Met Are ‘Friends’ Electric? en Cars bedacht hij twee van de grootste elektropopsongs op de planeet. De bagger die hem daardoor te beurt viel, was ook niet min. Maar doodsbedreigingen, een petroleumbom, bankroet, dubieuze platen noch depressie hebben Gary Numan eronder gekregen. Aan de vooravond van zijn zestigste verjaardag: op visite bij de mensgeworden androïde in LA. ‘Ik ben eindelijk van alle blaam gezuiverd.’
Begin februari. In de ochtendzon blikkert de San Fernando-vallei zich te barsten. Het is in deze schoot van de natuur dat de bleke Brit Gary Numan zich heeft genesteld. Verhuizen voor het klimaat: wat een gemeenplaats. Of hij de seizoenen niet mist onder dit bestendige diepblauwe gewelf, zal ik Numan een halfuur later vragen. De regenboog, het okerbruine herfsttapijt, het ezeltje met snotpegel in de witte wei?
‘De standaardgrap hier is: seizoenen zijn iets waar je naartoe rijdt’, grijnst hij smalend. ‘Wil je winter? Op twee uur van hier sneeuwt het. Daarbij, ik keer nog te vaak terug naar Engeland om vatbaar te zijn voor dat gemis. Waarmee ik het misschíén moeilijk mee zou hebben, is nooit meer een lunch in een pub op een zomerse namiddag. Nooit meer door die ouderwetse kleine dorpjes rijden. Of de belachelijke dingen te horen waaraan Britten humor ontlenen. Maar het chagrijn mag dáár blijven. Het is een cliché, maar Amerikanen zijn veel vriendelijker. Hoewel ik het ook na vijf jaar vreemd blijf vinden om die vriendelijke gesprekjes elke dág te hebben. (lacht)‘
Ik heb mijn eigen vliegtaxibedrijf gehad, Numanair. Begin jaren negentig had ik een miljoen dollar schulden.
Ook het lot is Gary Numan altijd genegen geweest. In 1979 maakte hij pijlsnel de blits met zijn nieuwsoortige elektropop en robotachtige verschijning. Iedereen die hem niet lustte, deed hem af als een derderangs David Bowie. Maar Numan hield het hoofd betrekkelijk koel. Ook al werd hij helemáál de risee van de pop toen het succes na enkele boerenjaren als zand door zijn vingers glipte. Hoe ontzettend lang geleden dat wel is, mag u afleiden uit de lijst met – hoofdzakelijk – onverdachte collega’s die Numan door de jaren als pionier, genie of gewoon toffe peer hebben aangeduid: Prince, Nine Inch Nails, Queens of the Stone Age, Kanye West, Marilyn Manson, Juan Atkins, Damon Albarn, Kurt Vile, Foo Fighters, Jack White en… David Bowie (met lange tanden, maar toch).
Uiteraard belegt men met artistieke credibiliteit alleen geen boterhammen voor zichzelf, vrouw en kroost. Maar stel u voor dat slechts een fractie van de fans van bovengenoemden uit nieuwsgierigheid een plaat van Gary Numan heeft gekocht. Tel daar de royalty’s bij op zijn frequent gecoverde en gesamplede werk, plus het lucratieve toeren (met enkele gepeperde meet-and-greetopties), en men kan zich al enigszins voorstellen dat Gary Numan verwijlt in een huis gelijkend op een middeleeuws kasteel. Met een levensgrote bronzen draak in de voortuin, een mobilhome zo groot als een stadsbus op de oprijlaan, en een lommerrijke tuin met zwembad, waarnaast hij een – verbazend bescheiden – studio heeft ingericht. Ook binnenshuis is aan alle voorwaarden voldaan om vermakelijke soirees te bouwen met als dresscode ‘late gotiek’. Langs een zuilengang, harnassen en zware hout- en ijzerornamenten stapt de heer des huizes me voor naar de woonzaal (een kamer this ain’t), waar twee kolossale kristallen kroonluchters zweven. Onder een daarvan houdt hij attent halt.
Gary Numan: Het huis is in 1992 gebouwd in opdracht van ene Brownstein. Vandaar al die uitgehouwen B’s overal, boven de haard en zo. Hij heeft het later verkocht aan de zanger van metalband Disturbed, David Draiman. In deze ruimte is trouwens de video bij Hail Mary van 2Pac (onder zijn alias Makaveli, nvdr.) gefilmd. Die dubbele deuren naar buiten en die trap waar we zijn langsgelopen? Die zijn in de clip goed zien. En de sofa waarop die kerels zaten, staat nu boven in onze gym. Maar kom, laten we buiten zitten.
Zal ik dan nog maar een dwaze vraag stellen: kon je hier een beetje aarden na je overplanting in 2012?
