Onder de Loep: het uiterst willekeurige stemproces van de Grammy’s

Afgelopen zondagnacht werden de resultaten van de Grammy’s bekendgemaakt. Heeft uw favoriet niets gewonnen? Niet getreurd. Uit een analyse van de stempatronen van enkele Grammy-kiezers blijkt al snel dat het eigenlijk niet zoveel uitmaakt wie die ene Grammy nu wel of niet wint.

Enkele dagen geleden vond in Los Angeles de 65^e editie van de Grammy Awards plaats. Het feit dat Harry Styles de meest befaamde prijs van de avond (die van Beste Album) mee naar huis nam, schoot bij verschillende toeschouwers – vooral de meer rabiate Beyoncéfans – in het verkeerde keelgat. Dergelijke toestanden zijn echter oud nieuws bij de Grammy’s. De laatste jaren ligt de Recording Academy voortdurend onder vuur, waardoor haar vlam ironisch genoeg steeds meer dooft. In 2016 werd schande geroepen toen To Pimp A Butterfly, het baanbrekende album van Kendrick Lamar – dat sindsdien één van de beste hiphop albums aller tijden wordt genoemd – verslagen werd door Taylor Swifts 1989. In 2021 ging het om de uitsluiting van The Weeknd in de ketel der nominaties, ook al had hij met Blinding Lights de grootste hit van het jaar gescoord. Vorig jaar ging het dan weer over het gebrek aan diversiteit onder de kiesgerechtigden en het gebrek aan transparantie over het stemproces.

Even leek het een rustige editie te worden voor de Grammy’s dit jaar, met weinig controverse en drama in het vizier. Dat was echter buiten het Amerikaanse tijdschrift Variety gerekend, dat last minute nog een nieuwe storm deed opsteken. Inspelend op het verzoek om transparantie organiseerden zij een anoniem praatuurtje met enkele Grammy-kiezers. Het is zo dat alleen uitvoerende muzikanten, songwriters, producers, technici, en personen die een integrale positie binnen de muziekindustrie bekleden, in aanmerking komen om te stemmen. Na het aanvragen van dit stemrecht – waarvoor minstens twee sterke aanbevelingen van collega’s uit de industrie  nodig zijn – wordt elke kandidaat doorgelicht door reeds actieve leden van de Recording Academy en vervolgens al dan niet toegelaten.

Zo sprak Variety met vijf stemgerechtigden, allemaal met een verschillende achtergrond en expertise: een manager, een jonge producer, een Grammy-winnaar, een zogenaamde ‘muziekveteraan’ en een zangeres. Hun stemgedrag werd gepeild binnen de vier algemene categorieën: Beste Album, Beste Plaat, Beste Lied en Beste Nieuwe Artiest van het jaar. Zo kon elke lezer een idee krijgen van de criteria die aan het begin van het stemproces werden opgelegd, of beter gezegd, het gebrek daaraan. Na een vluchtige analyse van deze gesprekken kan men al snel een aantal losbandige, zelfverzonnen criteria vinden die de geïnterviewde kiezers gebruikten bij de zoektocht naar hun ‘verdiende’ winnaar. Inconsistentie blijkt al snel het belangrijkste ingrediënt te zijn binnen de Grammy stemming.

We zetten ze even op een rijtje voor u:

1 Ik wil dat Coldplay een Grammy wint

Hoewel de Recording Academy haar kiezers toevertrouwt hun keuze uitsluitend te baseren op ‘de artistieke en technische verdiensten van de nominaties’, wordt al snel opgemerkt dat enkelen hier royaal hun voeten aan vegen. ‘Ik heb op ABBA gestemd,’ geeft de muziekveteraan aan, ‘omdat ik altijd fan ben geweest. Het nieuwe album is niet hun beste, maar het is redelijk goed’. De zangeres koos voor Coldplay, ook al vond ze het niet hun beste album. Moeilijker dan ‘ik wil graag dat Coldplay een Grammy wint’ werd bij haar dus ook niet. Of de twee kiezers de andere genomineerde albums nog minder goed vonden, zullen we nooit weten. Het zou in ieder geval jammer zijn als de prijs voor Beste Album naar een album gaat dat slechts het muzikale equivalent is van je schouders ophalen.

2 Commercialiteit = Kwaliteit

De producer, die dit jaar voor het eerst stemde, gooide het over de boeg van de populariteit. Gekweld door het idee ‘hoe viraler het nummer, hoe beter de kwaliteit’, koos de twintiger resoluut voor Harry’s House van Harry Styles. Toegegeven, als het geen populariteitswedstrijd was, had die persoon waarschijnlijk een andere keuze gemaakt. Maar wat blijkt nu: het is ook helemaal geen populariteitswedstrijd. In de algemene richtlijnen staat duidelijk dat kiezers hun keuze niet mogen laten beïnvloeden door populariteit en verkoopvolume. Al is het ergens logisch dat deze groene kiezer dit denkpatroon volgt. Zonder TikTok had Gayle’s nummer abcdefu bijvoorbeeld niet bestaan, maar door datzelfde platform werd het uiteindelijk een gigantische hit en kreeg het het zelfs een Grammy-nominatie.

