmen, Drift van Bregje Hofstede, Julian van Fleur Pierets, Een klein leven van Hanya Yanagihara.

En wat muziek en schilderkunst betreft? Dan komen de namen van Chet Baker en Frida Kahlo al snel naar boven.

‘Ik heb zelf geen drugs nodig’, zegt Monserez nog. ‘Ik ben gezegend met een grote blijdschap in het leven. Maar ik voel me blijkbaar wel aangetrokken tot artiesten die hun verdriet meer en meer wilden verdoven. Misschien moet ik daar volgend jaar maar eens mee beginnen.’