Fleetwood Mac is de eerste headliner van Werchter Boutique 2019. En terecht, vinden velen: The Chain is een moderne klassieker, Everywhere is een anthem en wie wil, kan op Dreams dansen. Over de merkwaardige rehabilitatie van Fleetwood Mac bij een generatie twintigers en dertigers.
Doorgaans krijgt Billboards Hot Rock Songs Chart weinig aandacht buiten de VS, maar dat was deze maand wel even anders. Begin april dook uit het niets Dreams van Fleetwood Mac opnieuw op in de hitlijst, een nummer uit 1977 dat al veertig jaar niet meer in de charts had gestaan. Kwam binnen op nummer 16, waarna het gestaag zijn opmars voortzette.
De reden voor die plotse terugkeer was een meme die een week eerder op Twitter circuleerde: ene @bottledfleet had beelden van een heftig dansende zwarte color guard – iets tussen majoretten en cheerleaders – gecombineerd met Fleetwood Macs Dreams. Het bewijs dat er, zo verduidelijkte hij/zij in het onderschrift, wel degelijk op Fleetwood Mac te dansen valt. U moet het zien om het te snappen. De post werd 140.000 keer geretweet, waarna Dreams 1,9 miljoen streams vergaarde.
Fleetwood Mac heeft 10,7 miljoen maandelijkse luisteraars op Spotify. Ter vergelijking: Bob Dylan heeft er 5,7 miljoen, Springsteen 6 miljoen.
Het is niet de eerste keer dat het internet een nummer vooruitstuwt – zie Rick Astleys Never Gonna Give You Up, Harlem Shake van Baauer of de werkelijk bizarre fascinatie van YouTube met Smash Mouths All Star. Maar Dreams van Fleetwood Mac is meer dan de nieuwe Toto. Fleetwood Mac is namelijk al een tijdje weer hip, en dat vooral bij jonge mensen.
Drie weken geleden nog streek Fleetmac Wood neer in Gent, een feestconcept waarbij enkel Fleetwood Mac wordt gedraaid en dat overal van Berlijn tot Burning Man te zien is. The Chain duikt plots in elk lijstje classics op. Met Everywhere kunt u zowel een trouwfeest als een vernissage afsluiten. Haim, Chairlift, The War on Drugs en Foxygen willen klinken als Fleetwood Mac. Lana Del Rey wil samenwerken met Fleetwood Mac. Post Malone, Dean Blunt en Oneohtrix Point Never samplen Fleetwood Mac. Lorde, Harry Styles, Tame Impala, Angel Olsen coveren Fleetwood Mac.
Maar de meest indrukwekkende indicatie van de populariteit van Fleetwood Mac is Spotify, waar ze 10,7 miljoen maandelijkse luisteraars hebben. Ter vergelijking: The Beatles en The Rolling Stones hebben er respectievelijk 13 en 11,5 miljoen. Bob Dylan heeft er 5,7 miljoen. Bruce Springsteen heeft er 6 miljoen.
Mensen onder de 25 lijken het niet te beseffen, maar minder dan tien jaar geleden werd Fleetwood Mac beschouwd als zielloze softrock, enkel beluisterd door Humo-recensenten en dikkige nonkels in T-shirts van Pink Floyd die midden jaren tachtig even in een covergroep hadden gebast. Of zoals Lindsey Buckingham het verwoordt: ‘We were incredibly unhip back then.’ Vandaag is Fleetwood Mac voor een jonge generatie groter dan Bob Dylan en bijna zo groot als The Rolling Stones.
Niemand die dát had zien aankomen.
***
Om de rehabilitatie van Fleetwood Mac te begrijpen moet u iets snappen van het genre waarin ze groot werden: yacht rock. Een term die slaat op de softrock die tussen 1976 en 1984 gemaakt is en verwijst naar de muziek die yuppies luisterden terwijl ze op hun jacht champagne nipten. The kind of rock that doesn’t rock the boat.
Dat was geen compliment.
Yachtrock is het blankste genre dat ooit is gemaakt. Het is rock-‘n-roll ontdaan van alle seks en alle gevaar. Stel u de kop van Phil Collins voor en u begrijpt waarom. De protagonisten waren Steely Dan, The Doobie Brothers, Michael McDonald, Kenny Loggins, Supertramp, Toto en Hall & Oates: liefhebbers van gladgepolijste midtempodrums, een meestampbare akoestische slaggitaar en technisch netjes uitgevoerde gitaarsolo’s die uitsluitend melige lyrics schreven over vrouwen die ze niet hadden kunnen krijgen. Opnieuw: stel u de kop van Phil Collins voor en u begrijpt waarom.
