Martin Kohlstedts nieuwe soundtrack voor ‘Sound of the white mare’ zweeft tussen episch en psychedelisch

Marcel Jankovics’ animatieklassieker Son of the white mare werd geprojecteerd in de Theaterzaal van de Vooruit, met een bijhorend, geïmproviseerd klankenweefsel van Martin Kohlstedt. Het resultaat was een queeste die even episch als psychedelisch klonk.

‘Een meesterwerk uit de Europese animatiefilm,’ zo werd Son of the white mare aangekondigd in de theaterzaal van de Vooruit. Er zijn inderdaad weinig andere Europese animatiefilm die dezelfde status genieten als deze cultklassieker uit 1981. In deze film wilde de Hongaarse regisseur Marcell Jankovics een ode brengen aan de oude steppevolken uit Centraal Azië – denk onder andere aan Genghis Khan. In Son of the white mare baseerde hij zich daarvoor op de narratieve gedichten van László Arany en op oude Hongaarse folklore.

Son of the white mare heeft alle elementen van een goeie creatiemythe. Op numerologische wijze zijn er getallen die steeds weer terugkomen, in dit geval vooral de 3. Er wordt veel nadruk gelegd op de harmonie tussen mensen en natuur. Het hoofdpersonage wordt uit een witte merrie geboren in een imposante boom, die meteen doet denken aan de levensboom uit de Noorse mythologie. Het volledige verhaal speelt zich af als een queeste waarin het hoofdpersonage een hoop vijanden en obstakels moet overwinnen, alsof je naar een legende over Koning Arthur zit te kijken.

Waar de film zijn status echter vooral aan te verdienen heeft, is de vormgeving. Son of the white mare is een enorm psychedelische ervaring. Felle kleuren lopen in elkaar over, personages veranderen constant van vorm, scènes vloeien in elkaar over via bizarre overgangen,… Het folkloristische verhaaltje wordt op een manier verteld die enkel in animatiefilm mogelijk is.

Improvisatie

In het kader van Videodroom had Viernulvier de Duitse experimentele pianist-componist Martin Kohlstedt uitgenodigd om live een nieuwe soundtrack te spelen bij de Hongaarse animatiefilm. Zelf was die duidelijk ook onder de indruk van Jankovics’ psychedelische krachttoer. ‘Bij een film als deze kon ik geen muziek componeren. De enige juiste aanpak was om de film op het moment zelf te voelen en daar muziek bij te improviseren. Het wordt een leuk experiment,’ lachte hij voor aanvang van de show.

Over zijn muziek had hij misschien nog niet nagedacht, over de middelen waarmee hij aan de slag zou gaan duidelijk wel. Aan zijn linkerkant twee synthesizers, aan zijn rechterkant een vleugelpiano en in het midden een analoge drummachine. Meer had de Duitser niet nodig om zijn publiek anderhalf uur lang in vervoering te brengen.

Tussen episch en psychedelisch

Bij dit soort live-uitvoering bij een film kiest de muzikant vaak de relevantste momenten uit om een streepje muziek te brengen. Kohsltedt koos er echter voor om van begin tot eind constant muziek te spelen – op één komische pauze na wanneer de personages in de film bleven wachten op een zwaard dat maar niet uit de lucht viel. Die keuze om verder ononderbroken te spelen wierp zijn vruchten af, want zo werd het psychedelische karakter van de film efficiënt onderstreept.

Kohlstedt mocht dan wel improviseren, hij had de film duidelijk uitgebreid bestudeerd om te weten op welk moment hij welk instrument moest gebruiken. Op de dramatischere momenten koos hij voor zijn vleugelpiano, op de meer zweverige momenten koos hij voor elektronische klanken uit zijn synthesizers. Bovendien zat er een heel slimme spanningsboog in zijn klankenweefsel, waarbij zijn composities bij elk gevecht of elk obstakel grootser en intenser werden, waardoor de narratieve structuur van de film ook in de muziek gevolgd werd. Zo was de muziek niet alleen psychedelisch, maar kwam ook de epiek van de filmische queeste uit de verf. De drumcomputer werd spaarzaam gebruikt, waardoor de zeldzame momenten waarin er wél een beat te horen was extra urgent overkwamen.

Een dag eerder zorgde Miaux met haar nieuwe soundtrack dat de horrorklassieker Carnival of souls een nieuwe betekenis kreeg. Kohlstedt koos voor een andere aanpak. U zal geen nieuwe betekenissen gevonden hebben in Son of the white mare, maar de oorspronkelijke betekenis werd dikker in de verf gezet dankzij de episch-psychedelische improvisaties. Een mooier eerbetoon konden de steppevolken niet wensen.