Romy van The xx gaat zich echt niet schamen (ook niet voor trance en eurodance)

Met Enjoy Your Life vrolijkte ze al uw zomer op, eerder deed ze al de Lights Out met Fred Again. Op haar soloalbum Mid Air zet Romy het feest gewoon verder. En ondertussen zit ze eindelijk ook weer in de studio met haar The xx-maten.

Met Mid Air maakt Romy Madley Croft, zoals ze voluit heet, een lijstje compleet. Alle drie de leden van The xx hebben nu een soloplaat gemaakt. Knoppen-en-klankenman Jamie ‘xx’ Smith was de eerste om de rangen te breken. Eerst met We’re New Here (2011), een integraal herwerkte versie van het laatste album van funk- en spoken-wordlegende Gil Scott-Heron. Na enkele solosingles, remixes en producties (onder meer voor Drake en Alicia Keys) verscheen in 2015 zijn soloalbum In Colour, waarop hij hulde bracht aan de culturele smeltkroes van het Londense nachtleven, met invloeden uit dubstep, rave, grime en dancehall. Zijn xx-bandmaats Oliver Sim en Romy deden daarop ook hun duit in het zakje – Romy op de tracks SeeSaw en Loud Places. Vorig najaar, vijf jaar na het recentste The xx-album I See You, waagde Sim de solosprong met Hideous Bastard, volledig geproducet door Jamie xx. Daarop verwerkte hij zonder blad voor de mond de trauma’s die hij jarenlang had getorst als in de kast opgesloten queer tiener en drager van het hiv-virus. Schaamte en angst in barokke, soms even sinistere als sierlijke synthpop en elektronische torch songs.

Ik kijk voorbij de coming-out. Gewoon een positief liefdesverhaal dat toevallig over twee vrouwen gaat. Ook dát is representatie.

En nu is het dus aan Romy om buiten het nest van The xx haar hoogstpersoonlijke ei te leggen. Ook zij vond inspiratie op de dansvloer en in haar ervaringen in het nachtleven. Ook zij doet een boekje open over haar persoonlijke wedervaren als queer persoon. Er zijn dus wel raakvlakken met de soloavonturen van Jamie xx en Oliver Sim. Het tegendeel zou eerder vreemd zijn: het trio is al sinds hun jeugdjaren bevriend en maakt intussen al bijna twee decennia samen muziek. Maar Mid Air is tegelijk een heel andere, heel eigenwijze plaat geworden, zowel muzikaal als inhoudelijk. Ging Sim voor zijn songs graven in oude schaamte en donkere denkspoken uit het verleden, dan speelt Romy’s relaas zich voornamelijk in het hier en nu af en is de toon eerder triomfantelijk en feestelijk. In de single Loveher zingt ze zelfs letterlijk ‘I won’t be ashamed’.

De zangeres knikt instemmend. We zitten op een het Brussels dakterras. Haar stem komt er soms nauwelijks boven het zomergezang van de gevederde luistervinken uit.

‘Hoe hij in zijn teksten terugkeerde naar de diepste, donkerste plekken in zichzelf… Ik was erg trots op Oliver. Ik ken hem al sinds mijn derde, ik wéét dus waarover hij het heeft. Mooi en heel ontroerend hoe hij moeilijke episodes uit zijn leven zo poëtisch heeft kunnen uitdrukken en de schaamte daarover zo helemaal loslaten. Maar mijn perspectief is inderdaad anders. Ik heb het geluk gehad van een familie die me altijd veilig heeft doen voelen en mijn seksuele geaardheid op een respectvolle manier heeft verwelkomd. Iedereen heeft sowieso een verschillende ervaring. En vanuit de mijne heb ik ervoor gekozen voorbij de coming-out te kijken, voorbij het statement. Naar de vreugde, het externe, voor iedereen zichtbare en blije leven op zich. Gewoon een positief liefdesverhaal dat toevallig over twee vrouwen gaat. Ook dát is representatie.’

Romy’s levensvreugde kwam in april een eerste keer tot bloei met de single Enjoy Your Life, uitbundige dancepop gedragen door een aanstekelijke pianoriedel, net op tijd om uit te groeien tot een vrijgevochten zomerhymne. Dat was toch het idee, nee? ‘Het was eerder: “Eindelijk!” lacht Romy. ‘Enjoy Your Life was een van de moeilijkste songs om helemaal goed te krijgen. Soms ging de song verloren in de dancetrack of omgekeerd, in andere versies dreigde de sample het geheel te overschaduwen. Pas op de dag dat de hele plaat ingeleverd moest worden, zat het helemaal juist, tot mijn grote vreugde. Het album heeft dan wel de geplande zomerrelease gemist, maar dat die single meteen kon verschijnen was een mooie troost.’

Toen Oliver Sim en Romy de liefdesliedjes van The xx schreven, gebruikten ze nooit specifieke voornaamwoorden. Net als Sim op Hideous Bastard doet Romy het nu wel, opzichtig zelfs: in opener Loveher en afsluiter She’s on My Mind, als boeksteunen die het album schragen. ‘Omdat onze stemmen bij The xx zo vaak versmelten, was het gewoon handig om enkel ‘ik’, ‘jij’, ‘wij’ en meervoud-‘zij’ te gebruiken. Het resultaat was daardoor heel fluïde en ambigu, leuk om mee te spelen. Op dat moment – ik was begin de twintig – voelde ik me ook nog te onzeker om mijn seksualiteit via mijn teksten in de openbaarheid te brengen. Ik was bang voor de reacties van de buitenwereld. Jammer, stom zelfs als ik er nu op terugkijk, maar dat was de realiteit.’

Toch zal de aandachtige luisteraar minstens één vroege uitzondering op de onzijdige xx-regel terugvinden: SeeSaw, een van de twee songs die ze op Jamie xx’ debuutalbum zong. ‘I saw my heart break in two/ I saw her again with you’, klinkt het daar. ‘Maar dat is geen xx-song. (glimlacht) En het is eigenlijk een halve cover van de gelijknamige obscure discotrack van Mary Buffett. Grappig wel dat je dat hebt opgemerkt. Die track was heel belangrijk in mijn traject. Jamie had me namelijk gevraagd openhartige teksten te schrijven en daarin een link te leggen met het nachtleven. SeeSaw was in die zin – net als Loud Places op Jamies album – een soort opstapje naar de songs op Mid Air. Wat me wel opviel toen ik de song vorig jaar live met Jamie in de Hollywood Bowl zong: hoe tráág die eigenlijk is! (lacht) Op Mid Air ligt het tempo een pak hoger, gemiddeld rond de 120, 125 beats per minuut.’

Het liefdesverhaal dat Mid Air schraagt, speelt zich af op de dansvloer, zoveel is duidelijk. Het was daar, in de Londense queer clubs die de jonge Romy bezocht, dat ze haar toekomstige echtgenote, fotograaf Vic Lentaigne, leerde kennen. ‘Toen ik als tiener naar die clubs begon te gaan, voelde ik me voor het eerst helemaal op mijn gemak. Ik kon vrij mijn seksualiteit verkennen, vond er rolmodellen, was deel van een gemeenschap… En ik leerde er Vic kennen. We hadden onze eerste relatie toen ik negentien was. Daarna zijn we een tijdje uit elkaar gegaan en toen ik 29 werd, zijn we definitief opnieuw naar elkaar toe gegroeid. Door die hernieuwde connectie werd ik niet alleen emotioneel maar ook muzikaal weer meegezogen naar vroegere tijden. Het was logisch dat ik voor mijn ode aan die queer clubs en onze liefde die in de schoot daarvan ontstaan is, zou teruggrijpen naar de muziek van toen.’

Muziek waar ze mee bezig was vóór The xx, zegt ze er nadrukkelijk bij. Wie haar enkel kent als de timide zangeres van de minimalistische fluisterindieliedjes van The xx, leert op Mid Air een andere, zich ongegeneerd in eurohouse, trance-arpeggio’s en gepolijste dancepop wentelende Romy kennen. ‘Het zal voor sommigen even schrikken zijn, maar die Romy heeft er altijd in gezeten, hoor. En voor mij is er dus niets “fouts” aan die genres. Het is gewoon de muziek die ik als dj vroeger op de queerfeestjes draaide. Ook toen The xx voor het eerst op tour ging, draaide ik al eens een epische eurodancehit op de afterparty. “Is dit ironisch bedoeld?” kwamen mensen me dan soms vragen. “Of vind je dit echt goed?” En ik, nog piepjong en megaverlegen: “Euh, ja.” (lacht) Ik heb dat dj’en dan maar even opzijgeschoven, tot ik opnieuw genoeg zelfvertrouwen had.

