Elvis Costello & Steve Nieve in Bozar: twee heren van stand die elkaar feilloos aanvoelen

Elvis Costello is ongetwijfeld één van de meest getalenteerde songwriters van zijn generatie: de man heeft sinds 1977 nog nooit een minderwaardig lied geschreven. Geen wonder dus dat het Brusselse Bozar tot de nok gevuld raakte voor zijn concert met klaviermaestro Steve Nieve, dat garant stond voor talloze verrassingen.

‘Ik ben de minst nostalgische persoon die je ooit zult tegenkomen’, sprak de inmiddels 69-jarige Costello bij het begin van zijn ruim tweeënhalf uur durende optreden in Brussel. Daar was geen woord van gelogen, want hoewel zijn set ver terugging in de tijd en een flink stuk van zijn carrière besloeg, was geen van zijn nummers in steen gebeiteld. Een concert van Elvis Costello gaat verder dan routineuze reproductie. Zijn repertoire wordt avond na avond drastisch herkneed en ook al gaat de artiest daarbij niet zo ver als Bob Dylan, die transformatie zorgt er wél voor dat zijn muziek blijft ademen en nooit haar dynamiek verliest. 

Het is geweten dat de beste songs ook zonder veel opsmuk overeind blijven. Op het podium van Bozar leverde Costello andermaal het bewijs voor die stelling. Enkele gitaren, een occasioneel gebruikte drumcomputer en wat keyboards volstonden al om het publiek bij de les te houden. Vooral de verrichtingen van pianovirtuoos Steve Nieve (echte naam: Stephen John Nason), al sinds het prille begin een steunplaar van The Attractions en The Imposters en dus al 45 jaar Costello’s rechterhand, waren ronduit verbluffend. Wanneer je Nieve’s vingers over de toetsen hoorde dansen, zou je hebben gezworen dat er een uit de kluiten gewassen orkest in de schijnwerpers stond. 

Wat het concert echter vooral bijzonder maakte, waren de onvoorspelbare songkeuzes. Elvis Costello nam regelmatig een duik in zijn ‘deep catalogue’ en putte zelfs uit platen die destijds verguisd werden, zoals When I Was Cruel, zodat minstens de helft van de opgediepte nummers enkel bij de hardcore-fans een belletje deed rinkelen. Niet dat we iemand hoorden kniezen: daarvoor was het niveau van het materiaal te consistent. Als er dan toch een publieksfavoriet aan bod kwam, bleek dat Costello alweer een nieuwe manier had gevonden om de song te benaderen. Nu eens werd het tempo teruggeschroefd, dan weer werd de elasticiteit van de melodie uitgetest of keek je op van de jazzy tot klassiekerige motiefjes die Steve Nieve via zijn stretchpiano haast achteloos de liedjes binnensmokkelde. 

Stemproblemen 

In Bozar werd veelbelovend geopend met When I Was Cruel No. 2, compleet met citaten uit ABBA’s Dancing Queen, waarin Costello zich, voor een mainstream-artiest, wel behoorlijk ver het ‘leftfield’ in waagde. Dat lag vooral aan zijn grofkorrelige, vaak hoekige, zelfs kubistische gitaarspel dat, later op de avond, ook Pills and Soap (een hoogtepunt!) en het uitgesponnen, dubby Watching the Detectives zou kleuren.  

Songs uit Elvis Costello’s prille new wave-periode, zoals Waiting for the End of the World en Lipstick Vogue, werden volledig kaalgeplukt, maar wisten ook in een minimalistische uitvoering moeiteloos te overtuigen. Toch hadden we aanvankelijk de indruk dat Costello’s stem enige opwarming kon gebruiken. Het op zich geweldige Shot With His Own Gun was daardoor een slag in het water en helaas waren er nog méér momenten, zoals Accidents Will Happen, waarop Costello’s stem het liet afweten. De man mocht er dan al terecht trots op zijn dat hij ooit lei en griffel had gehanteerd samen met Paul McCartney (‘Voor iemand als ik, die al op zijn negende lid was van de Beatles-fanclub, valt zoiets niet te bevatten’), zijn zangpartij in Veronica was een aanfluiting. Wat de artiest ook probeerde, de melodie bleef hem ontglippen. 

Gelukkig kwam hij vocaal beter uit de verf in What Is It That I Need That I Don’t Already Have?, waarvoor hij naar zijn eigen zeggen de titel had gepikt uit een interview met Bob Dylan, en het zacht gecroonde, van Frank Sinatra bekende All or Nothing At All, dat voor de gelegenheid werd vastgeklonken aan Toledo. Dat laatste was, net als I Still Have That Other Girl, een resultaat van Costello’s tijdelijke alliantie met de grote Burt Bacharach. 

Anekdotes

Tot driemaal toe greep de artiest terug op het recente Hey Clockface, wat onder meer resulteerde in sobere uitvoeringen van I Do (Zula’s Song), dat het midden hield tussen tango en bolero, en The Whirlwind. Costello en Nieve, allebei keurig in het pak en met hoed, voelden elkaar feilloos aan en leken op elk moment iedere denkbare richting uit te kunnen. Tussendoor vertelde Cos allerlei geestige anekdotes en gaf hij aan nog steeds een ‘Beloved entertainer’ te zijn die het vermocht zijn  het publiek moeiteloos om de vinger te winden. 

De man was ook niet te bedonderd om enkele covers te spelen, zoals She van Charles Aznavour (uit de soundtrack van de film Notting Hill) en (What’s So Funny About) Peace Love and understanding?, een brok powerpop van ouwe gabber Nick Lowe. En hoewel Costello zich occasioneel bezondigde aan vocale overacting, was het laatste kwartier van het concert er eentje om in te lijsten. Zo verwees de zanger naar de periode van de Falklands-oorlog in het nog steeds prachtige Shipbuilding, trakteerde hij op een akoestisch I Want You (voor de gelegenheid iets minder obsessief en beklemmend dan gewoonlijk) en kreeg hij de hele zaal aan het zingen tijdens het niet kapot te krijgen Alison. 

Elvis Costello en Steve Nieve serveerden een boeiend concert dat je voordurend de oren deed spitsen. Goed, sommigen misten een ritmesectie en hadden misschien graag wat meer rock-‘n-roll gehoord, maar twee veelzijdige muzikanten die aan elkaar gewaagd zijn zonder elkaar voortdurend te willen overtroeven en iedere avond totaal verschillende sets spelen, verdienen sowieso uw en mijn respect. Dat Costello niet altijd even goed bij stem was, zullen we bij deze dus maar door de vingers zien.