‘Het cordon sanitaire is geen redmiddel meer, maar een excuus om geen verantwoordelijkheid te nemen’

Paul Baeten is schrijver van romans en tv- reeksen – vorig jaar nog Twee zomers op Eén. Elke week bijt hij zich hier vast in maatschappij en popcultuur.

Valse dilemma’s. Daarmee ben ik helemaal klaar dit jaar.

Helemaal voorop: links of rechts. Progressief of conservatief. Woke of cringe. Elektrische bakfiets of elektrische grasmachine. Er is nog een optie: ergens zelf over nadenken. Voor mij bestaat er enkel nog onzin of geen onzin. Vaak is het helaas onzin. Maar goed: nieuw jaar, nieuwe moed.

In Vlaanderen is de keuze tussen links of rechts al helemaal een grap. Je koffie uit een groot glas drinken, dat is hier links. Je handen loslaten van het fietsstuur. Een toffe sticker op je Volvo kleven. Altijd en overal zo’n matte grote regenjas dragen van op Instagram.

Met Vlaams links heb je geen rechts meer nodig.

De vraag die in de aanloop naar alle verkiezingen terugkomt en eigenlijk nooit helemaal weg is: kunnen we met het Vlaams Belang regeren? Dat is een soort van duistere dreiging die al decennia door verkiesbare onheilsprofeten boven ons hoofd wordt gehangen. Want pas als we die lijn voorbijgaan, jongens toch, dan is het echt verloren. Het gevolg is dus ook: zolang we aan de goede kant van die lijn blijven, kan alles!

Het was pas onlangs, dankzij Zuhal Demir, dat ik eindelijk besefte dat het natuurlijk al lang geen zak meer uitmaakt. Of je het nu Vlaams Belang noemt of niet, extreemrechts is de facto aan de macht in Vlaanderen. Je mag een hoekloze winkelbediende als De Croo aan het hoofd zetten, dat gaat daar weinig aan veranderen.

Zuhal Demir die zegt ‘we kunnen ook geen miljoenen varkens houden’ om uit te leggen waarom we geen vluchtelingen kunnen blijven opvangen, dat was natuurlijk de laatste statie. De statie waar doorgaans enkel de bruinste Blokkers nog een laatste pint gaan drinken in het naar angstzweet en pis riekende buffet.

Ze doet dat natuurlijk niet per ongeluk. Ze weet dat de centrumpartijen en de ontvlambare Twittermassa reageren en haar promotie voor haar voeren.

Dat Sammy Mahdi zijn mond daarover durft open te trekken, dat is natuurlijk buiten een schande ook de bal voor het doel leggen en wegwandelen. Maar wat Demir ook weet – en dat is het smerigste – is dat de walgelijke onderstroom van het electoraat het wel gehoord heeft. Eigenlijk is wat ze deed net dezelfde truc als die van de Molenbeekuitspraak van Conner Rousseau. Praten over Brussel, zogezegd om een probleem aan te klagen, maar eigenlijk om zich te profileren bij de Vlaamse stemmers.

Ik vind die uitspraak, en vooral het feit dat die eigenlijk gewoon passeert na de voorspelbare ‘verontwaardiging’, de erfenis van 2022. Een tijd waarin mensen op straat mogen liggen bij vriesweer en ‘het systeem’ de schuldige kan blijven omdat niemand die in het apparaat zit over de basic empathie lijkt te beschikken om de nochtans doodeenvoudige vraag te stellen: wat als ik dat was, met mijn kinderen?

Het cordon sanitaire is vandaag geen redmiddel meer, maar een excuus voor zij die zogezegd aan de goede kant staan om geen enkele verantwoordelijkheid te nemen want het alternatief is erger: niet rechts genoeg bevonden worden ten opzichte van de partij die zogezegd buitenspel staat.