Voor schoenenadvies gaat Corinne Bailey Rae naar Paul Weller

Soulpop? U zou weleens kunnen verschieten bij de nieuwe Corinne Bailey Rae. ‘Zó scherp als scheermesjes heb ik nog nooit geklonken.’

‘Simply press refresh, to begin again.’

Corinne Bailey Rae zingt het op haar nieuwe album Black Rainbows, en ze doet het ook. De song in kwestie – Earthlings  – is een optimistische oproep om een hernieuwde, groenere en gelukkiger samenleving te creëren, maar hij is even toepasselijk voor haarzelf. Haar eerste langspeler in zeven jaar is een bijwijlen kwade, luide, psychedelische, occult en politiek geïnspireerde, simpelweg bizarre plaat. Niet meteen wat je verwacht van de Britse tweevoudige Grammy-winnaar die in 2006 doorbrak met geraffineerde, maar veilige neosoul en fluwelen r&b. Bailey Rae was nooit de hipste of meest uitdagende van de klas.

Maar vijf jaar geleden, tijdens een bezoek aan een museum in de verpauperde stadsjungle van Southside Chicago, ging het lampje boven de resetknop branden.

‘De Stony Island Arts Bank is een museum, maar ook een atelier, een archief, een ontmoetingsplek, een bibliotheek…’, legt ze uit. ‘En dat alles gewijd aan zwarte kunst, cultuur en geschiedenis, allemaal onder één dak in een voormalig neoklassiek bankgebouw dat curator-kunstenaar Theaster Gates van de sloop heeft gered. Toen ik er voor het eerst ronddwaalde, wist ik dat mijn leven voorgoed zou veranderen.’

Voor haar kennismaking met Gates, wiens werk van potten bakken tot het renoveren van gebouwen gaat en heel erg op de lokale gemeenschap gericht is, kende Bailey Rae nauwelijks iets van hedendaagse kunst. Evenmin was ze erg thuis in de zwarte sociale geschiedenis en emancipatiebeweging. Vandaag praat ze honderduit over de link tussen het afrofuturisme van jazzlegende Sun Ra en de glamouroutfits van discoband Earth, Wind & Fire. Ze strooit met namen van sociaal geëngageerde kunstenaars als Senga Nengudi en Lubaina Himid en maakt mentale bokkensprongen van de eeuwenoude rotskerken in het Ethiopische Lalibela naar hoe advertenties voor chocoladecake en beautyproducten in het Amerika van de jaren 1950 racisme en seksisme normaliseerden, een onderwerp dat ze verwerkte in de even satirische als sensuele torch song He Will Follow You with His Eyes.

Vier jaar heeft Bailey Rae aan Black Rainbows gewerkt. ‘Ik ben een andere artiest geworden dankzij de Arts Bank. Of beter: door deze plaat te kunnen maken – beïnvloed door Theaster, door al die objecten, artefacten en naslagwerken in de Arts Bank – voel ik me voor het eerst artiest, niet gewoon een zangeres. Bijna had ik de plaat zelfs onder een andere naam uitgebracht, als een soort nevenproject. Tot ik besefte hoe vrij ik me gevoeld had tijdens het maken, zo vrij als toen ik aan mijn eerste plaat werkte, zonder budget of bemoeienis van een label, in de kelder van een kleine Londense galerie. Maar na mijn tweede album The Sea (2010) ervoer ik wel druk van de mensen rond mij. “Je eerste plaat was zo zonnig, we hebben meer zonnigheid nodig!” Zulke commentaren kreeg ik te horen. Ze overstemden mijn intuïtie en ik begon mezelf onbewust regels op te leggen. Met als gevolg dat ik sommige songs niet eens afwerkte, omdat ik er toch geen hit in hoorde. Ik was in die periode goed bevriend met Mark Ronson, net op het hoogtepunt van zijn succes. Als het niet klonk zoals zijn megahit Uptown Funk zag ik er dus simpelweg de zin niet van in. (lacht)’