Leuk weetje: destijds heette dat genre adult-oriented rock, AOR. De term yachtrock werd er pas vele jaren later, in 2005 om precies te zijn, op geplakt en zegt alles over hoe matig het genre was verouderd. In de jaren tachtig domineerde punk de gitaarmuziek, gevolgd door de grunge van de jaren negentig en de indierock van de noughties – drie genres die dweepten met DIY-cultuur en authenticiteit. Met zijn nadruk op vakmanschap, perfectionistische producties en geharmoniseerde refreintjes was yachtrock twintig jaar lang zowat de aartsvijand. Enkel liefhebbers van de technische kant van muziek – beter bekend als ‘Steely Dan-snobs’ – waren aan softrock blijven vasthouden. Je weet dat je dood bent als genre als er zelfs binnen de dad rock op je wordt neergekeken.
En toen kwamen de hipsters.
Het exacte moment waarop yachtrock weer cool werd is moeilijk te achterhalen. In 2006 schreef het muziekmagazine Spin een stuk met als titel Why Hall and Oates Are the New Velvet Underground. Ze meenden dat. De kortstondige hausse van de chillwave was op een rare manier ook schatplichtig aan het genre. Maar zeker is dat vanaf 2012 het proces begon te versnellen. Daft Punk zei plots in interviews dat ze wilden dat de productie van Random Access Memories klonk als Steely Dan, ’the pinnacle of audio fidelity’. Pharrell Williams begon hetzelfde te beweren. Father John Misty ging met Elton John flirten. Tame Impala namedropte Electric Light Orchestra. Elke recensie van Haim vermeldde Fleetwood Mac. En de indiekids hadden Mac DeMarco: zijn muziek wordt wel eens gecategoriseerd onder slacker rock of psychedelische indiepop, maar zelf is hij heel duidelijk over wat zijn voorbeeld is: yachtrock. Zijn grote held: Michael McDonald.
Er hangt een apart soort humor rond Fleetwood Mac, het soort humor dat je krijgt als er in één band zowel een Lindsey zit die een man is als een Stevie die een vrouw is.
Die laatste naam is een interessante. Michael McDonald is het 66-jarige ex-lid van Steely Dan dat later The Doobie Brothers vervoegde alvorens solo te gaan. De koning van de softrock, kortom. Michael McDonald ziet er zo uncool uit dat we bij de kader bij dit stuk een foto van hem gaan plaatsen zodat u kunt lachen met hoe uncool hij is. Alleen: Michael McDonald wordt vandaag niet alleen door Mac DeMarco ‘een vriend’ genoemd, maar musiceert ook met Grizzly Bear en stond op het podium met Thundercat.
Waarom uitgerekend een generatie hippe kids met yachtrock flirt, is iets waar we ons niet aan gaan wagen. We gaan er enkel op wijzen dat de wederopstanding van de yachtrock min of meer gelijkloopt met die van de normcore, een modetrend van omstreeks 2014 waarbij hipsters zich begonnen te kleden als hun ouders. Denk te grote bordeaux hemden, Steve Jobs-sneakers en vormeloos comfortabele jeansbroeken. Het had iets met ironie te maken en iets met bewust uncool zijn en iets met mama en papa maar het was zo next level dat niemand het echt snapte.
Misschien is dat wel wat Fleetwood Mac is.
De mom jeans van de muziek.
***
Weinig groepen die meer geprofiteerd hebben van die yachtrockrevival dan Fleetwood Mac. Fleetwood Mac had namelijk de sound van late seventiessoftrock, maar was tegelijk veel meer dan dat. De Fleetwood Mac van Rumours was altijd al perfect geproduceerde pop. En dat helpt. Het is één ding om in je lokale koffiebar te beweren dat Sister Golden Hair een vergeten classic is, het is iets anders om een volledige plaat van America uit te zitten. Bij Fleetwood Mac heb je dat probleem niet.
Wellicht is dat de echte verklaring: dat Fleetwood Mac de meest poppy van de yachtrockers was. Wij prefereren evenwel een andere uitleg: dat Fleetwood Mac de grappigste van de yachtrockers was.