Numan: We zaten hier twee weken toen Trent Reznor van Nine Inch Nails, die vlakbij woont, een feestje organiseerde voor de eerste verjaardag van zijn zoontje. Dat was fijn: we stapten meteen een social situation binnen. De oude vriendschap met zijn gitarist Robin Finck en diens vrouw Bianca – die nog voor Cirque du Soleil heeft gewerkt en onze dochters nu aerial leert, luchtacrobatiek met doeken – konden we gelijk weer oppikken. Met Josh Homme en zijn vrouw Brody Dalle komen we ook goed overeen. Het was alsof we van Trent een groot startpakket vrienden cadeau kregen, which was lovely. Bovendien ontmoet je een hoop mensen dankzij de school. Je sluit hier gewoon makkelijker vriendschappen. Zélfs met mijn Britse terughoudendheid. (lachje)
Ben je lid van een expatclub? Samen high tea gebruiken en verder geen zier om de brexit geven?
Numan: (lacht) Dat wilde ik net niét. Britse vrienden zijn hier welkom, maar ik sta niet toe dat ze Amerikanen afzeiken. Die mág ik namelijk. Trouwens, als Engeland zo geweldig is, waarom zijn we hier dan allemaal? Mijn kinderen verplichten met een Engels accent te blijven praten, zou ik aanstootgevend vinden.
Een buitenstaander zou zich kunnen afvragen hoe je de glimmende folder voor een duur makelaarsbureau waarin we nu zitten, rijmt met je muziek, die altijd zwaarmoedig en dystopisch is geweest.
Numan: Verbazend hoeveel mensen dachten dat Californië mijn platen vrolijker en lichter zou maken. (lacht) Maar mijn muziek komt niet voort uit mijn omgeving, wel uit mezelf. Van 2009 tot vlak voor we verhuisden, heb ik in een diepe depressie gezeten. Sowieso ben ik altijd een moody person geweest. Ik heb asperger, een soort autisme. Het grootste deel van mijn leven spoorden mijn emoties niet met de realiteit. Goed nieuws stortte me in een poel van neerslachtigheid. Werd de hond overreden, dan leek me dat geen hol te kunnen schelen. Door mijn depressie moest ik pillen slikken om die mood swings uit te vlakken. Ze maakten me niet minder depressief, maar wel stabiel. Nou, dat was een verslavende sensatie. Alleen vond mijn vrouw Gemma dat ik er Forrest Gump door werd. ‘Je bent saai, hebt geen ambitie meer, het is niet sexy en ik walg ervan’, zei ze. Mijn antwoord: ‘Ik vind dat we een kat moeten nemen.’ (lacht) Tot ik uiteindelijk de pillen kon laten staan. Sindsdien ben ik lang niet meer zo up and down. En voel ik me tenminste triestig of blij op momenten dat dat gepast is. Anyway, over die depressie gaat mijn vorige plaat Splinter. Aangezien ik sindsdien zo gelukkig ben geweest als maar kan, heb ik van mijn jongste plaat Savage(Songs from a Broken World) een apocalyptische fantasie gemaakt over de opwarming van de aarde. God verhoede dat ik op het podium rood of oranje zou gaan dragen. (schatert)
Die samenwerking met Nine Inch Nails? Trent heeft het altijd zo razend druk, en ik zou ervan gruwen als hij zou denken dat ik hem als springplank gebruik.
Wat wilde je later worden toen je nog korte broeken droeg?
Numan: Popster of piloot. Of autoracer. Typische jongensdromen. Ik ben in feite pas muzikant geworden nadat ik weer eens van school was getrapt vanwege mijn agressieve buien. Een carrière in de luchtvaart leek prompt heel onwaarschijnlijk. Gelukkig had ik Marc Bolan op tv gezien. Hij had duidelijk succes bij de meisjes, ik op school totaal niet. Dus ja: opflakkerende hormonen, geen vooruitzicht op een diploma, tegendraads van aard… Aan alle voorwaarden was voldaan. (lacht)
Je werd een vedette op je 21e met Are ‘Friends’ Electric?, een song over je paranoia en vervreemding. In feite was je behoorlijk asociaal. Maar plots moest je optreden, communiceren met je fans, en vooral: een uiterst vijandige pers het hoofd bieden.
Numan: Asperger heeft me daarmee geholpen, gek genoeg. Slechte recensie? Tien minuten en ik was eroverheen. Emotioneel ben ik in staat om (mechanische bewegingen) schokkende gebeurtenissen snel en netjes in een doosje te proppen en op te bergen. Incredibely fucking useful.
Nu, sommige kritiek was terecht. Op mijn eerste tournee wás ik een houterige performer. Ik had geen eeuwen ervaring zoals David Bowie of Bryan Ferry. Daarom creëerde ik grote shows, om mijn onbeholpenheid te maskeren. ‘Hé iedereen, kijk maar naar die coole pyramides hier, terwijl ik een beetje verder oefen.’ (lacht) Grappig: die afstandelijkheid werd deel van mijn imago, waardoor de pers me nog harder kruisigde als een omhooggevallen wanker die inferieure muziek maakte.
