Tobias Cobbaert schrijft wekelijks over wat hem wakker houdt. Of net niet.
Elke muziekliefhebber kent dit gevoel. Je luistert naar een nieuwe song, en je wordt overvallen door een gevoel van herkenning. Heb je deze melodie niet al eerder gehoord? Al snel besef je dat je luistert naar een sample, waarbij de artiest een bestaand fragment in een nieuwe context heeft geplaatst. De titel van het origineel ligt op het puntje van je tong, maar je wordt gek omdat je er maar niet op kan komen. In dat geval is er de handige site whosampled.com. Daar vind je een enorme database die bijhoudt welke nummers in welke nieuwe liedjes gesampled worden, inclusief YouTubelinkjes met handige timestamps die je doorverwijzen naar het juiste moment in beide songs. Whosampled is een voorbeeld van hoe grassroots de muzikale gemeenschap op het internet kan zijn. Zonder winstbejag delen fans er hun kennis, om gefrustreerde luisteraars verder te helpen.
Dat is wat ik tot voor kort zou zeggen. Met een zwaar hart moet ik vertellen dat Whosampled overgenomen is door Spotify. Geen populaire zet, want 2025 heeft heel wat deuken in de reputatie van de streaminggigant geslagen. Dat artiesten er zelfs geen hongerloon krijgen, was al langer bekend. Dit jaar kwam het bedrijf ook nog onder vuur omdat het AI-muziek actief aanmoedigt en omdat ceo Daniel Ek maar niet kan stoppen met investeren in militaire technologie. Muziekfans zien met lede ogen aan hoe het gulzige bedrijf opnieuw een DIY-initiatief opslokt.
Muziekfans zien met lede ogen aan hoe het gulzige Spotify opnieuw een DIY-initiatief opslokt.
Voorlopig weten we nog niet zeker wat dit voor Whosampled betekent, maar de voorspellingen zijn weinig opbeurend. Om te beginnen is er het gebruiksgemak. De kans is groot dat alle YouTubevideo’s op de site vervangen zullen worden door Spotifylinks. Niet alleen kun je daar geen handige timestamps toevoegen, het betekent ook dat de site praktisch onbruikbaar wordt zonder Ek maandelijks te betalen.
Nog veel erger is wat dit voor de kunst van het samplen kan betekenen. In de muziekwereld is het een controversiële praktijk. Veel beginnende artiesten hebben simpelweg geen kapitaal om auteursrechten te betalen, waardoor ze hun nummers met samples, op hoop van zegen, zonder te betalen uploaden. Sommigen zien dat als diefstal, anderen als een rijke, muzikale traditie die heden en verleden met elkaar verbindt. Zelf val ik in die laatste categorie. Een goede sample plaatst een oude melodie in een compleet nieuwe context en is een eerbetoon aan oudere artiesten, geen simpel jatgedrag. In hiphop en elektronische muziek vind je talloze voorbeelden van geweldige nummers die samples op een fantastische manier herinterpreteren. Alleen worden die soms ook weer van het internet geveegd, omdat platenlabels er actief naar op zoek gaan om rechtszaken aan te spannen.
Nu Whosampled in handen is gekomen van Spotify, een bedrijf met een notoire fetisj voor automatisering en algoritmes, is het wel heel makkelijk geworden om artiesten automatisch aan te klagen voor het gebruik van samples. In de praktijk betekent dat het stopzetten van verschillende muzikale tradities, en voor beginnende artiesten wordt het nog moeilijker om een carrière van de grond te krijgen.
Voorlopig is dit allemaal speculatie. Maar het verleden van Spotify biedt weinig hoop op een betere toekomst.