Er hangt een apart soort humor rond Fleetwood Mac, het soort humor dat je krijgt als er in één band zowel een Lindsey zit die een man is als een Stevie die een vrouw is. Het soort humor dat je krijgt als je niet één maar twee platen Fleetwood Mac noemt. Het soort humor dat je krijgt als je tien ex-leden hebt (elf, nu ze Lindsey Buckingham opnieuw hebben buitengegooid), drie nagenoeg volledig verschillende bezettingen hebt gehad en er op een bepaald moment een valse Fleetwood Mac toerde met de naam Fleetwood Mac, hun hits, hun instrumenten en hun voormalige manager.
Serieus. Fleetwood Mac is de beste soap die de muziek ooit heeft voortgebracht.
Niet helemaal toevallig gaat de rehabilitatie van Fleetwood Mac uitsluitend over de periode tussen 1975 en 1987, toen de bezetting bestond uit het echtpaar John en Christine McVie, het koppel Lindsey Buckingham en Stevie Nicks en drummer Mick Fleetwood. Vijf mensen die het met zowat iedereen deden behalve met de mensen met wie ze het moesten doen en vijf mensen die daarnaast ook de behoefte hadden om dat overspel op muziek te zetten.
Neen, we gaan niet nog eens de anekdotes en het bordschema oprakelen over wie wie met wie bedroog tijdens de opnames van Rumours. We houden het op één treffend voorbeeld: You Make Loving Fun was een nummer van Christine McVie waarin ze bezong hoe gelukkig ze was, hoe ze opnieuw in mirakels geloofde en hoe goed de lichtman in bed was. De zwoele, ritmisch stotende baslijn daarbij liet ze inspelen door John McVie, haar man. Het moet een apart gevoel zijn, de soundtrack verzorgen bij de affaire van je eigen vrouw. Niet dat John McVie dat op dat moment doorhad: Christine McVie had hem verteld dat het nummer over haar hondjes ging. John McVie geloofde dat.
De meest herhaalde regel in dat nummer is: ‘You make loving fun / It’s all I want to do.’
Niet het scherpste mes in de lade, die John McVie.
En dan was er de coke. De bergen coke. De stabielste factor in de band was Mick Fleetwood, een man die ooit heeft becijferd dat alle lijnen coke die hij gesnoven had samen ‘zeven mijl’ lang zouden zijn. Stevie Nicks heeft dan weer publiekelijk ontkend dat ze rectaal cocaïne heeft gebruikt. Waarmee we vooral willen zeggen: er zijn een paar dingen in je leven aan herevaluatie toe als je jezelf genoodzaakt ziet publiekelijk te ontkennen dat je rectaal cocaïne hebt gebruikt. Overigens: om af te kicken van haar cocaïneverslaving wendde Nicks zich tot clonazepam, een zware pijnstiller, waarna ze prompt een clonazepamverslaving ontwikkelde. Naar eigen zeggen had ze ‘geen herinneringen’ aan een daaropvolgende, vier maanden durende tour door Europa en de VS.
Zoals we zeiden: een apart soort humor.
Evenwel: mocht het leven van Fleetwood Mac straks verfilmd worden, zouden we graag hebben dat er één scène in het bijzonder in zit. De cultivering van cocaïne binnen Fleetwood Mac ging zo ver dat de band, aldus de biografie van Mick Fleetwood, er een ritueel rond had ontwikkeld. Alle band- en crewleden neurieden steeds luider en luider Vangelis Chariots of Fire, ‘alsof het de zang van de cocaïnesirene was’, waarna Mick Fleetwood op de climax alle coke uitdeelde.
Elke artiest die boven zijn generatiegenoten uitsteekt, heeft dat voor een stuk te danken aan de mystiek die rond hem of haar hangt. Bob Dylan heeft zijn ongrijpbaarheid. Prince heeft dat maniakale. Janis Joplin heeft tragiek.
Fleetwood Mac heeft een autobiografie die als The Wolf of Wall Street leest.
***
Vraag aan iemand onder de dertig wat het bekendste nummer is van Fleetwood Mac en de kans is groot dat u The Chain te horen krijgt. Niet Go Your Own Way, niet Don’t Stop, maar The Chain. Dat, of Everywhere – stilaan een anthem onder millennials.
