De terugkeer van Amatorski in de AB Club: mooi maar weinig dwingend 

Tien jaar zijn verstreken sinds Amatorski nog eens een plaat uitbracht, maar met het gloednieuwe Curves and Bends, Things Veer waagt de groep zich dezer dagen aan een comeback. Dat nieuws was blijkbaar nog niet overal doorgedrongen, want de AB Club liep voor het releaseconcert slechts halfvol.

In een decennium kan er veel veranderen. Zo besloot frontvrouw Inne Eysermans, na het prachtige From Clay to Figures , een tijdlang non-muzikale paden te verkennen, tot ze tijdens de lockdown de smaak van het musiceren opnieuw te pakken kreeg. Haar nieuwe songs zijn vooral ingegeven door recente maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de opwarming van het klimaat, de Black Lives Matter-beweging of de gewelddadige conflicten die her en der op de wereld zijn opgelaaid. Op Curves and Bends, Things Veer geeft Eysermans  blijk van een groeiend ecologisch bewustzijn: dit keer buigt ze zich over de complexe aard van de werkelijkheid en de symbiotische connectie tussen mens en natuur.  Allemaal hoogst relevante thema’s dus. 

De zangeres vond daarbij inspiratie bij de Britse filosoof en hoogleraar Timothy Morton, die in zijn boek All Art is Ecological stelt dat dieren en planten niet ondergeschikt maar juist gelijkwaardig zijn aan de mens. In zijn werk pleit hij ervoor die onderlinge verhoudingen drastisch te herzien. Ook Staying With the Trouble van de Amerikaanse feministische wetenschapsfilosoof Donna Haraway ging aan Eysermans niet onopgemerkt voorbij. Eén van de belangrijkste vragen die Amatorski zich stelt is hoe je de dag van vandaag kunst kunt produceren zonder dat het milieu er onder lijdt. Zo besloot Eysermans de nieuwe langspeler bewust níet op vinyl uit te brengen, omdat bij het produceren en persen van lp’s giftige dampen vrijkomen.

Dat zij het is die bij Amatorski alle touwtjes in handen houdt, mag blijken uit de volledig vernieuwde line-up van de groep, met beslagen muzikanten als gitarist Jasper Segers en geluidssculpteur Liew Niyomkarn. Drummer Christophe Claeys van zijn kant was al sinds het prille begin bij de groep betrokken, gaf ten tijde van From Clay to Figures de stokjes even door, maar is inmiddels teruggekeerd op het oude nest.

Melancholisch en ingetogen 

In het Clubzaaltje van de AB presenteerde Amatorski-editie-2024 zich als een totaalconcept. De muzikanten stonden in een halve kring opgesteld en werden omringd door draaiende miniatuurinstallaties van kunstenares Winnie Claessens, die de zon, gebergten en de zee moesten voorstellen. Op een scherm waren ook veelkleurige, psychedelisch aandoende beelden van de Koreaanse kunstenaar Che Go Eun te zien. 

Na al die tijd deed de sound van Amatorski tegelijk nieuw en vertrouwd aan. Het gezelschap maakt nog steeds intimistische, bedachtzame fluisterpop (zie bijvoorbeeld The. High. Tide), waarin de warme stem van Inne Eysermans  en het elektronische toetsenwerk centraal staan en regelmatig field recordings opduiken. De activistische boodschap van de songs klinkt gelukkig nooit prekerig, maar krijgt een poëtische verpakking en baadt in een dromerig universum dat vooral aan het onderbewustzijn van de luisteraar appelleert. Tijdens de set in de AB kwamen vrijwel alle nummers uit Curves and Bends voorbij, al hoorden we, naarmate het concert vorderde, ook songs uit From Clay to Figures en zelfs eentje uit TBC. In alle gevallen waren melancholisch en ingetogen de ordewoorden.

Het vrij poppy Welcome deed ons een beetje aan Beach House denken, Diathomea handelde over kiezelwieren en 20/04 was een rechtstreekse verwijzing naar het begin van de lockdown, nu vier jaar geleden. Come. To. Dust had iets van een slaapliedje en was aangereikt door de inmiddels overleden Amerikaanse sciencefiction- en fantasyschrijfster Ursula Le Guin, maar het uptempo Echo Variations klonk bijna dansbaar. 

Engagement 

De toeschouwers die Amatorski al langer aan de boezem drukken werden echter niet vergeten, want ook U-Turn, Unknown en het zacht voorbij schuifelende Tiny Bird hadden de setlist gehaald. Het laatstgenoemde nummer kreeg zelfs een imploderende, noisy climax. Als eerste bis werd, verassend genoeg, zelfs het eerste, weinig representatieve radiohitje van de groep opgediept. Alleen was Come Home inmiddels helemaal aangepast aan het huidige, door keyboards gedomineerde geluid van Amatorski.  

Jammer dat het gezelschap niet de hele tijd even prikkelend klonk als in Hudson en Never Told, want als we heel eerlijk zijn dreigde de muziek wel eens te gaan kabbelen. Het was mooi, zeker, maar al bij al ook weinig dwingend. Vooral tijdens sommige lang uitgesponnen instrumentale ambient-passages, gebeurde er te weinig om je aandacht vast te houden, en maakte Amatorski live een ietwat saaie, ja zelfs slaapverwekkende indruk. Wat we ook niet goed begrepen is waarom Inne Eysermans het overwegend Nederlandstalige publiek consequent in het Engels aansprak. Tja, misschien waande ze zich nog in het een of andere buitenland. 

Wél hebben we alle respect voor het engagement van de groep, die, via een tekst op het beeldscherm, een minuut stilte vroeg ter nagedachtenis van de meer dan 30.000 doden, waaronder overwegend vrouwen en kinderen, in Gaza.  ‘De aanhoudende humanitare ramp, de dreigende hongersnood, blijft zich ook op dit eigenste moment ontvouwen. Het geweld moet stoppen’, zo luidde de boodschap. Inne Eysermans kondigde ook aan dat er na afloop van het concert geen pauzemuziek zou worden gedraaid, maar wel geluidsfragmenten uit de betoging, eerder op de dag, tegen het geweld van de troepen van Netanyahu jegens de Palestijnse bevolking. Of hoe zelfs een zachtaardige band als Amatorski er niet voor terugdeinst zijn publiek een geweten te schoppen. Terecht: de internationale politiek kan wel een beetje ecologisch bewustzijn gebruiken.