Van held tot paria en weer terug: Ryan Adams liet in Antwerpen vooral zijn liedjes spreken

Een singer-songwriter die in zijn eentje en met minimale middelen twee uur en een kwartier een volle zaal weet te boeien, moet wel van goeden huize zijn. En jawel, Ryan Adams toverde de Koningin Elisabethzaal om in een intieme huiskamer, waar ieder woord en iedere noot telde.

De 49-jarige artiest uit Jacksonville, North Carolina kent natuurlijk veel meer dan één kunstje. Zijn oeuvre strekt zich uit tussen de grenspalen van Americana, country, folk, rock-‘n-roll en powerpop en sinds de eeuwwisseling heeft dat, solo of met The Cardinals, al negenentwintig studioplaten opgeleverd. Adams legt dus een opzienbarende productiviteit aan de dag. En hoewel zeker niet alle langspelers die aan zijn brein ontsproten absolute meesterwerken zijn, heeft hij nog maar zelden iets uitgebracht dat niet aan zijn hoge kwaliteitsnormen beantwoordt.

Jammer genoeg tuimelde de immer getroebleerde Ryan Adams in februari 2019 van zijn voetstuk, toen de New York Times enkele vrouwen aan het woord liet die door de zanger niet al te netjes waren behandeld. Onder hen: zijn ex Mandy Moore, maar ook Phoebe Bridgers en Liz Phair, die hem beschuldigden van manipulatief gedrag, ongewenste seksuele avances en stalking.  

Aanvankelijk ontkende Adams de aantijgingen, maar later zou hij zich publiekelijk verontschuldigen. Een onderzoek van de FBI leverde weliswaar geen strafbare feiten op, maar het kwaad was geschied. Zijn platenmaatschappij stelde de release van zijn platen voor onbepaalde tijd uit, concertorganisatoren lieten hem vallen en collega’s begonnen hem met de nek aan te kijken. Van held tot paria: in de wereld van het entertainment is het slechts een kleine stap.

Zelfs terwijl Adams een low profile aanhield, bleef hij echter onverdroten songs schrijven. Alleen al in 2022 bracht hij, op zijn eigen label Pax-Am, niet minder dan vijf langspelers uit, die hij via postorder aan de man bracht. En op 1 januari van dit jaar gooide hij er, met Sword & Stone, Starsign, Heatwave en 1985, nog eens vier bovenop. Alsof de man slechts één manier kan bedenken om zijn reputatieschade te beperken, namelijk: werken tot hij erbij neervalt. 

Belabberd

Tegenwoordig toert hij (noodgedwongen?) solo en trakteert hij het publiek op marathonoptredens die niet zelden afklokken op drie uur. Net als vorig jaar in het Koninklijk Circus hield Ryan Adams in Antwerpen het aantal rekwisieten beperkt. Een viertal gitaren, een harmonica, een buffetpiano en enkele schemerlampen op een verder onbelicht podium moesten volstaan, want de man liet vooral zijn liedjes spreken. 

Vooraf was aangekondigd dat hij vooral zou putten uit lp’s als het twintig jaar oude Love is Hell en het tien jaar geleden uitgekomen Ryan Adams (toevallig de twee favorieten van bovengetekende), maar dat bleek niet te kloppen. In de plaats kregen we een mooie dwarsdoorsnede van zijn discografie geserveerd, waarbij ook klassiekers als Heartbreaker en Gold bijzondere aandacht kregen.

‘Ik voel me belabberd’, bekende een zwaar verkouden Adams aan het begin van de avond, wat wellicht verklaarde waarom zijn stem, in Oh My Sweet Carolina en Ashes & Fire, nog een beetje schril klonk. De zanger hield echter dapper vol en trakteerde op een gulle set van 28 songs, zonder pauze. Gelukkig vormde zijn lichamelijke conditie geen obstakel voor bloedmooie uitvoeringen van My Wrecking Ball, This House Is Not For Sale, My Winding Wheel, Firecracker, Please Don’t Let Me Go of een even intreurig als indringend Come Pick me Up. Woede en wanhoop, passie en bevlogenheid, het was er allemaal en menige toeschouwer zal gewis in kippenvel gehuld huiswaarts zijn gekeerd.

Ryan Adams pendelde in Antwerpen tussen gitaar en klavier (zie Two en Dreaming You Backwards) en af en toe kon er ook een grapje af. ‘Ik hoop dat de drums niet te luid klinken’, monkelde hij. En toen hij in de zaal iemand hoorde hoesten of niezen, schold hij de aanwezigen goedmoedig voor ‘a bunch of softies’. Wel waren zijn bindteksten soms aan de cryptische kant. Zo vertelde hij een warrig verhaaltje, met de schrijver John Steinbeck en een haai in de hoofdrol, dat finaal de mist in ging.

Gedaanteveranderingen

Op zijn songs, afwisselend romantische smeekbedes, introspectieve overpeinzingen of dagboekfragmenten, viel weinig af te dingen, maar soms vielen er verrassende gedaanteveranderingen te noteren. Zo hield het anders zo gespierde Gimme Something Gooddit keer het midden tussen flamenco en countryblues.

Dat Adams goed is in bewonderen, wisten we al. In het verleden hernam hij bijvoorbeeld al volledige langspelers van Bob Dylan, Bruce Springsteen, Taylor Swift, The Strokes en Oasis. Ook tijdens zijn concerten bewijst hij regelmatig eer aan zijn helden. In Antwerpen bladerde hij in de songbooks van Dylan (The Man in Me en een prachtig Lovesick), The Doors (het bluesy The Changeling), The Velvet Underground (een iets minder geslaagd Candy Says) en The Smiths (een fraaie pianoversie There’s A Light That Never Goes Out).

Tussendoor diepte Ryan Adams liedjes op uit zijn deep catalogue, zoals Dear Chicago, het potige English Girls Approximately of het desolate To Be Without You. En zo bewees hij andermaal dat hij nog steeds tot de meest getalenteerde songwriters van zijn generatie behoort. Dus neen, wij hebben ons in Antwerpen absoluut niet verveeld. Zijn briljante passage op Rock Werchter in 2015 indachtig, lijkt het ons echter hoog tijd dat Adams zich in onze streken nog eens met een band vertoont. Niet dat er iets mis is met Ryan-de-folkie. Alleen missen we zo stilaan Ryan-de-rocker die het vermag diepe gaten in het podium te schroeien.