Van Metallica tot The Killers: deze platen inspireerden Black Box Revelation

Poetic Rivals, de zesde worp van Black Box Revelation, bulkt van de rock-’n-roll die het best gedijt in een muf kot waar de vloer bedekt is met een laag goedkope whisky, de ratten aan sigarettenresten knabbelen en een tinnitus om de hoek loert. Jan Paternoster en Dries Van Dijck over de vijf platen – en artiesten – die hen daarbij op weg zetten.

Athen’s, France – Black Country, New Road (2019)

JAN PATERNOSTER:Een lang, vreemd maar fascinerend nummer van een Britse band die binnen één song met verschillende structuren experimenteert. Op het gebied van songstructuur is er geen enkele link met wat wij maken – het mag vooruit gaan bij ons – maar Black Country, New Road is wel een groep waarvan ik na één luisterbeurt fan was.

De muziek is in your face. Die drums van Athen’s, France bijvoorbeeld: die plakken je met je smoel tégen de speakers. Met Poetic Rivals beoogden wij dezelfde directheid. We wilden de energie tussen ons vatten en de afstand tussen de studio en de luisteraar zo klein mogelijk houden. Ik wil dat je mijn vingers als het ware voelt wanneer je ernaar luistert. Het moet lijken alsof Dries op je schoot zit te drummen.

Andy Savours, de producer van Poetic Rivals, zat ook achter de knoppen van For the First Time, het album waarop Athen’s, France staat en de plaat waarmee Black Country, New Road genomineerd was voor een Mercury Prize. Andy heeft vanaf de eerste rij de opnames van Arctic Monkeys’ Favourite Worst Nightmare meegemaakt en had al met The Killers en The Kills gewerkt. Qua adelbrieven kan dat tellen, al garandeert dat niet dat het ook op persoonlijk vlak klikt, wat de belangrijkste vereiste is. We hebben hem eerst via Zoom ontmoet en bezochten de keer erop zijn studio in Londen.

Een chique studio?

PATERNOSTER: Nee. Een behoorlijk shabby plek. Ergens in West-Londen, voorbij Notting Hill. De eerste keer dat we in zijn buurt rondwandelden, kwamen we onderweg naar de studio een koelkast, kapotte ramen en andere troep tegen.

DRIES VAN DIJCK: ‘Ze zullen vandaag het grofvuil ophalen’, dachten we, maar een maand later lag dat afval er nog steeds. (lacht)

PATERNOSTER: Het is mij nog steeds niet duidelijk of het plein naast het metrostation een speeltuin dan wel een containerpark was. Ook de studio was zo niet-luxueus – de keuken was te klein om er met drie te zitten – dat we op natuurlijke wijze terug richting de rock-’n-roll van weleer zijn gedreven.

VAN DIJCK: De ruimte leende zich niet tot een perfectionistische aanpak waarbij je je in overdubs verliest.

Little Bastards – The Kills (2020)

PATERNOSTER:Ik was veertien en The Kills speelden op Pukkelpop. De Marquee stond nog op een andere plek, bijna recht tegenover de ingang. Mijn maat en ik werden in de tent gezogen en zijn zo op de eerste rij beland. What the fuck was dat? Die rauwheid, die energie tussen Alison Mosshart en Jamie Hince… Dat was niet normaal. Dries en ik zaten op dat moment nog in een vierkoppige band, maar live meemaken hoe The Kills met z’n tweeën zo’n imposante geluidsmuur optrokken, heeft ertoe geleid dat we als duo zijn verdergegaan. Het was onmogelijk om een favoriete Kills-plaat te kiezen, maar Little Bastards – een verzamelplaat met b-sides – bestaat uit werk van over de jaren heen en leek ons dus een fijne keuze.

The Kills zijn wel niet meer wat ze ooit geweest geweest.

PATERNOSTER: (knikt) Op een gegeven moment hebben ze een drummer aan boord gehaald en ben ik afgehaakt. Maar het is met The Kills zoals met mijn oude chirovrienden: je verliest elkaar uit het oog, maar wanneer je hen na jaren opnieuw tegenkomt, is het de max en voelt het net als vroeger. Ik heb The Kills in 2018 nog op Best Kept Secret gezien en geloof mij: ze vlammen nog steeds.

VAN DIJCK: Ondanks dat ze ups en downs hebben gekend, blijven The Kills een inspiratiebron. Tijdens de preproductie hebben we veel naar hen geluisterd. Zij zijn de constante factor in het bestaan van Black Box Revelation.

Je hoort de invloed van The Kills in de intro van Mr. Big Mouth.

VAN DIJCK:Ha! Nu je het zegt.

PATERNOSTER:Je doelt waarschijnlijk op die opgefokte drumcomputer. Dat is een overblijfsel van het experiment dat aan deze plaat is voorafgegaan. Er bestaan demo’s met uitsluitend drumcomputers en samples. Synths, orgel, hiphopbeats: we experimenteerden erop los, tot Andy Savours adviseerde om tot de essentie te komen en de ballast overboord te gooien. Zo werd Poetic Rivals een uitgepuurde rockplaat.

Frantic – Metallica (2003)

PATERNOSTER:In de studio werd veel over muziek gepraat en door de documentaire Some Kind of Monster(over het maakproces van Metallica’s St. Anger, waarop Frantic staat, nvdr.) kwamen we bij Metallica uit. Het illustreert een, euh, nogal woelige periode van de band. Ze komen niet al te sympathiek uit die documentaire. Om je een idee te geven: na 500 dagen vergezelde een psycholoog hen in de studio. (lacht) De manier waarop St. Anger is gemaakt, staat haaks op de opnames van Poetic Rivals: in tien dagen was alles ingeblikt in de best mogelijke verhouding. Het contrast kon dus niet groter zijn. Andy citeerde aan de lopende band uit Frantic. ‘My lifestyle is my death style’, zei hij voor elke take. Waarmee hij eigenlijk wilde zeggen: ‘Doe jullie best en zorg ervoor dat we hier geen 500 dagen vastzitten.’

Hoe groot was de angst voor een slechte afloop?

VAN DIJCK: We zaten op een bepaald moment diep, hoor. Door corona werd je verplicht om aan je muziek te blijven schaven. Maar hoe lang kun je aan een nummer blijven werken? Ik heb zelfs even getwijfeld of deze plaat ooit het licht zou zien.

PATERNOSTER: De weg ernaartoe was inderdaad pittig. Bijna elke song heeft verschillende jasjes gehad, wat vooral het gevolg was van te veel tijd. Je begint automatisch te overdenken. Maar er waren ook wel dagen dat ik iets had geschreven en me king of the world voelde.

VAN DIJCK: We zaten op een dag in ons repetitiekot en Jan had een refrein geschreven. Hij liet alles vallen en zei: ‘Kom, we gaan dat vieren op café. ’

PATERNOSTER: Een goeie geuze of twee pinten bestellen, je even onsterfelijk wanen, om daags nadien opnieuw te ploeteren. Het voelde soms alsof we tot onze knieën in de modder zaten en geen stap konden zetten. (strijdvaardig) We hebben hoogtes en laagtes gekend, maar de goesting om dit tot een goed einde te brengen was te groot om het hoofd te laten hangen.

A Hero’s Death – Fontaines D.C. (2020)

VAN DIJCK: Het tegenovergestelde van een groeiplaat. Gewoon: boef!

PATERNOSTER: Ik denk dat ik voor ons allebei spreek als ik zeg dat wij A Hero’s Death hadden willen uitbrengen. Ik kan dat album meerdere keer na elkaar beluisteren en maar niet beu raken. Wat Fontaines D.C. doet, inspireert ons enorm. We weten dat de mogelijkheden in de studio oneindig zijn. Je kunt ervoor kiezen om een perfect beeld van jezelf op te hangen door je virtuositeit in de verf te zetten, maar er is niets moeilijker dan de essentie van een liveconcert in een opname vatten. Dat lijkt Fontaines D.C. moeiteloos te lukken.

