Erik Van Looys favoriete deelnemer, en vier andere hoogtepunten van ‘De slimste mens’-quizmaster

Erik Van Looy blikt terug op 20 jaar De slimste mens ter wereld, met extra aandacht voor … die 18 keer dat Ella Leyers deelnam.

1. De allereerste opname – (2004, seizoen 2)

Erik Van Looy: Dromen zijn bedrog van Marco Borsato: dat was het nummer dat op de radio speelde toen ik voor de eerste keer de parking van de studio op reed als presentator van De slimste mens ter wereld. Een slecht voorteken, dacht ik, vanwege die titel. Dat bleek het niet te zijn. Hoewel ik per ongeluk een antwoord verklapte, bracht ik het er die eerste opname lang niet slecht van af. Ik ben nogal bijgelovig, dus kocht ik daarna een best of van Marco Borsato. Die bracht me op weg naar de studio telkens in de juiste sfeer. Na een paar jaar had ik de cd kapot gespeeld, maar ook dan deed ik het als quizmaster niet slecht. Ik kon het ook zónder Marco Borsato in goede banen leiden, zo bleek. Een uitspraak die vandaag wel gepast is. (lacht)

Het was een enorme gok (dat Van Looy de presentatie overnam van de oorspronkelijke quizmaster Bruno Wyndaele, nvdr.). Voor mezelf, voor Woestijnvis en voor Aimé Van Hecke, de toenmalige strateeg bij de VRT. Omdat ik nog nooit gepresenteerd had en niet bepaald keurig Nederlands sprak. Niet zo lang geleden vernam ik dat er destijds ook gesprekken zijn geweest met Jo De Poorter. Ik dacht dat ik voorrang had gekregen op De Poorter, maar blijkbaar had die gewoon ‘nee’ gezegd.

Ik zag mezelf altijd als een regisseur, maar stiekem wilde ik ook graag vóór de schermen werken. Ik was 41 ten tijde van die eerste opname. Als ik de beelden nu herbekijk, zie ik er precies 25 uit. (lacht) Maar ik zie ook een enthousiaste jonge snaak die blij is dat hij dit mag doen. Ik had met De zaak Alzheimer mijn allereerste internationale kassucces als regisseur geboekt. Die quiz leek mij een ontspannende afwisseling. Ik kreeg ook de vrijheid om die naar mijn hand te zetten. Het programma had al succes onder Bruno Wyndaele, maar ik heb het naar een soort pretkabinet laten evolueren. Een quiz die tegelijk heel spannend en heel amusant is, doorspekt met humor die ook écht grappig is. Mensen vragen zich soms af waarom ik altijd zo hard en zo luid lach. Omdat ik de moppen écht zo goed en de sfeer écht zo aanstekelijk vind.

2. Freek Braeckman vs. Bart De Wever – (2009, seizoen 7)

Van Looy: Er was heel wat commotie over de passage van Bart De Wever – de immense populariteit van de N-VA-voorzitter wordt grotendeels aan zijn tien historisch straffe deelnames aan deze quiz toegeschreven. Eigenlijk mag ik er niet mee lachen, maar De Wever zat toen ook nog gevangen in de slimste pens ter wereld. Zijn corpulentie maakte hem op een manier ook kwetsbaar. Hij werd door het publiek heel slim, heel geestig en allesbehalve perfect bevonden. Dat zal hij zelf graag horen. (lacht)

En dan kwam hij, in de spannendste finale ooit, tegenover nieuwslezer Freek Braeckman te zitten. De Wever had in het finalespel nog maar één seconde over. Braeckman merkte dat hij het spel niet meer kon afmaken. Waarop Braeckman zich tactisch liet zakken tot op die ene seconde: hij wist dat de laatste die aan de beurt kwam ook als eerste weer mocht antwoorden. Ik stond erbij en keek ernaar: voor het eerst in de geschiedenis van het spel was er een eindstand van 1:1 seconden. Mijn adrenalinegehalte ging door het dak. Uiteindelijk werd Braeckman de slimste mens ter wereld met de vraag ‘Wat weet je over Tomas De Soete?’ en het antwoord ‘Studio Brussel’.

Het was een grote, indrukwekkende finale die heel wat teweegbracht én het was de best scorende Slimste mens-aflevering ooit. Ik geloof dat we met 2.126.000 kijkers het toenmalige record van Schalkse ruiters net niet hebben geëvenaard, dat 2.166.000 kijkers had gehaald. Ik ben een cijfermaniak, zie je. (lacht) Sinds die finale wordt me iedere vijf à zes jaar opnieuw gevraagd of ik niet beter zou stoppen op een hoogtepunt, meestal door journalisten. Een legitieme denkpiste, maar in het geval van De slimste mens zou dat een héél slecht idee geweest zijn. Ik doe het te graag. Ik amuseer me rot. Het programma is een instituut, net zoals Het journaal, Blokken of Thuis. En zolang je de quiz fris en jong kunt houden, is er geen enkele reden om ermee te stoppen. Tenzij plots niemand meer zou kijken, maar dat is ook nog niet aan de orde. Tot dan is De slimste mens een vaste waarde die er altijd zal zijn. Zelfs wanneer ik er niet meer ben.