Black Rainbows klinkt níét als Uptown Funk en evenmin als de soulpop van Like a Star en Put Your Records On, Bailey Raes succesvolste singles, beide ooit in de running voor song van het jaar op de Grammy’s. Met tracks als Earthlings, Put It Down en He Will Follow You with His Eyes leunt Bailey Rae tegenwoordig aan bij r&b-vrijbuiters als Solange, Kelsey Lu en Georgia Anne Muldrow. En met het PJ Harvey-achtige gitaargeweld van New York Transit Queen en Erasure speelt ze haar afgeborstelde imago helemáál aan flarden. ‘Zó scherp als scheermesjes heb ik nooit eerder geklonken, dat is waar’, lacht ze. ‘En het was heel lang geleden dat ik nog eens zo kwaad tekeer ben gegaan op mijn elektrische gitaar.’ Ze refereert aan Helen, de trashy riot grrrl-band waar ze deel van uitmaakte voor ze bekend werd als solozangeres. De groep stond op het punt te tekenen bij metallabel Roadrunner, destijds de stal van Biohazard en Slipknot, maar viel uit elkaar nog voor het contract uit de printer was gerold. ‘Gewoon gaan en me niks aantrekken van wat mensen verwachten, of in welke ‘markt’ het precies past, dat heb ik met deze plaat nog eens lekker gedaan. Het is een kantje van mezelf dat nooit helemaal weg is geweest, maar lang – te lang – onderbelicht is gebleven.’

Op haar 44e kan de herboren Corinne Bailey Rae sowieso al terugblikken op een bijzondere carrière. Ze werkte samen met grootheden als Al Green en Herbie Hancock, met Moses Sumney en Tracey Thorn van Everything but the Girl. Ze is te horen op albums van rappers als Tyler, the Creator en Mick Jenkins. Ze mag Stevie Wonder een vriend en mentor noemen. En ze zong ooit Hey Jude met Barack Obama. ‘In het Witte Huis. Samen met onder meer Stevie, Herbie Hancock, Jack White, Dave Grohl en Paul McCartney, die door president Obama werd gehuldigd. Dat was een speciaal momentje, ja. Just bonkers.(lacht) Ik heb in mijn leven al heel veel in mijn arm moeten knijpen – Denzel Washington die me een zweterige knuffel geeft, Mary J. Blige en Beyoncé die zeggen dat ze van mijn plaat houden… – maar die keer dat ik met dát gezelschap in een minibusje samengepropt richting Witte Huis werd gereden, spant wel de kroon.’ Ontmoet nooit je helden, wordt gezegd, maar Bailey Rae relativeert. ‘Ach, mensen als Stevie Wonder zitten goed in hun vel, hoor. Ze hebben geen nood aan een masker, hebben niet langer de drang om zich te bewijzen. Wanneer we bij hem thuis op de sofa zitten en Ethiopisch eten bestellen, praten we zelfs nooit over muziek, maar gewoon over het weer of zo’, lacht ze.

Het beste advies dat ze ooit van een van haar helden heeft gekregen, kwam van nog een andere grootheid. ‘Vlak voor ik aan Black Rainbows begon, heb ik even aan muziek gewerkt met Paul Weller, naar wie ik heel erg opkijk omdat hij zo’n veelzijdige carrière heeft gehad. Hij merkte dat ik erg zoekende was, een beetje onzeker over welke richting ik uit wilde. “Beoordeel jezelf nooit van buitenaf”, zo stelde hij me gerust, ‘everything you do is you.’ Dat vond ik bijzonder nuttig advies. En alles wat hij te zeggen heeft over schoenen, natuurlijk.’

Schoenen?

Ze proest het uit. ‘Geef toe, heb je Paul Weller ooit al met lelijke schoenen aan zijn voeten gezien? Serieus, als hij een mening heeft over je schoeisel kun je maar beter aandachtig luisteren.’