Deze week werd Berchem opgeschrikt door een steekpartij waarbij een 16-jarige jongen het leven liet. Het geweld wordt gelinkt aan drillrap, een subgenre van hiphop dat al z’n gehele geschiedenis met geweld en criminele bendes wordt geassocieerd. Maar wat is drillrap precies?
Wat is drillrap?
Om het genre zo goed mogelijk te kaderen, keren we tien jaar terug in de tijd. In 2012 was de meest controversiële rapper van het moment Chief Keef, een 16-jarige jongen uit Chicago. Met nummers als Love Sosa en I don’t like scoorde hij monsterhits, maar de muziek van Chief Keef was lang niet bij iedereen geliefd.
Zijn geluid blonk namelijk niet meteen uit in fijnzinnigheid. Keef bracht drillrap, een genre dat met z’n ratelende hihats en diepe 808-bassen aan trap doet denken, maar dan trager en monotoner. Veel drillrappers mompelen bovendien met een diepe stem in de microfoon, waardoor het geheel erg donker en claustrofobisch klinkt.
Nog controversiëler waren de teksten. In een interview met Chicago Tribune ging Chief Keef er prat op dat hij geen metaforen of punchlines gebruikt. Hij wilde op een heel simpele, directe manier zijn leefwereld tonen. Dat die leefwereld het ondergrondse Chicago was, gaf zijn muziek al snel een nihilistische ondertoon. Chicago staat bekend om zijn criminaliteit, hoog aantal moorden en bendeoorlogen. “Drill” is dan ook straattaal voor het plegen van geweld, en de muziek van Keef was een weerspiegeling van die gruizige wereld.
Wellicht was het net daarom dat Chief Keef in 2012 zo razendsnel populair werd: hij sprak een segment van de samenleving aan dat doorgaans genegeerd wordt in populaire muziek. ‘Het enige waar iedereen het over eens is, is dat deze muziek belangrijk is, hoeveel mensen het ook anders zouden willen zien’, schreef Complex datzelfde jaar in een uitgebreid portret van Chief Keef.
De gevoelens rond Chief Keef waren inderdaad verdeeld. Aan de ene kant was hij een jonge underdog die ondanks zijn ondergeprivilegieerde afkomst succes wist te bereiken en door grote namen als Kanye West werd opgepikt. Aan de andere kant populariseerde hij een wereld van geweld, en bleek het lang niet alleen om stoerdoenerij te gaan. Zelf was hij lid van de gang Black Disciples, plaatste hij lacherige tweets wanneer een lid van een rivaliserende bende werd doodgeschoten en zaten zijn teksten vol verwijzingen naar het straatleven. Buitenstaanders pikken die niet op, maar de bendeleden merken zijn bedreigingen tussen de regels door. Rappers van de oudere garde, zoals Lupe Fiasco, lieten destijds weten dat Chief Keef hen bang maakte. ‘Alle moordenaars in Chigago lijken op hem.’ De reactie van Keef? Lupe Fiasco zodanig hard bedreigen dat die overweegt om de volledige hiphopwereld achter zich te laten.
Chief Keef heeft ook effectief al in de cel gezeten, al ging het nooit om moord.
Waar wordt drillrap vooral gemaakt?
Ondertussen wordt Finally rich, het debuutalbum van Chief Keef, als een klassieker in het genre gezien. Toen het in december 2012 verscheen, vielen de verkoopcijfers echter tegen. De labels verloren al snel hun interesse in de Chicago drillscene en het genre leek een stille dood te sterven.
In de armere wijken van Brixton, Zuid-Londen, stond zowaar een nieuwe generatie drillrappers op. Muzikaal klonken ze enigszins anders dan hun collega’s uit Chicago. Voor hun beats haalden ze eerder inspiratie uit lokale genres als grime en de raps waren energieker. Qua attitude was UK drill echter een zielsverwant van de Chicago scene: teksten met gestoef over wapens en geweld, en rappers die aan allerlei bendes werden gelinkt. Drillgroepen als 67 en 410 betrekken hun nummers in de zogenaamde ‘postcode wars’: territoriale conflicten tussen de bendes in verschillende Londense districten. In hun teksten worden de leden van andere bendes vaak uitgescholden of zelfs bedreigd. Zo komen er twee verschillende subculturen samen: die van de doorgaans vrij onschuldige ‘rap battles’ in de hiphop, en die van afrekeningen in het bendemilieu.
