Editors hinken in Vorst Nationaal voorlopig nog op twee gedachten 

Dik twee maanden na hun passage op Hear Hear! slaagden Editors er alweer moeiteloos in Vorst Nationaal te vullen. Met hun populariteit zit het dus nog altijd snor. Voor het eerst in jaren wist het sextet ons zelfs aangenaam te verrassen met een pulserende sound waarin de gitaren het moesten afleggen tegen rusteloze synths. Alleen had het nog iets méér mogen zijn. 

Laten we maar meteen tot een bekentenis overgaan: Editors is niet bepaald een band wiens platen wij zouden meenemen naar een onbewoond eiland. Aanvankelijk, zo rond 2005, serveerde het gezelschap uit Birmingham nog een verdienstelijke update van de postpunk van Joy Division en Psychedelic Furs, maar gaandeweg werden zijn platen onderling verwisselbaar en verloren Editors zich in het Grote Gebaar. Te veel bombast, te veel pathos, te veel herhaling, noteerden we in ons boekje. Gek genoeg bleek het met ht succes van frontman Tom Smith en de zijnen alleen maar in stijgende lijn te gaan. Recensenten die de heren met geslepen messen benaderden, werden door verontwaardigde fans dan ook steevast op pek en veren getrakteerd. 

Maar zie: vorige maand was daar plots EBM, de zevende langspeler van de Britten, en die klonk behoorlijk verrassend. Dat kwam omdat Editors nu hun krachten hadden gebundeld met Benjamin Powers, bekend van het ver van de mainstream opererende noise- en droneduo Fuck Buttons en zijn elektronische soloproject Blanck Mass. De plaattitel sloeg niet alleen op de combinatie Editors + Benjamin Powers, maar was ook een verwijzing naar Electronic Body Music, een muziekgenre uit de eighties waar Front 242, Nitzer Ebb en Skinny Puppy destijds de voornaamste ambassadeurs van waren.  

Hadden Editors, op zoek naar een uitlaatklep tijdens de pandemie, het nu op de dansvloer gemunt? In ieder geval klonken hun nieuwe nummers visceraal en koortsig. Het was zeker niet de eerste keer dat de heren aan de slag gingen met schurende en overstuurde synths, maar dit keer klonk het resultaat, bijgekleurd met flarden industrial en dark wave, alvast meer rave dan rock. 

Reusachtige discotheek 

EBM was dus een moedige stap voor een groep die almaar vaker in het vaarwater van Coldplay terecht dreigde te komen. Plots werden hun songs overwoekerd door big beats, waardoor ze tot even jachtige als onverbiddelijke anthems uitgroeiden. Het leek wel alsof Editors met Benjamin Powers een Paard van Troje hadden binnengehaald: spilfiguur Tom Smith beperkte zich dit keer tot de teksten en was bij het tot stand komen van de muziek nauwelijks betrokken. ‘Ik was meer decorateur dan architect’, verklaarde hij aan een journalist van Oor. EBM ontsproot vooral aan de visie van Powers en gitarist/toetsenman Elliott Williams en klinkt steviger en hedonistischer dan alles wat Editors tot dusver had uitgebracht. ‘Tijdens de lockdown groeide bij ons het verlangen weer onder de mensen te zijn en samen te dansen en te feesten’, aldus de groep.  

Niet dat de gedaanteverandering van Editors even radicaal is als die van Radiohead met Kid A of van Neil Young ten tijde van Trans. Met EBM heeft hun geluid gewoon een welgekomen opfrisbeurt en een extra shot adrenaline gekregen. Het was dan ook een opvallend vitale band die in Vorst Nationaal het startschot gaf met Heart Attack, een pulserende maar melodieuze song die de perfecte balans vond tussen de vertrouwde indierock van Editors en hun nieuwbakken dansvloerexperimenten. Strawberry Lemonade, over de ‘broken nation’ na de Brexit, transformeerde de zaal doelgericht in een reusachtige discotheek. Ook andere nieuwe nummers, zoals Karma Climb, met een baslijn die richting New Order wees, en de auditieve tsunami van Picturesque, joegen de opwindingsgraad fel de hoogte in. 

Het was natuurlijk de vraag in welke mate de nieuwe Editors-sound zou afstralen op de rest van hun repertoire. Zou de groep all the way gaan? Het antwoord luidt helaas: neen. Wel prijkten opvallend veel nummers uit haar eerste twee platen op de setlist, zoals Bones, All Sparks, The Racing Rats, Blood en Smokers Outside the Hospital Doors, die na al die jaren nog altijd pal overeind staan. Tijdens In This Light and on This Evening zoemden de synthesizers als bijen in een korf. Ook No Harm, dat werd ingeleid door onheilspellende doodroffels en waarin gitarist Justin Lockey de snaren met een drumstick bewerkte, hield ons moeiteloos bij de les. Dat gold zeker ook voor Frankenstein, de cartooneske powerdiscosingle waarmee de koersverandering van Editors vorig jaar al werd aangekondigd, en voor het afgekloven All the Knives, dat van Smith, Powers en Williams voor de gelegenheid een triobehandeling kreeg. 

Granaten 

Minder enthousiast waren we over Sugar en Magazines, gelardeerd met de irritante Coldplaykoortjes waar we jaren geleden al op waren afgeknapt. We konden dus alleen maar vaststellen dat de stilistische transformatie zich nog niet helemaal had doorgezet en dat was jammer, want nieuwe tracks uit EBM, zoals Kiss, Strange Intimacy en het lekker uit de bocht scheurende Vibe knalden als een kist granaten die iets te dicht bij het vuur had gestaan. 

Even vroegen we ons af of de alliantie van Editors met Benjamin Powers was ingegeven door wederzijds opportunisme. Werd Powers aangetrokken om de credibility van de groep op te krikken? Koppelde de man zijn wagonnetje aan de locomotief van Editors om mee te profiteren van hun commerciële succes? Schrokken Smith & Co ervoor terug hun oude fans voor het hoofd te stoten? Een feit is dat de groep in Vorst op twee gedachten hinkte en in het zicht van de toekomst het verleden (voorlopig?) nog niet los durfde te laten.  

Twee keer stond Tom Smith in zijn eentje op het podium: met een akoestische gitaar in Nothing, aan de piano voor No Sound But The Wind. En te oordelen naar de geestdriftige reacties op classics als An End Has a Start, Munich en het springerige Papillon, die als toegiften waren opgespaard, zijn dit nog steeds de Editors die het grote publiek wil horen. De groep staat dus voor een moeilijke keuze: gaat ze voor veiligheid of (iets meer) avontuur? We hopen stilletjes op het laatste.