Op ‘O Monolith’ klinkt Squid vrijer en minder gekunsteld, al is de werkwijze niet drastisch veranderd

Zo eigengereid is het Brightonse Squid dat de band op plaat nummer twee lustig uit zijn eigen postpunkidioom breekt.

Aan verbeeldingskracht ontbreekt het Squid niet. In Undergrowth fantaseert zanger, drummer en voornaamste tekstschrijver Ollie Judge – naar eigen zeggen in een even cynische als spirituele bui – over hoe het zou zijn om te reïncarneren in iets oersaais als een nachtkastje. Dat baart het bizarre refrein: ‘Ergonomic for the rest of my days/ I’d rather melt away.’

Swing (in a Dream) ontstond uit een nachtelijk visioen waarin Judge het frivole, erotische tafereel van Jean-Honoré Fragonards rococoschilderij L’escarpolette (The Swing in het Engels) weggevaagd zag worden door een vloedgolf. Klimaatangst + museumbezoek = memorabele single en plaatouverture.

Op O Monolith klinkt Squid vrijer en minder gekunsteld, al is de werkwijze niet drastisch veranderd. Net als op voorganger Bright Green Field (2021) schudt de groep een drukkend onbehagen van zich af door zich op abstracte, grillige progpunkjazz te storten. Toen bezwaarde weerzin voor gentrificatie en stedelijke dystopie het gemoed, nu cirkelt Squid boven het gevaar onthecht te raken: van je eigen persoon, de natuur of menselijke waarden.

Aan de lockdowns hadden de bandleden al een appreciatie overgehouden voor het rurale leven en de folklore van Wiltshire, hun graafschap van herkomst. Devil’s Den, genoemd naar een hunebed nabij Marlborough, hinkstapspringt van sinistere kamerfolk over uitbarstende noiserock naar een zappaesk tussenriedeltje. The Blades knispert aanvankelijk van de pastorale indietronica, maar belandt na een opbouw dwars door het oeuvre van Radiohead heen bij een veelgelaagd einde (blazers op percussie op allerlei synths) dat alleen uit de koker van Squid had kunnen komen.

Het vijftal sleurde zijn vaste producer Dan Carey uit diens raamloze Londense Speedy Wunderground-hol om in de imposante Real World-studio van Peter Gabriel te gaan opnemen, in de buurt van het pittoreske Bath. De met samples gevoede Fairlight-synthesizer waarmee Gabriel en Kate Bush in de eighties hun platen stoffeerden, onderstreept zowel de verruimingsdrang als de unheimliche sfeer op O Monolith.

Met het experimentele koor Shards in de monumentale, Philip Glass-achtige afsluiter If You Had Seen the Bull’s Swimming Attempts You Would Have Stayed Away gaat Squid resoluut de grandioze toer op, zonder zijn eigenheid te verloochenen. Afspraak in de eindejaarslijstjes.