Wat enkele My Little Pony-minnende metalheads in een schimmelig keldertje in Ichtegem ook mogen beweren: subculturen bestaan niet meer. Welkom in de moderne www-wereld, waar punk dood is en seapunk zelfs geen kans heeft gekregen.
Voor de foto’s van mijn allereerste festival is ongetwijfeld de untag-button op Facebook ingevoerd. In mijn geval bestond het uniform uit Carhartt broeken, glowsticks en zwarte nagellak. Hoewel de beelden nooit in de handen van Mijn Toekomstige zullen belanden, zijn ze in principe niets om me over te schamen. Integendeel. Alle emoties van rebellie en acceptatie van gelijkgestemden zijn immers al zo lang inherent aan de culturele puberteit dat zelfs mijn ouders middels littekens van helixpiercings kunnen bewijzen dat ze ooit nog andere personen dan ‘Mama’ en ‘Papa’ waren.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Grunge, rave, goth of mod: muzikale genres en de waardensets die daaruit voortkwamen zijn altijd een manier geweest om jongeren te verenigen, om buitenbeentjes bij elkaar te brengen en hen een gezamenlijk doel te geven. In de vroege millenniumjaren was poppunk voor mij niet meer of niet minder dan een IS voor mensen die heel veel hielden van Vans-sneakers en zorgvuldig samengestelde compilatiecd’s vol B-kantjes van The Starting Line.
Subculturen waren veilig, ze zorgden voor identiteit en structuur, voor regels en een uniform. Alleen al aan de manier waarop mensen hun veters knoopten kon je afleiden of ze nu naar Aphex Twin dan wel naar Alexisonfire luisterden, wat hun politieke opvattingen waren en of ze al dan niet vlees aten. Tegenwoordig ziet iedereen er zelfs op het punk- rock- en hardcorefestival Groezrock (nochtans een muziekgebeuren dat doorgewinterde scenekids aantrekt) uit als een fucking hipster.
Diagnose: subculturen zijn dood, en het is duidelijk wie ze de keel heeft overgesneden.
Promiscue consumeren
Het wereldwijde web heeft de poorten opengezet naar een stortvloed aan muzikale stromingen die plots allemaal binnen handbereik zijn. Van trap tot J-Pop: het zou van heel veel zelfbeheersing getuigen als we in deze digitale snoepwinkel nìèt de culturele sloerie zouden uithangen. Waar je vroeger in de lokale muziekshop door de bakken moest graaien of (minder vroeger) moest wachten tot de downloadwachtrij van Napster geslonken was, heb je nu nog voor je “Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band” kunt uitspreken het volledige oeuvre van de Beatles op je harde schijf gepleurd.
Door deze verwennerij zijn we culturele omnivoren geworden die zowel high- als lowbrow producten met smaak naar binnen weten te werken. Met dank aan Shazam en de discover-functie op Spotify leer je elke dag nieuwe muziek kennen en stel je moeiteloos playlists samen waarin muzikale uitersten gezellig tegen elkaar aanschurken om vervolgens onderbroken te worden door een tune van Justin Bieber die “for lulz” aan je muziekbibliotheek werd toegevoegd.
Ontzettend handig, maar al dat consumeren heeft toch iets promiscues: de toewijding van toen is verdwenen. Vandaag is er haast niemand meer die uitsluitend naar één bepaald genre luistert en daar ook alles van afweet, laat niemand zich nog leiden door leadsingers en kan je bij H&M hoodies van Run DMC kopen zonder een theorie te hebben over wie Jam Master Jay vermoord heeft. Waarschijnlijk lopen er zelfs jochies met die trui rond die niet eens weten wie Jam Master Jay wàs.
Cutester, Otherkin, Health Goth en Ganguro
Jongeren voelen nu eenmaal niet meer de nood om waar ze voor staan op een T-shirt te drukken. Hun focus is verschoven naar een online bestaan, waar ze via Facebooklikes en outfitposts zodanig druk bezig zijn met het creëren van een persona dat ze bedenkelijke beroepen als ‘Personal Branding Expert’ hebben geïnspireerd.
Toegegeven: ze leggen best wel veel creativiteit aan de dag. Laat je grootvader eens een halfuur los op Tumblr en hij zal met verve zijn Mannlicher opblinken omdat hij ervan overtuigd is dat een stel buitenaardse wezens zijn planeet heeft ingepalmd. De zoektermen ‘Cutester‘, ‘Otherkin‘, ‘Health Goth‘ of ‘Ganguro’ zijn op eigen risico door Google te jagen.
Die trends, hoe pijnlijk voor de ogen hun kleurenpalet ook is, hadden in pre-internet tijden echter aan de basis van invloedrijke subculturen kunnen liggen. Voorlopig komen ze niet verder dan esthetisch gecureerde typetjes die ontzettend veel hartjes genereren op Instagram, maar voor de rest nergens voor staan. En dat is net zo typerend voor jongerenbewegingen van vandaag: er is zelden muziek aan verbonden, er ontspruit geen denkwijze of overtuiging aan. Ze zijn volledig op image gebaseerd, waardoor het ook niet moeilijk is om je erbij aan te sluiten.
Aan ongeziene snelheid geïmplodeerd
Zo begonnen in 2012 heel wat tieners hun haar plots in aquatinten te kleuren en hun weblogs te versieren met nineties afbeeldingen van dolfijnen die tegen een tie-dye achtergrond de horizon tegemoet zwemmen. Maar waar het blijkbaar perfect
aanvaardbaar is dat een Abercrombie-tiener zich na een middagje Asos-shoppen plots ‘seapunk‘ noemt, is het wat anders wanneer popcultuurfenomenen de geliefde look gaan omarmen. Zombelle, één van de spilfiguren van deze kortstondige pastelkleurige trend, verklaarde seapunk dood toen zowel Rihanna, Katy Perry als Taylor Swift zich slechts enkele maanden nadat de hashtag gelanceerd werd geheel in de seapunkstijl in het openbaar vertoonden.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Dat subculturen imploderen zodra ze opgepikt zijn door de mainstreamcultuur is logisch, maar vandaag gebeurt dat aan een ongeziene snelheid, eigenlijk al voor ze goed en wel levensvatbaar zijn. In een maatschappij waar alles meteen geconsumeerd, gedeeld en geliket of afgebroken moet worden krijgen onderstromen nauwelijks nog de kans om buiten de spotlights uit te groeien tot een significante beweging.
Want hoe schop je nog tegen schenen wanneer Huffington Post een clickbait artikel over je schrijft? Hoe kan je clubje select aanvoelen als iedereen met een Urban Outfitters-klantenkaart er lid van kan worden? Hoe kan je countercultural zijn als je al viral bent gegaan?
Wanneer je door de bomen het bos niet meer kunt zien, is het logisch dat we met z’n allen een houthakkershemd aantrekken.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier