Nilüfer Yanya in de Botanique: grillig maar trefzeker

Met haar onlangs verschenen derde langspeler oogstte de Londense zangeres, gitariste en songwriter Nilüfer Yanya haast overal lovende reacties. Op My Method Actor kijkt ze in de spiegel en ontleedt ze haar eigen identiteit. Dat resulteert in avontuurlijke indierock die vaak onvermoede kanten opgaat, zoals bleek in de Botanique..

Yanya groeide op in een kunstenaarsfamilie in West-Londen en is de dochter van een Turkse vader en een moeder wier wortels zich uitstrekken tussen Ierland en Barbados. Naar die kleurrijke afkomst verwees ze al met de titel van haar in 2019 verschenen debuut Miss Universe. De inmiddels 29-jarige artieste, die de voorbije jaren al het podium mocht delen met The XX, Adele en Roxy Music, maakt een unieke vorm van indierock, waarin je af en toe echo’s hoort uit jazz, triphop, r&b en elektronische soul. 

Nilüfer Yanya omringt zich bij voorkeur met een kleine schare medewerkers in wie ze een blind vertrouwen heeft, zoals producer en multi-instrumentalist Will (‘Wilma’) Archer, die al vijf jaar haar steun en toeverlaat is, en haar zus Molly, die haar videoclips regisseert. De zangeres is nogal timide van aard en uit zelfbescherming heeft ze zich verdiept in methodacting. Dat is een acteertechniek, bedacht door Konstantin Stanislavski en in het Westen gepopulariseerd door Lee Strasberg, waarin een acteur zijn rol zo waarachtig mogelijk probeert te spelen door te putten uit zijn persoonlijke herinneringen en emoties. 

Op haar jongste plaat wilde Yanya in de mate van het mogelijke één worden met haar songs, die handelen over relaties en de vele dilemma’s waar ze als twintiger mee af te rekenen krijgt. Tegelijk onderzoekt ze familiale trauma’s, verbonden aan haar multiculturele achtergrond. Daarbij wordt ze in beslag genomen door de gruweldaden uit het Britse koloniale verleden, die tegenwoordig almaar vaker ter discussie staan. Dat leidt tot even bedachtzame als introspectieve songs, waarin twijfels en rusteloosheid de rode draad vormen.

Zelfvertrouwen

Op muzikaal vlak getuigt My Method Actor dan weer van toegenomen zelfvertrouwen. Om compromissen te vermijden hebben Nülifer Yanya en Will Archer op die plaat samen zo goed als alle partijen ingespeeld. Occasioneel vang je nog wel verwijzingen op naar Massive Attack of de dance-gerichte nummers van Everything But the Girl, maar je hoort vooral een artieste met een eigen persoonlijkheid en een stem die nog meer ruimte krijgt dan op het bedrieglijk getitelde Painless (2022). De sound is helder en dermate uitgekiend dat ieder detail betekenis heeft.

In Brussel kreeg Yanya ruggensteun van een vierkoppige band en viel meteen op dat haar songs live veel energieker en potiger klonken dan in de studio. Opener My Method Actor werd aangedreven door een span gruizige grunge-gitaren, terwijl Stabilise en het op een aanstekelijke groove gebouwde Mutations zich duidelijk tot de postpunk bekenden.

De songs werden regelmatig aan elkaar gelijmd met ambient-interludia, die soms een beetje de vaart uit de set haalden. Maar de band speelde hecht en gedreven en de meeste songs werden door de saxofoniste voor de gelegenheid van een extra dimensie voorzien.

In een rechtvaardige wereld zou Like I Say It (I Run Away), met prachtige dialogen tussen elekrische en akoestische gitaar, een geheide radiohit zijn geworden en het vals trage Ready for the Sun was op een nerveus maar meeslepend drum & bass-ritme geplant. Dat laatste hoefde niet te verbazen: Nilüfer Yanya goochelde wel vaker met grillige maatsoorten en rare jazzakkoorden die blijk gaven van een geheel eigen muzikale visie. Op andere momenten, zoals in Wingspan en Call It love, kwam ze dan weer opvallend beheerst en melodieus voor de dag. Tot de hoogtepunten uit de set behoorden zeker het afgemeten maar gracieuze Binding, waarin de geest van Elliott Smith leek rond te waren, en het solo gebrachte Heavyweight Champion of the Word, de enige overblijver uit Miss Universe, waarin de afgekloven gitaar zangeres haast tot een louter percussie-instrument werd herleid.

Bedrog en overspel

Tijdens de bissen bewees Yanya op verbluffende wijze eer aan één van haar grote voorgangsters, PJ Harvey, met een verbeten, neurotisch en in donkere sensualiteit gedrenkt Rid of Me. Het was een song over bedrog en overspel waarin de jaloezie haast fysiek voelbaar was: ‘I’ll make you lick my injuries / I’m gonna twist your head off’. Met Midnight Sun, een nummer dat in de voorbije twee jaar haast ongemerkt tot een classic is uitgegroeid, trokken Nilüfer Yanya en haar gezellen –met een speciale vermelding voor het messcherpe snarenwerk van Will Archer– een sierlijke streep onder de openingsavond van hun Europese tournee.

Uit het nieuwe materiaal bleek dat de melancholische teneur van de vorige platen nog steeds intact was en dat Nilüfer Yanya’s alledaagse observaties meer dan ooit verontrustende randjes vertonen, maar dat ze er tegelijk in slaagt haar ideeën nog trefzekerder vorm te geven. Goed, haar naam is misschien een tongbreker, maar u doet er toch goed aan hem foutloos te leren uitspreken. Want we zijn er zeker van dat hij u in de toekomst nog van pas kan komen.