Slowdive bewees in het Koninklijk Circus dat ook shoegazers waardig oud kunnen worden

Soms worden bands pas écht groot door twintig jaar van de aardbol te verdwijnen en zich vervolgens aan een onverwachte comeback te wagen. Dat verklaart waarom het Britse Slowdive, dat in de vroege nineties slechts matig succes oogstte, vandaag zijn opwachting maakt in uitverkochte zalen of op uit de kluiten gewassen festivalpodia.

Tegenwoordig beschouwt men de dame en heren van Slowdive als pioniers van de shoegaze. Het vijftal uit Reading debuteerde kort na My Bloody Valentine, de vaandeldragers van het genre, koppelde vervormde, noisy gitaren aan ijle, etherische zangpartijen en putte daartoe zowel uit akoestische folk als aan Cocteau Twins verwante rock. Net als hun generatiegenoten van Ride, Swervedriver en Lush waren de leden van Slowdive destijds zo verlegen dat ze tijdens optredens vooral naar hun schoenpunten stonden te staren. Zo weet u meteen waarom hun in reverb gedrenkte muziek in het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw het etiket shoegaze kreeg opgeplakt. Toen Britpop de dominante strekking werd, zouden Slowdive en hun geestgenoten echter prompt bij het grof huisvuil worden gezet. Platenlabel Creation verbrak na vijf jaar hun platencontract en voor de bandleden, die op dat moment nog maar 23 jaar oud waren, was het game over.

De spilfiguren van het gezelschap, voormalige geliefden Neil Halstead en Rachel Goswell, maakten daarna nog een vijftal platen met de folkrockband Mojave 3 en waren ook solo actief. Goswell maakte zelfs deel uit van Minor Victories, een gelegenheidsgroep met muzikanten uit de indie-sector, onder wie Stuart Braithwaite van Mogwai, maar niets wees erop dat zij of haar gezellen ooit nog van het mainstreamsucces zouden mogen proeven. Althans, tot 2013, want toen werd Slowdive door het Spaanse Primavera Sound-festival aangezocht om een eenmalig reünieconcert te komen geven. Het werd het begin van een onwaarschijnlijke renaissance: de hernieuwde belangstelling en de emotionele reacties van het publiek zetten de groepsleden ertoe aan een tweede leven te overwegen. Eén en ander leidde, na een stilte van ruim twee decennia, tot Slowdive, een plaat die de vertrouwde sound van weleer reconstrueerde maar er ook verse ingrediënten aan toevoegde. 

De nieuwe songs klonken afgelijnder, transparanter  en gespierder dan weleer. De leden van Slowdive zijn inmiddels allemaal vijftigers met familiale verplichtingen. Het hoeft dus niet te verbazen dat hun jongste lp Everything is Alive alweer zeven jaar op zich liet wachten. Zanger-gitarist Neil Halstead schreef het materiaal tijdens de lockdown oorspronkelijk voor een soloproject, maar zijn minimalistische elektronische schetsen werden door zijn collega’s als vanzelf naar het Slowdive-universum-vertaald. Tijdens het opnameproces stierven Rachel Goswells moeder en drummer Simon Scotts vader. Vandaar de melancholische teneur van de songs, al legt Halstead er de nadruk op dat de lp vooral in het teken staat van de hoop: ‘In dit stadium van ons leven voelden we er weinig voor zwartgallige platen te maken’.

Onsterfelijk

Het concert in Brussel gaf aan dat het publiek van Slowdive dezer dagen uit meerdere generaties bestaat. Niet alleen geldt zijn lp Souvlaki uit 1993 vandaag als een onsterfelijke shoegaze classic, het is ook een werkstuk dat relatief jonge bands, van DIIV tot Beach Fossils en Wild Nothing, als hun muzikale bijbel beschouwen. Zoals bleek uit een uitverkocht Koninklijk Circus is Slowdive anno 2024 populairder dan ooit: Everything is Alive bereikte in vier landen zelfs de toptien en intussen is iedereen het erover eens dat ook zijn eerste drie langspelers de tand des tijds moeiteloos hebben doorstaan. Slowdive staat overigens voor zoveel méér dan nostalgie. Op het podium geeft zijn muziek blijk van een nieuwe dynamiek en worden voorzichtig nieuwe terreinen afgetast. De band klinkt vandaag minder ijl en nevelig dan in de beginjaren, maar de intensiteit is gebleven. 

Openers Shanty (met een repetitief keyboardmotiefje) en Star Roving (aangedreven door nerveus tikkende drums) suggereerden het al: de songs, ook de oudere, hadden spieren gekweekt, waren in meer dan één geval gelardeerd met pulserende elektronica en voorzien van een dwingende groove. Neil Halstead, verantwoordelijk voor de meeste songs, deelde zijn zangpartijen met Rachel Goswell, die afwisselend een klavier en gitaar beroerde. Samen leken hun fluisterstemmen één instrument te vormen vormden. De overige muzikanten (gitarist Christian Savill, bassist Nick Chaplin en drummer Simon Scott) bouwden intussen een wall of sound (zie Catch the Breeze, uit debuut-lp Just For A Day) waar zelfs de troepen van Netanyahu niet tegen bestand waren. Daar tegenover stond een repetitief, ietwat contourloos Crazy For You, uit de destijds verguisde maar inmiddels gerehabiliteerde lp Pygmalion. 

Slowdive laveerde in Brussel tussen pastoraal en psychedelisch, stuurde zijn gitaren regelmatig richting postrock (Sugar For the Pill) en introduceerde daarbij regelmatig Echo als een denkbeeldig zesde groepslid. Toch viel vooral op hoeveel pakkende popmelodieën het gezelschap in de aanbieding had (Alison, When the Sun Hits, Slomo…). Dromerig, meditatief en intimistisch waren de ordewoorden. Dat lag voor een deel aan de moeilijk te ontcijferen, introspectieve teksten die veeleer filmisch dan narratief van aard waren.

Gedateerd versus tijdloos

Slowdive, genoemd naar een oude song van Siouxsie & The Banshees, putte in het Koninklijk Circus uit al zijn platen. De set eindigde bijvootbeeld met een nummer uit de vroege ep Blue Day, maar bevatte vooral opvallend veel materiaal uit Souvlaki. Zo prijkte Machine Gun voor de eerste keer in tien jaar weer op de setlist en groeide ook het even sobere als ingetogen Dagger uit tot één van de hoogtepunten. Recente songs als Skin in the Game of Chained to A Cloud hoefden voor die publieksfavorieten gelukkig niet onder te doen.

In Brussel bewees Slowdive dat ook shoegazers waardig ouder kunnen worden, dat wat het ene moment als gedateerd wordt gedoodverfd, het andere voor tijdloos kan doorgaan. En dat je als groep je identiteit kunt bewaren zonder je aan een gemakzuchtige herhalingsoefening te bezondigen. Een briljant concert, kortom.