Pearl Jam op Rock Werchter? Dat was surfen op een tsunami

Pearl Jam is misschien wel de laatste van de klassieke rockbands. Dit jaar stond het hechte vriendenclubje uit Seattle al voor de vijfde keer op Rock Werchter en ook nu weer toonde frontman Eddie Vedder zich een beslagen en geloofwaardige performer: rebels, maar met een groot hart.

‘Er is nog steeds geen gebrek aan dingen die ons inspireren of kwaad maken’, vertelde bassist Jeff Ament onlangs in een interview, waarin hij de elfde langspeler van Pearl Jam aankondigde. Het is nog niet duidelijk wanneer die precies in de rekken zal liggen, wél staat vast dat het politieke klimaat in de VS en de strapatsen van de ‘Orange Man’ in de songs prominent aan bod zullen komen.

De groep vierde dit keer haar vijfde passage in Werchter en mocht, negen minuten later dan voorzien, de derde festivaldag afsluiten met een twee uur durend concert dat het publiek, van de eerste tot de laatste rij op de wei, bleek te verenigen. De set was een aaneenschakeling van memorabele momenten, want Pearl Jam is geen gezelschap dat iedere avond hetzelfde routineuze kunstje opvoert. Bij Eddie Vedder en zijn maats staat alles in het teken van passie en speelplezier. Doen alsof is geen optie en spelen voor je leven is de boodschap in deze band, elke keer weer alsof ze voor het laatst op een podium mogen staan

Bijgevolg is Pearl Jam – de generatiegenoten van Nirvana die níet voortijdig zijn opgebrand – één van de weinige rockbands is in wier integriteit je nog echt kunt geloven. De heren hadden in Werchter dan ook geen nood aan allerlei visuele toeters en bellen om de aandacht af te leiden. Voor zover er al sprake was van een decor, beperkte het zich tot enkele eenvoudige, steeds van kleur veranderende lichtbollen: simpel, smaakvol en sfeerrijk, maar verre van opzichtig.

Vuurpijlen

Er werd vrij ingetogen geopend met Elderly Woman Behind the Counter in A Small Town. Vanaf Animal schoot Pearl Jam echter dodelijk scherpe, in punk gedrenkte vuurpijlen af als Mind Your Manners, Do the Evolution, Corduroy en Lukin. De muzikanten mogen dan al lang geen groene blaadjes meer zijn, aan energie hadden ze zeker geen gebrek.

Vedder, die opvallend vaak gitaar speelde, ging schuimbekkend en briesend het gevecht aan met zijn microfoonstandaard en richtte zich, met behulp van een spiekbriefje, in het Nederlands tot het publiek. Daarbij zwaaide hij uitgebreid de loftrompet over het festival, dat volgens hem de beste line-up ooit had. ‘Op Rock Werchter spelen is zoals surfen op een tsunami’, voegde hij eraan toe. ‘Het besef dat hier al zoveel van onze helden hebben gespeeld, maakt ons nederig en dankbaar.’

Pearl Jam strooide kwistig met publieksfavorieten zoals Why Go, Jeremy en Black, die door duizenden aanwezigen werden meegezongen. Tijdens Even Flow (grappig genoeg aangekondigd als ‘a quiet one’) speelde leadgitarist Mike McCready, die de hele avond als een dolleman van de ene kant van het podium naar de andere spurtte, een opmerkelijke solo met zijn instrument achter zijn rug en ook bassist Jeff Ament probeerde de ene waanzinnige houding na de andere uit. Grappig hoe hun lichaamstaal contrasteerde met de onderkoelde no nonsense-houding van die andere snarengeselaar Stone Gossard en de al wat oudere (gast)toetsenist Kenneth Gaspar.

‘Jack White droeg daarnet een nummer op aan Donald Trump’, zei Eddie Vedder. ‘Maar ik wil die man liever niet te veel aandacht geven. Want ook al gebeuren er dagelijks vreselijke dingen, ik weiger de hoop te verliezen’. Hij droeg Given to Fly op aan de volgende generaties, ‘die alles wat vandaag scheef loopt, ooit recht zullen zetten’. Een andere heftige protestsong, Can’t Deny Me, moest ‘het volk van de straat’ een hart onder de riem steken.

Klef of magisch?

Om zijn geloof in een utopie kracht bij te zetten, nodigde Vedder Jack Johnson uit voor een akoestisch gebracht Imagine. Pure magie voor de ene – op de wei lichtten duizenden telefoonlichtjes op – een klef moment voor de ander. Je begrijpt wel dat de zanger de invloed die hij heeft aanwendt om een positief statement te maken (‘hoe slecht de wereld er soms voor staat, de liefde overwint alles’), maar Lennons nieuwjaarsbrief viel tussen de rest van de nummers toch een beetje uit de toon. Aan één Phil Bosmans hebben we wel genoeg, oordeelde de cynicus die diep in ons verborgen zat.

Neen, dan waren we meer gegrepen door het moment waarop Pearl Jam enkele andere vrienden uit de coulissen floot: de als ‘gitarist en groot filosoof’ aangekondigde Kim Thayil van Soundgarden, Wayne Kramer van het legendarische MC5 en Marcus Durant van Zen Guerilla. Samen kwamen ze op de proppen met een wilde, energieke uitvoering van de avant-punkklasieker Kick Out The Jams. Dromen mag, maar om de dingen echt te veranderen, kun je toch maar beter in actie komen.

Vedder glunderde zichtbaar toen hij, samen met muzikanten die hij bewondert, de schijnwerpers mocht delen. Want Pearl Jam maakt nadrukkelijk deel uit van een traditie. Vandaar ook een cover van I Believe in Miracles van de Ramones, een eresaluut aan de Rode Duivels. Aan het einde van de show zou de zanger ook nog een truitje van ons nationale elfftal aantrekken.

Spin the Black Circle was een ode aan Jack White, die even eerder op het hoofdpodium had gestaan. Alive, het lijflied van een generatie, droeg Vedder dan weer op aan Nick Cave & The Bad Seeds, ‘een band die een enorme impact op mijn leven heeft gehad’.

In ons boekje noteerden we voorts nog hoogtepunten als Porch en een ronduit verschroeiend Rearviewmirror, waarin McCready eens te meer alle aandacht naar zich toe trok. En ook de laatste toegift, het als stomp in je maag verpakte Baba O’Riley, zal ons nog lang bijblijven. Want als Pearl Jam zich aan één band mag spiegelen, dan is het wel The Who. Goed, vaak kun je discussiëren over wie een terechte festivalheadliner is, maar over de positie van Pearl Jam hoeven we niet te zeuren. Dit was rock-‘n-roll waar zoveel energie en vrijheidsdrang van uitging, dat weerstand bieden overbodig was. U wil een adjectief dat het concert in één woord samenvat? Vooruit dan: groots.