From zero to De Niro: alles wat u moet weten over ‘Zero Day’

De politieke thriller Zero Day gaat over een wereld zonder waarheid. Een beetje zoals de onze, eigenlijk.

Zero Day is een aanval op de gerontocratie

Toen Eric Newman in 2022 het scenario voor Zero Day afwerkte, zag het Amerikaanse politieke toneel er nog enigszins anders uit. De Democraten van Joe Biden hadden voorzichtig de tussentijdse verkiezingen gewonnen en de president kon zijn debatfiches nog onthouden. Trumps herverkiezing was nog geen zekerheid, laat staan dat iemand kon voorspellen dat hij drie jaar later doodleuk zou verkondigen dat hij Groenland wil kopen. Of de Gazastrook verbenidormiseren. En toch voelt Zero Day, een zesdelige politieke thriller waarin een stokoude leider met een wankele geest de VS door een existentiële crisis moet loodsen, akelig actueel aan.

Robert De Niro speelt George Mullen, een voormalige president van de Verenigde Staten die weinig meer om handen heeft dan een biografie te schrijven. Wanneer een dodelijke cyberaanval in één ruk elektriciteitsnetten, openbaar vervoer, communicatie en cruciale ziekenhuisinfrastructuur lamlegt, bevindt hij zich toch opnieuw in de machtigste middens van het land. Als leider van de zogenoemde Zero Day-onderzoekscommissie mag hij de grove middelen inzetten om de daders te vatten, zoals surveillance, willekeurige huiszoekingen en aanhoudingen zonder bewijslast. Probleem: dat zijn erg verregaande bevoegdheden voor een verwarde tachtiger, die achter de schermen aan de lopende band hallucineert over de dood van Bambi, zijn ghostwriter en de virale landschapsschilder Bob Ross.

Het is een thriller voor het post-truthtijdperk

Bedenker Eric Newman onderzocht eerder al corruptie, vanuit het perspectief van de ‘war on drugs’ in Narcos. Deze keer richt hij zijn pijlen nog directer op de powers that be. Hij vond inspiratie bij de Britse documentairemaker Adam Curtis, die in 2020 het bejubelde Can’t Get You Out of My Head maakte over de geschiedenis van individualisme, complotdenkers en hedendaagse massahysterie. ‘Het toont hoe subjectieve waarheid gevormd wordt door bepaalde feiten te verhullen of weg te laten’, vertelt Newman tijdens een persconferentie in Londen. ‘Ik zie mezelf als iemand die ingelezen is, maar Curtis bracht verhalen die ik nog nooit gehoord had, zoals de Mau Mau-opstand in Kenia.’ Niet veel later kroop hij aan tafel met tv-producer Noah Oppenheim, die tot 2023 directeur van NBC News was. ‘We hadden het over hoe nieuws tot ons kwam en hoe we ons allemaal anders lijken te verhouden tot de waarheid. Er is een bepaalde subjectiviteit in feiten gekropen, die er niet hoort te zijn. Zeer beangstigend.’ Samen ontwikkelden ze het idee van een reeks waarin iemand de taak krijgt om de waarheid te achterhalen, ‘terwijl het mechanisme waarmee die wordt bepaald kapot is’. Hoe maak je nog juiste keuzes in een publiek forum dat overspoeld wordt met luidruchtige truth bomb-kanalen en paranoia? Die vraag, en het gebrekkige antwoord van beleidsmakers daarop, vormt de rode draad in Zero Day.

Het Witte Huis wordt bevolkt door celebrities

Wordt het huidige Witte Huis platgelopen door oude witte mannen, dan is de ambtswoning in Zero Day iets glamoureuzer. Zo deed Angela Bassett wat Kamala Harris niet kon: haar personage Evelyn Mitchell mag zich de eerste zwarte én vrouwelijke president noemen. Verder herkent u de Alexandria Ocasio-Cortez-achtige dochter van Mullen als Lizzy Caplan uit Fleishman Is in Trouble, doorgewinterd politica Valerie Whitesell als Connie Britton uit The White Lotus en vooral Mullens complexe rechterhand Roger Carlson als Jesse Plemons. Hij vond tussen de films Civil War en Kinds of Kindness nog een gaatje om zes jaar na The Irishman opnieuw het scherm te delen met De Niro. ‘Mijn personage deed me een beetje denken aan Brian Epstein, de manager van The Beatles’, aldus Plemons, verwijzend naar de tragische levensloop van de man die The Beatles grootmaakte. ‘Ik vind het fascinerend hoe iemand zijn hele leven kan wijden aan één persoon of groep. Het is bewonderenswaardig, maar je kan snel verstrikt raken in andermans succes.’

De Niro doet het niet (alleen) voor de dollars

De Niro werd afgelopen zomer 81 jaar, maar blijft een bijzonder actieve acteur. Behalve Zero Day verschijnt de tweevoudige Oscarwinnaar binnenkort ook in The Alto Knights, waarin hij zowaar twéé maffiabazen speelt, en in Tin Soldier, een actiethriller met Jamie Foxx. Al doet hij ook niet alles uit liefde voor het metier. Wie Meet the Fockers of Dirty Grandma zag, weet dat De Niro soms simpelweg plezier wil maken in ruil voor een zak geld. Niet onlogisch. Hij heeft enkele openstaande rekeningen en investeringen om te onderhouden, waaronder fraaie restaurants, een hotel op de Caraïben, het Tribeca Film Festival, een jaarlijkse alimentatie van 1 miljoen dollar aan zijn ex-vrouw, en de opvoeding van zijn anderhalf jaar oude baby Gia. Maar er zijn genoeg redenen om te stellen dat Zero Day meer is dan poenpakkerij – al gaf hij toe dat hij expliciet een project zocht van ‘om en bij de zes maanden in New York’. Zo beschreef hij de opnames als ‘drie films back to back inblikken’ en een oefening die even intens aanvoelde als ‘van Frankrijk naar Engeland zwemmen’. Bovendien ligt de materie hem na aan het hart: De Niro is een van de weinige stemmen in Hollywood die Trump openlijk een ‘hansworst’, ‘dictator’ en ‘misdadiger die in de gevangenis hoort’ noemt. En vooral: De Niro speelt met zo’n overtuiging dat we hem zo onze stem zouden geven. Ook als hij onsamenhangend prevelt over een dood hertje.