‘Geweld is nooit goed te keuren’: sportpsycholoog Filip Boen over ‘De Harde Kern’

Professor Filip Boen (KU Leuven) mag als sportpsycholoog de harde kern op de therapiebank leggen, maar kijkt ook in eigen boezem. ‘Plots riep ik: Pat, waar is uw wijf naartoe?’

U zult professor Boen vandaag niet zo vaak meer op het Kiel spotten – ‘Sinds Propere Handen heb ik het wat gehad met voetbal’ – maar dat was vroeger wel anders. Al sinds zijn zesde steunt hij Beerschot. ‘Mijn vader, niet echt een emotioneel persoon, werd plots iemand die vloekte en mij vastpakte na een doelpunt.’ Die transformatie naar supporter herkent hij bij zichzelf. Tijdens een match tegen aartsrivaal Antwerp merkte hij hoe snel een persoonlijke grens kan vervagen op de tribune. ‘Patrick Goots speelde ooit bij Beerschot en was net gescheiden. Iemand riep: Pat, waar is uw wijf naartoe? Voor ik het besefte, scandeerde ik mee. Erg confronterend.’

Boen noemt het een typisch voorval van depersonalisatie. ‘In het ­stadion zie je jezelf niet meer als uniek individu, maar als lid van een groep die verschillend, en liefst beter is dan de andere groep.’ Dat kan ontaarden. ‘Bij depersonalisatie volg je de sociale norm van de groep. Als die agressiever is, is de kans groot dat je meedoet, ook als je zelf niet gewelddadig bent.’

De harde kern voelt zich misbegrepen door de media.

Filip Boen: Als de harde kern wordt weggezet als een groep stoorzenders die vecht voor de kick, kan ik dat ­begrijpen. Je mag niet onder­schatten hoe hun zelfbeeld samenhangt met de club. Veel meer dan ­consument, zien die supporters zich als ­eigenaar van de club. Nu veel clubs in buitenlandse handen zijn, hebben ze boven­dien het gevoel dat hun ploeg slecht gerund wordt. De harde kern van Standard heeft zo een aantal wedstrijden stilgelegd als protest ­tegen het bestuur. Ik keur het geweld niet goed, maar ik begrijp waarom ze het deden.

Moeten we ons empathischer opstellen tegenover plegers van supportersgeweld?

Boen: Als een Beerschotsupporter vuurwerk afsteekt tussen Antwerpsupporters, moet dat zwaar bestraft worden. Maar we moeten ook in­zetten op preventie. Ik stel vaak voor aan clubs om de belangrijkste leiders van de harde kern samen te brengen om voor de match te bepalen wat kan en niet kan. Welke gezangen we tolereren en welke niet. Zo ­kunnen de gedragsnormen in een groep ­verschuiven.

Harde kernen komen nu samen in bosfights om het uit te vechten naast het stadion. ‘Zolang daar geen onschuldige slachtoffers vallen, who cares’, zegt Tourist LeMC.

Boen: Geweld is nooit goed te ­keuren. Zelfs al is er wederzijdse toe­stemming, het gevecht gebeurt niet onder gecontroleerde omstandig­heden. Ga naar een vechtclub als je wil vechten. De strijd om welke ploeg de beste is, moet op het veld ­gebeuren. Die bosfights stralen negatief af op het supporterschap. Veel mensen zien nog maar moeilijk het onderscheid tussen voetbalsupporters en ­hooligans, blijkt uit mijn onderzoek. Bosfights maken die grens vager.