‘Ondanks de trend om empathisch te zijn met alles en iedereen merk ik bijzonder weinig dankbaarheid op’

Paul Baetenis schrijver van romans en tv-reeksen – eerder dit jaar nog Twee zomers op Eén. Elke week bijt hij zich hier vast in maatschappij en popcultuur.

Wat wij als slimme Europeanen leuk vinden, zijn die filmpjes van Amerikanen die denken dat Frankrijk de hoofdstad is van Duitsland of dat China in Australië ligt. Haha, wat een dommeriken!

Alsof eender welke (Zuid)Oost-Aziaat of Afrikaan niet exact hetzelfde filmpje zou kunnen draaien in de winkelstraten van Brussel, Amsterdam en Milaan.

Waar ligt Chongqing, waar een dialect meer sprekers heeft dan het Nederlands in heel de wereld? Wie is de president van Zuid-Afrika? Wat is de officiële taal in Botswana? Is Macau een land of een grote stad? Hoeveel landen zijn er in Afrika – je mag er 5 naast zitten?

De reden waarom we dat niet weten – ja, jij wel, man met rolkraagtrui zonder vrienden, het is goed, drink nog een latte – is niet omdat we dommeriken zijn, maar omdat het ons niet interesseert.

We staren jaloers naar wie het nog net iets beter heeft (volgens ons) en we maken abstractie van al wat te ver, te vreemd of te verarmd is. Dat is geografisch maar ook emotioneel zo. Onze wereldjes worden zo klein dat we er niet genoeg zuurstof meer krijgen.

We hebben in onze typische arrogantie alles qua geloof buiten gegooid, want ‘voor achterlijke culturen’, om dan volop aan de yoga, meditatie, visualisatie, confirmatie en self-care te gaan. Wat hebben al die dingen met elkaar gemeen? Ze gaan vooral over onszelf.

Dan heb ik liever dat mensen een god vereren. Of iets anders dat hen even uit hun eigen woon-en-werkverkeerprobleempjes haalt.

Want ondanks heel de trend om empathisch te zijn met alles en iedereen merk ik bijzonder weinig dankbaarheid op. Ja, tuurlijk: in een leuke post. Dat hele #blessed-gedoe. Dat is niet dankbaar zijn, dat is stoefen vermomd als dankbaarheid.

Erger: mensen die je op die kuttige toon uitleggen dat het ‘niet is omdat er mensen sterven van de honger’ of ‘dat er oorlog is’ dat je zelf niet heel triest mag zijn omdat je een platte band opliep in de regen of omdat je collega een boze mail stuurde, en dat net een dag voor je verjaardag.

Ik zeg niet dat we onze eigen ups en downs niet moeten beleven en dat verdriet en geluk geen gevoelens zijn die zich aanpassen aan het leven waarin ze zich afspelen. En alsjeblieft, als je ongelukkig bent, praat dan met mensen die kunnen helpen.

Maar aan het begin en aan het einde van je dag even op pauze drukken en een perspectief opzoeken dat wat hoger gaat dan de lokale verkaveling van je leven: het helpt niet alleen om je wat zachter op te stellen, je wordt er ook gewoon een fijnere mens van.

Ik hoor mensen klagen, klagen en klagen. De buren zijn te luid, het weer is te grijs, de Duivels zijn te oud, het brood wordt te duur. En blijf dat vooral herhalen, want de wereld zal inderdaad een walgelijke plek worden, in je veilige wijkstraat of je verwarmde stadsappartement. Mensen net als jij en ik zitten in kampen, worden uitgebuit, kunnen hun kinderen niet laten genezen of riskeren hun leven voor zaken die wij zelfs niet meer zien.

Als je dat weet en je kan toch nog met geklaag naar bed gaan: proficiat, je bent harder de weg kwijt dan eender welke Amerikaan die Amerika niet weet liggen.