‘Reünieafleveringen zijn de beste, maar ook meest confronterende afleveringen van realityshows’

Tobias Cobbaert grasduint in het nieuwste cultureel erfgoed.

Er zijn weinig dingen die ik entertainender vind dan platte realityshows. Geef toe, er is toch niets heerlijker dan mensen die vrijwillig al hun waardig­heid aan de kant schuiven om op ­televisie te komen? Ik weet ook wel dat er weinig reality aan te pas komt en dat er door de show­runners veel gemanipuleerd wordt, maar in ­essentie ­blijven dit echte mensen die slechte keuzes ­maken.

Bij zowat alle shows is de laatste aflevering de beste, maar ook de meest confronterende. Uiteraard heb ik het over de beruchte reünieaflevering, waarbij de cast van het programma maanden na de feiten nog eens bij elkaar wordt ­geroepen om terug te kijken op de voorvallen in de show, maar ook over wat er daarna nog ­gebeurd is.

De amusementswaarde van zo’n aflevering ligt voor de hand. In enkele maanden tijd ­hebben deze mensen meer meegemaakt dan jij en je ­oude klasgenoten die je om de tien jaar ontmoet op een ongemakkelijke schoolreünie. Veel interessantere dingen ook. Deelnemers aan Love Is Blind of Ex on the Beach zitten na de ­reünie niet geschrokken aan hun partner te vertellen dat die ene gast wel erg rechts is geworden of dat het mooiste meisje van de klas is getrouwd met een twintig jaar oudere miljonair. Nee, reality­sterren vliegen elkaar live in de haren omdat ze elkaars vriendje binnen­gedraaid hebben, of omdat een derde ­persoon een gemene opmerking op Instagram heeft gezet. En dat allemaal voor het vermaak van de kijker.

Maar zoals ik al zei, er schuilt ook altijd iets confronterend in zo’n her­eniging. Veel realityshows spelen zich af in een gesloten wereld, een micro­kosmos die enkel bestaat uit de kandidaten en de programmamakers. Denk aan de ­tropische eilanden van Temptation ­Island, de luxueuze villa van Ex on the Beach of het Big Brother-huis. ­Wanneer je een groep pittige karakters bij ­elkaar opsluit, hoeft het niet te verbazen dat er vuurwerk ontstaat. En doordat de locatie iets surreëels heeft, wordt het makkelijker om te aanvaarden dat de montage en de productie de ­realiteit een paar duwtjes in de rug geven.

Tijdens de reünieaflevering wordt die dynamiek helemaal op zijn kop gezet. Plots vertellen de kandidaten verhalen die zich buiten de villa afgespeeld hebben. Deelnemers tussen wie geen enkele chemie was tijdens de show, hebben plots de liefde bij elkaar gevonden. Dat ene koppeltje dat wonder boven wonder een gezonde relatie leek te hebben, is op een heel lelijke manier uit elkaar gegaan. Twee boezemvrienden hebben op een dronken avond ruziegemaakt over een ­futiliteit, en maanden later is de boel nog steeds niet bijgelegd.

Bovendien blijkt er telkens een soort inteelt­wereld van realitysterren te bestaan. Deel­nemers van verschillende seizoenen, die elkaar in het programma nooit ­gekruist hebben, blijken ­beste ­vrienden te zijn. Vaak zijn er zelfs ­mensen uit compleet ­andere shows die plots met ­elkaar optrekken. Er is een laag van de samenleving die vol ­zulke mensen zit, maar waar ik nooit mee in ­contact kom. Het ­fascineert me mateloos.

Tijdens de ­reünieaf­levering bekruipt me ook een wat ­vreemder ­gevoel. Plots besef ik dat ik al die tijd naar echte mensen heb zitten kijken. ­Mensen die buiten het programma ook een leven ­leiden. Dankzij de flitsende ­montage, de ­gortige ­gebeurtenissen en de excentrieke ­typetjes ­voelen veel realityshows aan als ­fictie, als ­theater. De reünieaf­levering sleurt me weer bij de haren de realiteit in. Deze mensen ­spelen wellicht een uitvergrote versie van zichzelf, maar bestaan wel degelijk echt en hebben een innerlijke leefwereld. En ik zit ze telkens weer uit te lachen om mijn luie avond een beetje ­leuker te maken. Ben ik in dit scenario dan niet de allergrootste klootzak?

Niet dat dat me gaat tegenhouden om bij de volgende realityshow weer duimen en vingers af te likken.