The Flaming Lips in De Roma: goede Wayne behoeft geen krans

Cultbands met 42 jaar op de teller die nog steeds voor uitverkochte zalen spelen: ze zijn niet dik gezaaid. Maar The Flaming Lips uit Oklahoma vallen dan ook nergens mee te vergelijken. Iedere passage van de heren is een aanslag op je zintuigen, een waanzinnig feest dat het publiek onderdompelt in verwondering en euforie. Ook in De Roma was het weer bingo.  

Huizenhoge roze robots, slingers, tonnen confetti, ballonnen, reusachtige LED-schermen met psychedelische visuals… Als The Flaming Lips de hort op gaan, zijn ze nooit karig met rekwisieten. Op het podium bouwen ze steevast een fantasiewereld van licht, kleur en beweging en manifesteren ze zich als een losgeslagen sci-fi-circus van het type dat pompt een brede glimlach op je gezicht tovert. Shows van de Lips staan in het teken van positivisme. Ze herinneren er je als toeschouwer aan dat onze tijd op aarde beperkt is en we er maar beter aan doen optimaal van het leven te genieten. Want zoals ze stellen in één van hun populairste songs: ‘Do you realize that everyone you know one day will die?’ De boodschap is dus duidelijk: pluk de dag voor de zon ondergaat.

In het universum van de heren zijn vreugde en liefde de hoekstenen van alles. Tegelijk bevatten hun songs een uitgesproken filosofische en spirituele component. Speelsheid en diepgang lopen elkaar nooit in de weg. En dat is vooral de verdienste van Wayne Coyne, de 64-jarige frontman en enige constante in de line-up van The Flaming Lips. Als ceremoniemeester houdt hij doorgaans het midden tussen een goedmoedige nar en een kierewiete straatpredikant. 

In het bizarre universum van de zanger gelden geen al te strikte regels: alles kan en alles mag, zolang hij tijdens zijn trip de aanwezigen maar weet mee te slepen. Op het podium toont Coyne zich zowel van zijn excentriekste als kwetsbaarste kant. Hij is een sympathieke peer die wars is van pretentie, maar tijdens concerten voortdurend nood heeft aan bevestiging. En net daar knelt de schoen: ‘Scream! Scream! Keep going, keep going’, was in Antwerpen een steeds terugkerend verzoek. Op het irritante af zelfs, want als een performer écht overtuigt, zal het publiek vanzelf wel participeren.

Synthetische orkestraties

Wie dacht dat er aan de huidige tournee van The Flaming Lips een nieuwe plaat gekoppeld was, kwam bedrogen uit. Na het uitstekende, inmiddels vijf jaar oude American Head kondigde de groep aan dat ze het wat rustiger aan zou gaan doen. Vóór 2026 valt er geen nieuw werk te verwachten en dus kijken de heren dezer dagen vooral achterom. Het eerste deel van de avond was gereserveerd voor de integrale uitvoering van hun nog steeds erg geliefde lp Yoshimi Battles the Pink Robots uit 2003 terwijl het tweede uitsluitend uit halve hits en publieksfavorieten bestond. 

Sinds de groep aan het einde van de vorige eeuw doorbrak met het meesterwerk The Soft Bulletin, toen al haar negende langspeler, vormen gelaagde synthetische orkestraties haar handelsmerk. De sound van The Flaming Lips verwijst naar de spacerock van Pink Floyd, maar ook naar de melodieuze subtiliteit van The Beach Boys ten tijde van Pet Sounds. Wayne Coynes onvaste stemgeluid leunt dan weer aan bij dat van Neil Young en is, zeker live, de achilleshiel van het vijfkoppige gezelschap, waarin multi-instrumentalist en full time-genie Steven Drozd de lakens uitdeelt.

Fight Test begon met klaroengeschal en tijdens het titelnummer van Yoshimi Battles the Pink Robots slaagden de toeschouwers er telkens in op het juiste moment ‘hey, hey’ te roepen. De plaat is geïnspireerd door een vriendin van de Lips, Yoshimi P-We van de Japanse punkband Boredoms, die de strijd aanbindt met een stel ‘evil machines’. Thema’s als liefde, sterfelijkheid en artificiële emoties worden in de nummers in een science-fiction-context geplaatst, maar van een conceptuele rode draad is nauwelijks sprake. En net als in een karaokebar kon het publiek de songteksten meevolgen op een beeldscherm.

Wayne Coyne voorzag met een trompet prachtige liedjes als In the Morning of the Magicians, It’s Summertime en Do You Realize??, dat door Oklahoma City tot officieel volkslied werd uitgeroepen, van wat extra kleur. Maar snel werden ook de nadelen van de vele gebruikte stage props duidelijk. Ze dienden telkens te worden opgeblazen en weer opgeruimd, wat de vaart uit de set haalde. Bovendien leidden de visuele snufjes de aandacht af van de muziek, die soms vrij slordig werd gespeeld, en kwam Coyne, in vocaal opzicht, meer dan eens naast de toonladder terecht.

Na de pauze werd het feestje voortgezet met de bubblegum psychedelia van She Don’t Use Jelly en het elegante Flowers of Neptune 6, waarbij de zanger zich als een bloem verkleedde en een warrig verhaal vertelde over countryzangeres Kacey Musgraves, die in een lsd-roes in haar keuken vuurvliegjes zag dansen op bossanovamuziek. Maar de échte hoogtepunten van de avond werden gelicht uit The Soft Bulletin: indringende liedjes als The Spark That Bled of het als ‘deeply sad’ aangekondigde Waitin’ For A Superman. Zelfs het experimentele Zaireeka kwam even aan bod en in de finale dolden de Lips tijdens The Yeah Yeah Yeah Song zelfs met dansende oogballen. The Golden Path, waarin groene marsmannetjes figureerden en Wayne Coyne door de zon werd omhelsd, was een overblijfsel van een samenwerking met de Chemical Brothers. Love Will Find You in the End, versierd met een jankende pedalsteel, werd dan weer betrokken bij wijlen Daniel Johnston.

Met Race for the Prize, over de competitie tussen wetenschappers, werden nog eens alle remmen los gegooid en mocht het confettikanon voor de zoveelste keer zijn lading afschieten. Een concert van The Faming Lips blijft een belevenis, zeker, en u hoort ons niet beweren dat het geen hoogwaardig entertainment is. Maar tegelijk zit er sleet op. We hebben de groep haar visuele kunstjes al zo te vaak zien uithalen dat het onderhand tot clichés zijn verworden. Misschien wordt het dus wel tijd voor wat minder spektakel en wat meer muzikale finesse.