In de muziek is het dezer dagen de norm dat je de regels volgt. Van een zanger wordt verwacht dat hij op de maat zingt, maar hun frontman Grian Chatten doet gewoon zijn zin, wat in zijn geval inhoudt dat hij er soms totaal naast zit of in de verkeerde toonaard lijkt te zingen. Maar hoe scheef het ook zit, bij Fontaines D.C. klópt het tot in de details.

Ik zag hen afgelopen zomer op Best Kept Secret, op het podium waar diezelfde avond The Strokes zouden spelen, nog een band waar ik superfan van ben. ‘Raak dáár maar eens over’, was het enige wat ik kon denken. Hoe strak kan een band eigenlijk spelen?

Read My Mind – The Killers (2006)

VAN DIJCK: Read My Mind is een verwijzing naar Las Vegas, waar The Killers vandaan komen én de stad waar we vorige zomer voor het eerst onze nieuwe nummers hebben uitgetest. We speelden er op Psych Fest – vergelijkbaar met Graspop, maar dan in een casino. Wacht, ik laat je even een filmpje zien. (haalt zijn gsm boven)

Staan daar mensen te moshen in een zwembad midden in een casino?

VAN DIJCK: (lacht hard) Ja! Wij speelden wel in een andere zaal. Het zag eruit als een biertuin die was ingesloten door gokkasten en slotmachines. Die avond zijn we trouwens de mannen van Amenra tegengekomen. Zij moesten daar ook spelen.

Hoe was het om na lange tijd nieuw materiaal uit te testen op een livepubliek?

PATERNOSTER: We zijn de westkust afgegaan en hebben er een tiental shows gespeeld, waarvan de setlist dus ook uit nieuwe songs bestond. Maar het grote verschil is dat we afhankelijk waren van andermans materiaal. Ik had één gitaar bij en een bescheiden pedal board, Dries speelde telkens op een drumstel van de band voor ons of op een exemplaar dat door de plaatselijke organisator werd voorzien. Het was eigenlijk simpel: je komt ergens aan en speelt je set. Bam.

Het was vooral cool om op te merken dat de nieuwe nummers moeiteloos overeind bleven. Elke avond opnieuw werd vooral Heads or Tails bijzonder goed onthaald, terwijl die song nieuw was en op onze toekomstige plaat zou staan. Het doet deugd dat mensen die je muziek van haar noch pluim kennen uitgerekend dat liedje eruit pikken wanneer je hen vraagt wat hen is bijgebleven.

Hoe groot was de nood aan bevestiging?

PATERNOSTER: Hoe langer de stilte duurt, hoe harder je jezelf en de band in vraag stelt. Het zou stoer van mij zijn om te zeggen dat we niet om feedback geven, maar natuurlijk doen de complimenten deugd. We hebben intussen op Snowcase van Studio Brussel gespeeld en hadden de week erop een show in Duitsland. Die instantreactie van een livepubliek hebben we toch gemist.

We hebben in Las Vegas ook nog een sessie gespeeld, een tribute aan Motörhead. Die opname vond plaats in een studio in downtown Las Vegas waar een gouden plaat van The Killers’ Sam’s Town aan de muur hing. Andy Savours is de mix engineer van dat album. Toen viel alles even in zijn plooi. Misschien romantiseer ik het te hard, maar dat was op zich wel een mooi moment.

In een intussen ver verleden speelden jullie bij David Letterman en werd jullie muziek gebruikt in series als Californication en True Blood. Heeft jullie terugkeer naar de VS de American dream opnieuw aangewakkerd?

PATERNOSTER: We zijn vorige zomer met een reden naar Amerika gegaan om te touren, hè. Wie zegt dat we de droom ooit hebben opgegeven?