Waarom het Gentse hiphopcollectief Okkupeerder over vluchtelingen en vrouwen rapt: ‘Kritische inhoud moet gangbaarder worden in de muziek’

Wat je krijgt als je Nederlandstalige poetryslam en Franse woordkunst doet samensmelten? Het hiphopcollectief Okkupeerder, straight outta Gent en met een duidelijke boodschap. ‘Wij blijven niet op ons eigen eiland zitten, maar gebruiken muziek om een bijdrage te leveren aan de veranderingen in de maatschappij.’

Vorige maand lanceerde Okkupeerder In De Mix, het voorproefje van zijn nieuwe, tweede EP. En dat was meteen goed voor een plaats in de Vlaamse Ultratop 50. Geen wonder, want niet alleen de samenvloeiing van Wietse Van Daeles Nederlandstalige poetryslam en Giovanni Baudoncks Franse woordkunst is uniek, ook de combinatie van jazz en hiphop die muzikanten Jan Heirman, Felix De Clerck, Wouter Van Den Broeck en Cyriel Vandenabeele aan de dag leggen, overtuigt.

Na hun debuut Kaap De Goede Hoop (2017) stellen de vijf Gentenaren en Brusselaar nu hun tweede plaatErgens Onderweg voor, en dat is een weerspiegeling van verhalen van ánderen geworden. Een bewuste keuze, zegt Wietse Van Daele: ‘We hebben het gevoel dat we uitgepraat zijn over onszelf. Daarom kaarten we in onze nummers problemen van anderen aan. Wij blijven niet op ons eigen eiland zitten, maar gebruiken muziek om een bijdrage te leveren aan de veranderingen in de maatschappij.’ Of zoals de groep het in het nummer 1000 Verhalen stelt: andermans verhalen vallen al te vaak in dovemansoren.

In titelsong Ergens Onderweg geeft de Gentse groep het concept empathie een eigen invulling. ‘Toen een Afghaanse vriend onthulde dat hij als vluchteling meermaals door het oog van de naald was gekropen, was ik aangedaan’, vertelt Van Daele. ‘Ik wist niet meteen hoe ik het zou aanpakken, maar ik moest dit verhaal in een nummer verwerken.’ Het resultaat is een penibele observatie van de vluchtelingencrisis: ‘Ik kom eraan, bid tot god dat het goed mag gaan / Beter dan mijn lotgenoten, jongensdromen rustend op de bodem van de oceaan / Of zijn er nog meer offers nodig?’

Floes bouwt verder op de problemen die de maatschappij teisteren. Daarin vragen Van Daele en Baudonck zich al slammend af wie de volgende is om ’te rommelen met de fundamenten’. Demi is dan weer een aanklacht tegen het idee dat het niet aanvaardbaar zou zijn om verschillende roots te hebben. ‘Je suis le demi plus un demi plus un demi. J’ai trop d’identité pour contenir ce que je suis’, zingt Baudonck, zelf van Afrikaanse afkomst. En als klap op de vuurpijl brengt Okkupeerder in Kingkong een ode aan de vrouwen. Niet toevallig, in tijden van MeToo en Time’s Up.

Constante spanning

Toch is het telkens weer een opgave om zulke maatschappijkritische nummers te schrijven, meent Van Daele. ‘Dat Giovanni en ik discussiëren over het onderwerp waarover we willen schrijven, is onvermijdelijk. Maar het is belangrijk voor ons om op één lijn te zitten, anders kunnen we niet verder.’ De woordkunstenaars beginnen steeds bij de muziek, dan pas volgt de tekst. ‘Wanneer drummer Jan Heirman de klankcompositie heeft geperfectioneerd, proberen Giovanni en ik een bepaald gevoel aan de muziek te koppelen. Pas dan weten we over welk thema we zullen schrijven.’

Het is hoorbaar dat de vier muzikanten na Kaap De Goede Hoop gesleuteld hebben aan die klankcompositie. Terwijl de jazzy saxofoon hun debuut domineerde, is Ergens Onderweg eerder een samenspel van hiphop en elektronica geworden. ‘Onze saxofonist heeft inmiddels afscheid genomen van de band, en dat maakte meer ruimte vrij voor de andere muzikanten’, aldus Van Daele. ‘Hoewel zij allemaal een jazzopleiding hebben genoten, willen ze net mínder jazzy klinken. Terwijl Giovanni en ik, die meer een hiphopachtergrond hebben, liever méér van die speelse klanken hebben. Het is die constante spanning die onze band typeert.’

Wie Okkupeerders bijzondere mix van jazzy poetryslam en elektronica wil ontdekken, moet op vrijdag 29 maart in het Cultuurcentrum van Mechelen zijn. Daar zullen ze méér doen dan alleen maar hun nieuwe plaat live spelen. Zonder voorbereiding freestylen over onderwerpen die het publiek ter plekke kiest, bijvoorbeeld. ‘Want,’ besluit Van Daele, ‘we hopen dat krachtige, kritische inhoud gangbaarder wordt in de muziek.’