In 2018 kwam de Londense drillscene uitgebreid in de mainstream media van het Verenigd Koninkrijk omdat het bendegerelateerd geweld er een kookpunt bereikte. Het geweld werd rechtstreeks aan drillrap gelinkt. Er was bijvoorbeeld het geval van de rapper M-Trap die eerst teksten schreef over een messenaanval, en vervolgens samen met drie andere de vijftienjarige Jermaine Groupall op de beschreven manier vermoordde. Als gevolg werden tientallen drillvideo’s van Youtube gehaald en ging het genre synoniem zijn aan bendegeweld.
Ook de Verenigde Staten kennen ondertussen weer een eigen drillscene. Niet in Chicago, maar vooral in Brooklyn. Een van de bekendste artiesten uit die scene is Bobby Shmurda, die in 2014 het internet veroverde met zijn virale hit ‘Hot n****’, maar datzelfde jaar opgesloten werd wegens samenzwering tot moord. Pop Smoke, het andere zwaargewicht uit Brooklyn, werd in 2020 doodgeschoten toen bendeleden zijn huis overvielen.
Het incident in Berchem toont echter aan dat er zowat overal drillcrews kunnen ontstaan. De Standaard bericht dat er in Antwerpen al vijftig incidenten aan lokale drillrappers worden gelinkt. Ook in Nederland is er de laatste jaren sprake van verschillende drillbendes.
Is drillrap de oorzaak van geweld?
Dat is geen eenvoudige vraag. Veel drillrappers zullen vooral een stoer typetje spelen, maar het valt niet te ontkennen dat veel teksten geweld verheerlijken, en dat het bedreigen van rivaliserende bendes soms ontspoort tot fysieke daden.
Aan de andere kant is het nogal simplistisch en sensatiebelust om drillrap als dé oorzaak van geweld te zien. Veel waarschijnlijker is dat drillrap een oprechte weerspiegeling is van het gewelddadige leefmilieu waarin kansarme jongeren zich bevinden. Daarom was Chief Keef in 2012 bijvoorbeeld zo populair: niet omdat hij grote groepen mensen aanzette tot geweld, maar omdat hij muziek maakte die nauw aansloot bij hoe zij het dagelijkse leven ervaarden. ‘Onze kunst imiteert onze omgeving, niet omgekeerd,’ vertelde de Britse drillrapper Abra Cadabra bijvoorbeeld aan The Guardian. Toen VRT eind vorig jaar een reportage maakte over een drillbende, gaven de jonge leden ook aan dat ze zelf niet per se blij waren met hun levensstijl. Naar hun aanvoelen hadden ze simpelweg geen andere kansen in het leven.
Het verbieden van drillvideo’s op Youtube voelt dan ook als een aanpak van een symptoom, niet van de onderliggende socio-economische factoren die mensen voor het bendeleven doen kiezen. In die zin doet de morele paniek rond drillrap doorheen de jaren denken aan hoe mensen in de jaren 90 spraken over gangstarap. Ook de muziek van NWA zette niet aan tot criminaliteit, maar reflecteerde de leefwereld van kansarme zwarte mannen in de Verenigde Staten.
In 2018, het jaar waarin het Verenigd Koninkrijk opgeschrikt werd door drillrap, schreef Pitchfork een artikel over de andere kant van de medaille. Volgens de muziekwebsite was drill voor veel jonge, boze mannen vooral een vorm van therapie, een agressieve muziekvorm waarin ze hun frustraties rond hun kansarmoede kwijt konden. Bovendien zorgde drill voor sociale mobiliteit, een manier voor jonge mannen zonder opleiding om toch een plekje in de wereld op te eisen. Volgens dat artikel worden de negatieve aspecten van drillrap te dik aangezet ten voordele van sensatie en simplistische oplossingen. ‘Waar de politie terrorisme ziet, zie ik onvervuld potentieel, toewijding en doorzettingsvermogen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier