Air klonk in de Roma afwisselend boeiend en saai 

Toen het langspeeldebuut van Air uitkwam, werd zijn muziek nog als retro-futuristisch omschreven. Vandaag, ruim een kwarteeuw later, ben je eerder geneigd het woord ‘tijdloos’ in de mond te nemen. Dat gaat zeker op voor Moon Safari, de plaat die het Franse duo integraal kwam opwarmen op het podium van De Roma.

Sinds 2014 hebben Nicolas Godin en Jean-Benoît Dunckel samen geen nieuwe muziek meer uitgebracht. En nu de heren uit het Franse Versailles (in Antwerpen allebei in het wit) toch weer in de openbaarheid treden, doen ze dat louter met nummers uit hun beginperiode. Helemaal toevallig is dat niet, want Air –een acroniem voor Amour, Imagination, Rêve- wist het hoge niveau van zijn klassieke eerste lp eigenlijk nooit meer te evenaren.  

Met Moon Safari, oorspronkelijk verschenen op 16 januari 1998, dienden Godin en Dunckel zich aan als aspirant-ruimtereizigers. Ook met nummers als Kelly Watch the Stars en New Star in the Sky dompelden ze de luisteraar immers onder in de poëzie van de kosmos, zoals die eerder al was ontwikkeld door vroege science fiction-auteurs als Jules Verne en H.G. Wells of een striptekenaar als Hergé. De escapistische neigingen van Air vertaalden zich in euforische popmelodieën, downtempo-grooves en weelderige arrangementen waarop het altijd heerlijk meewiegen was.

Wat weinigen echter weten, is hoezeer Air beïnvloed was door het werk van de Belgische, onder meer van Telex bekende, elektropionier Dan Lacksman. In 1973 en ‘74 nam die twee verschillende versies op van zijn nummer Skylab, dat toen al de blauwdruk bevatte van de sound waarmee de twee Fransen 25 jaar later de wereld zouden veroveren. Maar ook de muziek van klassieke componisten als Antonin Dvorak, Maurice Ravel en Claude Debussy ging niet onopgemerkt aan hen voorbij.  

Liever dromen dan dansen 

Air maakte weliswaar gebruik van elektronische keyboards zoals een Moog synthesizer en een Fender Rhodes, maar verkoos echte instrumenten boven samples en integreerde ook akoestische laagjes in zijn songs. ‘Onze muziek dient niet om op te dansen, maar om bij weg te dromen’, verklaarden de heren destijds. En jawel, ook vandaag prikkelt het materiaal uit Moon Safari nog steeds uw en mijn verbeelding.  

Het concert in De Roma bestond uit twee delen: het eerste stond volledig in het teken van Airs eerste langspeler, terwijl het tweede een selectie bevatte uit de lp’s 10.000 Hz. Legend (2001) en Talkie Walkie (‘04). Tijdens de huidige tournee laat het duo zich enkel begeleiden door een drummer. Jean-Benoît Dunckel, wiskundige van opleiding, verschanste zich achter een stapeltje keyboards, terwijl Nicolas Godin, een gediplomeerde architect, afwisselend gitaar, bas en klavieren voor zijn rekening nam. Die minimalistische opstelling leidde er wél toe dat bepaalde partijen uit een computerfile werden geplukt en dat de live-sound van het gezelschap aanvankelijk sterk aanleunde bij die van zijn platen.

De instrumentale opener, La femme d’argent, was heerlijk kabbelende loungecore, maar naarmate de set vorderde, merkte je dat achter Air in wezen drie verschillende bands schuilgingen. Sexy Boy, gezongen door Dunckel, en Kelly Watch the Stars, met Godin achter de microfoon, waren catchy elektropopsongs met een new wave-randje, in de trant van eightiesgroepen New Musik of The Buggles. All I Need en You Make it Easy, leunden aan bij akoestische folkpop en werden op Moon Safari gezongen door de Amerikaanse chanteuse Beth Hirsch, die destijds in Montmartre woonde maar intussen was teruggekeerd naar Florida. Dus werd haar stem voor de gelegenheid verknipt en digitaal bewerkt of werd haar partij, in het geval van You Make it Easy, overgenomen door Nicolas Godin, zij het dan met behulp van een vocoder. Het was één van de momenten waarop Air zijn beperkingen wist om te buigen in iets creatiefs. 

Een olifant in de porseleinkast 

Tot slot waren er de panoramisch aandoende instrumentals, geïnspireerd door soundtrackcomponisten als Ennio Morricone, John Barry en Lalo Schifrin. In Ce matin là werd het Burt Bacharach-trompetje vervangen door een synth en haalde Godin een harmonica boven. Ook in New Star in the Sky en Le voyage de Pénélope werden vaak verrassende, soms jazzy, accenten gelegd, die aangaven dat de muziek uit Moon Safari, 26 jaar later, nog altijd levende materie is. 

Daarmee hadden we het boeiendste deel van de avond gehad en dat lag voornamelijk aan het matige niveau van de composities die tijdens de tweede helft van de set voorbij kwamen. Zeker, we noteerden enkele opflakkeringen, zoals Radian, waarin het tempo even werd opgedreven, het hitje Cherry Blossom Girl en het romantische Highschool Lover, geschreven voor de soundtrack van Sofia Coppola’s The Virgin Suicides. Maar Run, Venus en het luchtige Surfing on A Rocket, weinig toonvast gezongen door Jean-Benoît Dunckel, wisten onze aandacht niet vast te houden. Met Alice in Kyoto, uit de film Lost in Translation, als eerste bis leek Air zich nog even te herpakken, maar helaas: Electronic Performers had iets van een olifant in een porseleinkast. Het klonk potig, alleen was de subtiliteit ver te zoeken.

Wél de hele avond van topniveau was de feeërieke, soms psychedelisch aandoende belichting, die je nu eens het gevoel gaf dat Air in een modernistische fabrieksruimte stond te spelen en je dan weer meenam naar de brug van het ruimteschip uit Star Trek. Op de momenten dat de muziek een beetje saai werd, had je dan tenminste nog iets om naar te kijken. Op hun best flitsten Godin en Dunckel je terug naar de periode waarin ze de popmuziek een welgekomen zuurstofinjectie gaven. Maar na hun passage in Antwerpen was wel duidelijk dat de heren, althans in muzikaal opzicht, over meer verleden dan toekomst beschikken.