‘Ik ben te jong om de oorspronkelijke hoogdagen van eurohouse en trance bewust meegemaakt te hebben’, vervolgt ze. ‘Maar die sound heeft zich destijds wel verankerd in mijn kinderbrein. Hij wekt een gevoel van premature nostalgie bij mij op. En sommige van die dancehits van de jaren negentig, begin jaren 2000 zijn gewoon erg goed gemaakte songs. Rhythm of the Night van Corona, daar kun je simpelweg niet op afdingen. Speel het op de piano en de melodie blijft stevig overeind. Melodieuze, emotionele liedjes, maar ook fún om naar te luisteren of op te dansen: dat is volgens mij het winnende recept achter het succes van eurohouse.’

Door de dancerichting in te slaan vervoegt Romy een steeds langer lijstje vrouwelijke dj-producers die ook zangeres-songschrijvers zijn. Artiesten die elk op hun manier het dancewereldje met een flinke dosis diversiteit, inhoud en innovatie injecteren. ‘Mensen met nieuwe perspectieven die niet bang zijn om anders te zijn en daardoor grenzen verleggen’, zo vat ze het samen. Denk aan namen als Avalon Emerson, Kelly Lee Owens, Jayda G (die Romy’s eerste solosingle Lifetime remixte), Nia Archives en HAAi, het alias van de Australische Teneil Throssell, met wie Romy goed bevriend is. De twee werkten samen op de vorig jaar verschenen single Lights Out, een song die Romy schreef met Fred Again…, ook een goede vriend en coproducer op Mid Air. ‘Fred en ik zijn voor het eerst aan elkaar gekoppeld tijdens een schrijfsessie voor andere artiesten. Iets waar ik tussen het tweede en derde album van The xx mee begon om buiten de band om creatief te kunnen zijn, maar zonder de druk van een solocarrière. En omdat ik ook wel eens de machinaties achter mainstreampop wilde onderzoeken. Uit een van die sessies met Fred is ook Loveher gekomen, een song die ik slechts schoorvoetend voor mezelf durfde op te eisen. Er is al veel gezegd en geschreven over Freds manier van werken, over zijn technische skills en de formule achter zijn succes als producer en songschrijver, maar ik denk dat het vooral zijn intuïtie is. Hij kan heel goed en heel snel mensen lezen en situaties of ideeën interpreteren. Hij was meteen mee met mijn eurohouse- en trancereferenties. (glimlacht) Hem moet je niet uitleggen dat oprechte emotie en massive dance bangers perfect samengaan.’

‘Hierna gaan we met The xx samen een nieuwe plaat maken’, zie Oliver Sim vorig jaar in dit blad toen hij zijn album presenteerde. Is de studio ondertussen al geboekt? ‘We hebben er zelfs al in eentje gezeten’, lacht Romy. ‘Vlak voor Kerstmis al een keer, en enkele weken geleden opnieuw. “Wat heb jij allemaal geleerd?”, die vraag was de constante. We keren alle drie met heel veel nieuwe ervaringen, bagage en kennis terug naar het moederschip. Ikzelf op het vlak van productie, bijvoorbeeld. Jamie krijgt er concurrentie bij, dat is waar, maar misschien ook goed? (lacht) En ik was evengoed blij om mijn gitaar nog eens vast te nemen. Ik had al heel lang niet gespeeld. Behalve een heel klein beetje in Weightless staat er geen gitaar op Mid Air. Ik heb ze gemist, want het is toch een belangrijk deeltje van wie ik ben. Maar dat was ergens de bedoeling. Soms is het nodig om iets te missen. Soms moet je iets loslaten om het later nog harder te appreciëren en graag te zien.’