Ben Stiller ontsnapt aan de gevangenisclichés met ‘Escape at Dannemora’

Escape at Dannemora is gebaseerd op de ontsnapping van twee gevangenen uit de Clinton Correctional Facility in Dannemora, New York. Maar de inmates zijn heus niet de enigen die vastzitten.

Met behulp van een goeie ouderwetse tunnel verdwenen de veroordeelde moordenaars Richard Matt (Benicio del Toro) en David Sweat (Paul Dano) op 6 juni 2015 uit de gevangenis in Dannemora Village, New York. Het materiaal voor die tunnel (houwelen, poster van Rita Hayworth) was hen verstrekt door twee werknemers van de gevangenis: Joyce Mitchell (Patricia Arquette) en Gene Palmer (David Morse, die hier net als in The Green Mile een cipier speelt). De eerste had de leiding over het naaiatelier waar beide mannen werkten en was op een van de twee verliefd. De tweede wordt in Escape at Dannemora neergezet als de typisch goedmoedige maar corrupte ancien die zaakjes deed met de gevangenen. In een mooi en waargebeurd detail zie je hoe Matt op Palmers vraag een portret van diens vriendin schildert voor haar verjaardag.

Escape at Dannemora begint als een gevangenisdrama waarin het drama zich vooral buiten de muren afspeelt. Arquette is als Joyce Mitchell niet alleen onherkenbaar maar ook indrukwekkend. Zij zit net als de gedetineerden muurvast. Haar cel is een kinderloos huwelijk – haar man Lyle werkt ook in de gevangenis – dat even monotoon is als de ritten van en naar het werk. Het is koud in de staat New York, en alles is wit. Het enige wat haar leven een kleine beetje kleur geeft, zijn de trieste ontmoetingen met de veel jongere David Sweat in een zijkamertje van het naaiatelier.

Ben Stiller neemt als regisseur zijn tijd en slalomt in de eerste aflevering langzaam om de ontsnapping heen. Hij laat Bob Dylan en Johnny Cash samen een volledig nummer zingen en zapt met zorg tussen de gevangenis, de auto en het lege, donkere huis van Joyce en Lyle. In één mooie scène laat hij Joyce vol heimwee naar een vertraagd tafereeltje staren waarin een vlotte jongen met twee meisjes bij zijn glanzende auto staat te dollen – het lijkt wel een spiegeling van die keer dat de jonge Arquette in Lost Highway op de tonen van This Magic Moment uit een Cadillac kwam gestapt. In de ogen van de oude Arquette lijkt het bovendien alsof zij dat beseft.

In een door clichés uitgehold genre slaagt Stiller er ten slotte in de Clinton Correctional Facility níét neer te zetten als een oord waar je elk moment een geslepen stuk glas tussen de ribben kunt krijgen. Met de hulp van drie geweldige hoofdrolspelers weet Escape at Dannemora vooral de geestdodende routine van het gevangenisleven te vatten, ongeacht of het zich binnen of buiten de muren afspeelt.