Voor wie Fleetwood Mac al langer dan vijf jaar kent, is dat betrekkelijk vreemd om te horen. The Chain was een afdankertje: het bestaat uit solowerk van Buckingham, Nicks en Christine McVie dat eerder geweigerd was en met de hulp van een scheermes en tape geknipt en aan elkaar geplakt was. Het stond op Rumours, maar het was niet een van de vier singles van die plaat. Everywhere was dan weer wel een single, maar lang niet hun succesvolste. Het nummer stond op Tango in the Night, een plaat die in 1987 verscheen, nadat Fleetwood Mac de kitsch had ontdekt en alle deugdelijke muziekliefhebbers hadden afgehaakt.
Het is bijna even fascinerend als de rehabilitatie van Fleetwood Mac: de herinterpretatie van hun werk. De klassieke canon van Fleetwood Mac bestond ruwweg uit alles van Rumours, het meeste van Tusk en de groene Greatest Hits met de lotus op de hoes, aangevuld met de losse nummers Need Your Love So Bad en Albatross van de eerste bezetting. Vandaag is Rumours nog altijd dé plaat, maar is de kitscherige Fleetwood Mac van Mirage en Tango in the Night even populair. Nog even en de geschifte hoes van Tango in the Night van een reiger en kudde olifanten die in een oerwoud naar de zonsondergang kijken is een icoon.
Mocht u zich afvragen hoe dat komt: The Chain zat in de Superbowl-trailer, de gewone trailer, twee scènes en de soundtrack van Guardians of the Galaxy 2, dook op in I, Tonya en werd gecoverd door Harry Styles . Dreams was een Twittermeme. De derde meest bekeken YouTube-clip van Fleetwood Mac is Seven Wonders, een nummer van Tango in the Night. Met dank aan de seizoensfinale van de tv-reeks American Horror Story, waarin Nicks opdook. En allemaal staan ze bovenaan in This Is Fleetwood Mac, hun officiële playlist op Spotify.
Dat is het grotere verhaal dat hier doorheen schemert: hoe een generatie twintigers en dertigers de muziekgeschiedenis herontdekt en herinterpreteert volgens haar eigen standaarden. Bob Dylans Lay Lady Lay heeft op Spotify evenveel plays als alle nummers van Blood on the Tracks samen. Het grootste nummer van George Michael is niet Faith of Freedom, maar wel Careless Whisper omdat jonge mensen die saxofoon heel grappig vinden en de intro zowat een meme is geworden. Het meest beluisterde nummer van de indieband Blonde Redhead is dan weer For the Damaged Coda, omdat Rick & Morty dat in een scène stak. Smash Mouths All Star, een noveltyhit uit 1999, heeft de jongste twee jaar evenveel opgebracht als de laatste drie platen van Radiohead samen, met dank aan een een internetgrap die wij niet snappen en niet kunnen uitleggen.
Bob Dylan heeft zijn ongrijpbaarheid. Prince heeft dat maniakale. Janis Joplin heeft tragiek. Fleetwood Mac heeft een autobiografie die als The Wolf of Wall Street leest.
In tijden van Spotify, YouTube en Twitter werkt de back catalogue van een artiest anders dan vroeger. Of het nu Toto of Fleetwood Mac is, steeds zie je hetzelfde mechanisme terugkeren: jongere mensen leren oude muziek niet meer kennen via een popencyclopedie, een artikel in een muziekmagazine of John Cusack-achtig personeel in een platenwinkel. De macht van de traditionele muzikale autoriteiten is verdwenen; het zijn memes, playlists, soundtracks en covers die bepalen welke muziek opgepikt wordt. Het gevolg is dat muzikaal-historisch belang, een oeuvre en algehele credibiliteit er nauwelijks nog toe doen. Het internet redeneert volgens de criteria van nu. En momenteel houdt het internet van grappige dingen, van kitscherige dingen, van visueel sprekende dingen, van eightiesdingen.
Het resultaat daarvan is een jonge generatie muziekliefhebbers voor wie Fleetwood Mac groter is dan Bob Dylan, groter dan Bruce Springsteen, even groot als The Rolling Stones en bijna zo groot als The Beatles. Ook Fleetwood Mac had nooit gedacht dat ze dat nog zouden meemaken.
Aan de andere andere kant.
Wij zijn dan weer verbaasd dat Fleetwood Mac überhaupt nog iets kan meemaken.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