3. De overwinning van Adil El Arbi – (2014, seizoen 12)

Van Looy: Tram 24 in Borgerhout was voor mij altijd een rustige rit. Na de doortocht van regisseur Adil El Arbi in de quiz kon ik er niet meer op stappen zonder aan de halte van de Turnhoutsebaan selfies te nemen met El Arbi-supporters. Ik ben een ongelooflijk grote voorstander van diversiteit en de multiculturele samenleving, maar zag die niet altijd correct en evenredig weerspiegeld op televisie. Het was een lastige zoektocht naar kandidaten van gemengde origine. Maar El Arbi kwam, zag zijn kans schoon om op te vallen en heeft zich ongelooflijk hard gesmeten. Net als bij een WK-voetbalmatch kwamen zijn talrijke supporters, onder wie ook coregisseur Bilall Fallah, hem na de overwinning tegemoet gestormd om hem in de lucht te heffen. Je voelde dat het veel voor hem betekende, en bij uitbreiding voor de Marokkaanse gemeenschap in België. Ook mensen van andere origine hadden plots een reden om naar de Vlaamse tv te kijken.

Ze zeggen altijd dat Bart De Wever zijn succes dankt aan De slimste mens. Over Adil El Arbi wordt dat nooit gezegd. Terwijl Image, de film die hij destijds promootte, goed gescoord heeft. Al vrij snel werd die gevolgd door Black, die ook veel volk naar de bioscoop kreeg. Ik wil niet te veel eer opstrijken, maar ik denk dat zijn deelname hem toch een bepaald vertrouwen heeft geschonken dat goed was voor zijn carrière. Alleen wist ik op dat moment nog niet dat we later zó veel van El Arbi zouden horen.

In het nieuwe seizoen zitten 34 kandidaten – gekozen uit de beste deelnemers van de voorbije tien seizoenen – waarvan er 33 bekend zijn gemaakt. Of die 34e kandidaat al dan niet komt opdagen, hangt dus volledig af van zijn Hollywoodkalender, als je snapt wat ik bedoel. Meer ga ik er niet over zeggen. Mijn leven heeft al heel vaak afgehangen van Hollywood. Laat ons hopen dat ik deze keer meer geluk heb. (lacht)

4. De blijde intrede van Delphine Lecompte – (2020, seizoen 18)

Van Looy: We zijn altijd op zoek naar deelnemers met een hoekje af. In het geval van schrijfster-columniste Delphine Lecompte is dat een serieuze hoek. Daarom hebben we ook lang getwijfeld om haar te vragen voor de quiz: doen we haar daar wel plezier mee? En hoe zullen de kijkers reageren? Ik vind het prachtig dat we haar in die voor haar niet bepaald evidente arena hebben gedropt. Ik mag het eigenlijk niet zeggen, want een quizmaster hoort objectief te zijn, maar Lecompte is mijn favoriete Slimste mens-kandidate ooit. Een speciale madame, in ieder mogelijk opzicht.

Aan haar vorige deelname heeft ze tien sessies bij een psychotherapeut overgehouden, voor een burn-out als gevolg van die plotse bekendheid. Ik dacht dus dat het een lastig telefoontje zou worden om haar opnieuw te vragen voor de jubileumeditie. Wel, het was het gemakkelijkste telefoontje ooit. Dat typeert haar: ze verrast en ze durft altijd. En ze geniet er zelf ook van. Ze vindt het belangrijk, omdat ze anderen die worstelen met een gelijkaardige problematiek – zij het met een drankverslaving, een psychische stoornis of angsten – helpt.

Er komen veel macho’s, en ook redelijk wat macha’s, op tv. Mensen die zich sterker voordoen dan ze zijn, die een studio binnenkomen en de ruimte vullen. Delphine vult de ruimte hoegenaamd niet. Maar ik leer veel van haar en moet enorm met haar lachen. En het publiek gelukkig ook. Zelfs in een entertainmentprogramma durft ze al haar problemen op tafel te gooien en slaagt ze erin nog grappig te zijn ook. Ze is hoe iedereen wel wil maar niet durft te zijn: immens open.

5. De achttien deelnames van Ella Leyers – (2020, seizoen 18)

Van Looy: Het is een lange weg geweest om genoeg vrouwen in De slimste mens te krijgen. In het allereerste seizoen waren slechts vier van de 32 zitjes ingenomen door vrouwen. Dat lag niet aan toenmalig presentator Bruno Wyndaele, het was tout court heel moeilijk om vrouwen te vinden. Dat is gelukkig stilaan aan het veranderen. De verhouding is nu fiftyfifty, en de zes hoogste Slimste mens-scores ooit zijn door vrouwen behaald. Al kan ik me niet voorstellen dat het record van Ella Leyers, met achttien deelnames, ooit nog verbroken gaat worden. Al die tijd bleef ze plezant, gezellig en door het publiek geliefd. Ik ben verheugd dat ze dit seizoen opnieuw meedoet. Ze is een unieke dame die, zoals je nog zult merken bij haar presentatie van De ideale wereld, aan een indrukwekkende carrière timmert.

Bonus

Van Looy: Ik wil graag ook nog de indrukwekkende finale tussen Bart Cannaerts en Philippe Geubels in 2008 aankaarten, die zo grappig was dat ze er allebei een topcarrière aan overgehouden hebben. Of toch zeker een eeuwig zitje in De slimste mens – is het niet als kandidaat, dan wel als jurylid en zelfs presentator. Geubels droomt er al jaren van om de quiz te mogen presenteren. Hij voelde zich op een ietwat onschuldige manier beledigd toen ik vanwege een coronabesmetting de presentatie aan Cannaerts overliet. Bij deze: als ik nog eens ziek word, dan bel ik Philippe Geubels.