3 Cancel Harry Styles

Het is niet abnormaal dat sommige artiesten door de Grammy’s worden genegeerd. Niemand zit bijvoorbeeld te wachten op een Grammy-nominatie voor het nieuwe album van R. Kelly, de I Believe I Can Fly-zanger die momenteel in de gevangenis zit wegens zedenfeiten met betrekking tot minderjarigen, en niemand zou verbaasd zijn als ook Marilyn Manson – te midden van beschuldigingen van extreem huiselijk geweld – de komende jaren in de kou blijft staan. Al worden sommige artiesten om minder terechte redenen ‘gecanceld’ door het kiescomité. Zo lijkt het er in zijn interview op dat de muziekveteraan Harry Styles koste wat kost wilde cancellen, en dus weigerde op hem te stemmen. Waarom, vraagt u? Vanwege zijn verschrikkelijke origin story, natuurlijk. De verhalen van R. Kelly en Marilyn Manson zijn niets vergeleken met de onethische wandaden die Styles beging toen hij nog maar een tiener was: hij was lid van een boyband, en dat feit kon deze kiezer onmogelijk serieus nemen.

4 Adele en Beyoncé hebben er al te veel

Van de vijf ondervraagden heeft geen enkele op Beyoncé of Adele gestemd, en dat is allesbehalve toeval. Er zijn zelfs twee kiezers die dat ronduit toegeven. ‘Ik heb in de grote categorieën niet op Adele en Beyoncé gestemd. Ik houd van Beyoncés nieuwe album, en ben groot fan van Adele, maar ik vind dat ze al te veel Grammy’s hebben gewonnen’, geeft de zangeres aan. De prijs voor meest geërgerde persoon gaat naar de Grammy-winnaar, die het – ironisch genoeg – niet oké vindt dat het ‘altijd dezelfde mensen zijn die winnen’. Opnieuw een ijzersterk criterium binnen het steeds kraakzinniger wordende stemproces. Hebben we de reden voor Beyoncés verlies ontdekt?

5 Besteed niet te veel tijd aan de nieuwe artiesten

Het is duidelijk dat de categorie Beste Nieuwe Artiest er een is waar veel kiezers snel voorbij gaan. Uitspraken als ‘eerlijk gezegd ken ik niet veel van deze artiesten’ of ‘voor deze categorie heb ik geen echte analyse gedaan’ zijn hier geen uitzondering, en dat is een jammerlijk gegeven. Van de vier grootste Grammy’s is dit veruit de interessantste categorie: het is degene die de potentiële toekomst van de muziekindustrie uitrolt, degene waar de winnaar nog met jeugdig enthousiasme het podium op huppelt, degene die iemands carrière uit de pan kan doen rijzen. Denk daarbij maar aan enkele eerdere winnaars zoals Mariah Carey, Tom Jones, Chistina Aguilera, America, Cyndi Lauper, en Lauryn Hill – die in 1999 overigens won tegen enkele andere zwaargewichten, zoals Backstreet Boys, Andrea Bocelli en Dixie Chicks. Het wordt vrij snel duidelijk dat dergelijke mastodonten onuitwisbaar lijken in de muziekgeschiedenis. Als kiezers dus vinden dat er te veel aandacht wordt besteed aan Adele en Beyoncé, kunnen ze die aandacht op zijn minst heroriënteren naar deze categorie.

6 Luisteren is niet verplicht

Is het niet verplicht voor kiezers om naar elke genomineerde te luisteren voordat ze hun stem uitbrengen? Het is een overweging die u waarschijnlijk al gemaakt heeft tijdens het lezen van dit artikel. Het zal u waarschijnlijk niet meer verbazen, maar nee, het is niet verplicht. Het wordt zelfs niet verwacht – althans, er staat nergens iets over in de richtlijnen. De beweegreden van de Recording Academy om het niet als vereiste op te nemen is waarschijnlijk onschuldig: het is vanzelfsprekend om naar alles te luisteren vanaf het moment dat je de verantwoordelijkheid van het stemmen opneemt. Maar als we de vijf kiezers uit het Variety-artikel mogen geloven, is tegenwoordig niets meer vanzelfsprekend. Dat blijkt ook uit dit prachtige citaat van de muziekveteraan (hoe kan het ook anders) die aanhaalt dat, hoewel hij wel probeerde allesomvattend te zijn, hij toch een aanzienlijk percentage van de muziek nooit heeft gehoord voordat hij zijn stem uitbracht. ‘Het is veel werk om naar alles te luisteren. Ik denk dat ik een slechte kiezer ben omdat ik niet mijn best heb gedaan. Maar dat is mijn recht,’ vervolgt hij, en daar heeft hij jammer genoeg gelijk in.

Zo, nu is het grote mysterie van de Grammy’s eindelijk ontrafeld: het maakt eigenlijk niet uit wie die Grammy wint of niet. Grammy-stemmers zijn duidelijk ook maar gewone mensen die niet graag regels en richtlijnen lezen. Je hebt fans, haters, onervaren groentjes, geagiteerde boomers die nog nooit van de woorden Tiktok en Trending hebben gehoord, en ook contradictorische muzieksnobs die popmuziek nog steeds niet als volwaardig muziekgenre beschouwen, maar dan wel op Lizzo stemmen. Voor zover we weten, kunnen we momenteel zelfs de arbitraire stemmer niet uitsluiten, die klaarblijkelijk alle genomineerden op een dartbord vastpint en dan blindelings een dartpijltje in de richting van hun winnaar gooit. (Voor hen kunnen we enkel hopen dat R. Kelly volgend jaar niet genomineerd wordt.)