Meer dan dat. Het blad Sounds vond dat je ouders gesteriliseerd hadden moeten worden vooraleer ze jou kregen.
Numan: Dat was nogal scherp, ja.
Nogál scherp?
Numan: (lacht) Al wat ik had gedaan, was een stel songs schrijven. De een hield ervan, de ander duidelijk niet. Och, er was zo veel haat in de pers, dus een opmerking meer of minder… Het waren de nadagen van de punk. Helden waren taboe geworden. En daar was ik: op posters, picturediscs, in alle bladen. Ik kwam ervoor uit dat ik beroemd wilde worden, zette spektakelshows op, schilderde mijn gezicht theatraal wit en mijn ogen zwart. Ik irriteerde mensen al zonder dat ze mijn muziek kenden! Ik was de ziekte die rondreed in een Corvette. (lacht) Er waren nogal wat doodsbedreigingen, ja. Maar ook die leg je op de duur naast je neer.
Voor je ouders was het anders. Zij werden met ontvoering bedreigd. Iemand legde een petroleumbom onder hun auto.
Numan: Vooral mijn moeder heeft eronder geleden. Ze hield de namen bij van iedereen die mij kwaadgezind was. Letterlijk, in een zwart boekje. Huh? Wat wilde ze doen? Een prijs op hun hoofd zetten? (lacht)
Voor we een verkeerd beeld scheppen: die hoogdagen waren niet allemaal ellende.
Numan: O neen, ik heb genoten van de rit! Ik kocht auto’s en vliegtuigen. Want ik haalde intussen toch mijn eerste vliegbrevet. Op mijn elfde had ik Flight without Formulae: How and Why an Aeroplane Flies Explained in Simple Language gelezen, van A.C. Kermode. Zware, wiskundige kost, maar ik begréép dat. Ik heb brevetten gehaald voor helikopters, meermotorige vliegtuigen, blind vliegen, enkel op boordinstrumenten. Ik ben rond de wereld gevlogen, ben stuntpiloot geweest en zelf instructeur geworden. En ik heb mijn eigen vliegtaxibedrijf gehad, dat ik creatief genoeg Numanair noemde – vréselijk. (lacht) Maar hoe beter ik werd in vliegen, hoe verder mijn muzikale loopbaan afgleed. Begin jaren negentig had ik een miljoen dollar schulden. Toen ontmoette ik mijn vrouw. Zij heeft me erbovenop geholpen door me te laten nadenken over wie ik was, als artiest. Gaandeweg begon ik weer platen te maken vanuit mijn ziel, in plaats van krampachtig te proberen in de aandacht te blijven.
Alles welbeschouwd heb je geluk gehad.
Numan: (knikt) Ik heb mezelf nooit als buitengewoon getalenteerd of snugger beschouwd. I always felt lucky. Als die Minimoog die toevallig in de studio stond waar we met Tubeway Army zaten niet was ingesteld op dat geluid waardoor ik het idee kreeg voor Are ‘Friends’ Electric? had mijn leven er heel anders uitgezien. Daardoor heb ik me lang minderwaardig gevoeld tegenover elke andere popster. Nog altijd is succes voor mij een bron van vreugde én angst. Want het maakt de stress om aan de volgende plaat te beginnen enórm. Ik herinner me een interview met Trent waarin hij ongeveer hetzelfde zei. Over de dag waarop je aan de piano gaat zitten om iets nieuws te maken, en hoe beangstigend en ontmoedigend en pijnlijk dat is. Je gebruikt elk excuus om er vooral níét aan te moeten beginnen. Maar uiteindelijk klim je toch die berg weer op.
Hoe zit het met die samenwerking die nu toch al jaren – sinds je met Nine Inch Nials op het podium hebt gestaan – in de lucht hangt?
Numan: Trent heeft het altijd zo razend druk, en ik wil niets forceren. Ik zou ervan gruwen als hij zou denken dat ik hem als springplank gebruik. Nu, als we elkaar zien – de laatste keer was zo’n negen maand geleden – praten we niet over muziek. Wel over kinderen en binnenhuisdecoratie. (lacht)
Ik las dat je als een kleuter hebt gehuild toen je album Savage eind vorig jaar naar nummer twee in de Britse charts doorstootte. Dat viel even niet in een doosje te stoppen?
Numan: (schatert) Dat gesnotter was een pure, oncontroleerbare ontlading van dertig jaar hunkering naar iets wat plots weer werkelijkheid werd. Alsof ik voor eens en altijd van alle blaam was gezuiverd. De trots ook, omdat ik had volgehouden en nooit om puur commerciële redenen de nostalgietoer was opgegaan. Of je mijn muziek nu goed vindt of niet: ik kijk nog altijd vooruit.
Gary Numan
Op 8/3 in Trix, Antwerpen. Het concert is uitverkocht.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
