Nilüfer Yanya over de weg naar het succes: ‘Aha, de BBC kent me. Dan is het officieel: ik besta’

Drie jaar na haar debuutsingle komt Nilüfer Yanya, vlaggenschip van de nieuwe generatie indievrouwen, met haar eerste album. ‘Het valt me op hoe vrouwelijkheid – en dan vooral de vrouwelijke stem – gebruikt wordt om een gevoel van veiligheid of rust te creëren’

Casual joggingbroek, witte sneakers, lange krullen opgestoken in een paardenstaart: face to face, net niet opgeslokt door een vierpersoonssofa, oogt Nilüfer Yanya een pak jonger dan de 23 lentes in haar bio. Ze praat bedachtzaam, kiest haar woorden, joviaal, maar met professionele gereserveerdheid. Helemaal nieuw zijn interviews dan ook niet voor de Londense. Al in 2016, het jaar van haar debuutsingle, dichten media en smaakmakers haar en haar soulvolle gitaarsongs een mooie toekomst toe – en dat terwijl ze nog steeds bij mama en papa inwoonde.

Nilüfer Yanya: Sinds vorig jaar heb ik mijn eigen stek, hoor. Zo vreemd is dat trouwens niet in Londen. De meeste mensen van mijn leeftijd wonen er nog bij hun ouders.

Wat is je vroegste muzikale herinnering?

Yanya: Dat moet de piano bij ons thuis zijn. Ik zie mijn zesjarige zelf nog aan het klavier zitten, zoekende naar de noten. Daarna kwamen de klassieke stukken die ik op de muziekschool moest spelen. En later, rond mijn elf, twaalf jaar, was er de gitaar. Mijn zus speelde op haar kamer constant skatepunk. Die muziek vond ik véél cooler dan wat ik in mijn klassieke opleiding voorgeschoteld kreeg. (glimlacht)

Skatepunk, als in Blink-182 en zo?

Yanya: Jawel, Blink-182, sowieso. Tja, ik wist niet beter, hè. Het was de energie van hun muziek, de hele dynamiek, die me deed verlangen om zelf in een groep gitaar te spelen. Pas op, snel daarna ontdekte ik The Libertines en The Strokes, en daarna kwamen Pixies, Jeff Buckley en Nina Simone. Reken me dus alsjeblief niet af op die enkele jeugdzonden. (lacht)

In 2018 stond je tussen vijftien andere, jonge artiesten in de longlist van BBC’s Sound Of, maar je schopte het niet tot de top vijf. Een teleurstelling?

Yanya: Om eerlijk te zijn: ik had geen flauw benul van het belang van die wedstrijd. De BBC is ‘maar’ de staatszender, weet je wel. Een instituut, akkoord, maar het staat niet bepaald bekend om zijn vooruitstrevendheid. Toen ze mijn liedjes voor het eerst op de radio draaiden, was dat wel een bevestiging: ‘Aha, de BBC kent me. Dan is het officieel: ik besta.’ (lacht)

Je moeder is een Ierse met roots op Barbados, en je vader is Turks. In hoeverre voel jij je Brits?

Yanya: Goh, daar sta ik niet bij stil. Ik heb familie in Istanboel, ben er al regelmatig geweest en voel me er thuis. Maar écht thuis is wel Londen, natuurlijk. Waarom?

Omdat op Spotify je muziek na Londen het meest beluisterd wordt in Istanboel.

Yanya: O, dat wist ik niet. Leuk!

Maar ook omdat je samen met je zus de vzw Artists in Transit oprichtte, die zich inzet voor vluchtelingen.

Yanya: En ik eigenlijk het kind van een migrant ben? Klopt gedeeltelijk. Mijn vader is naar Engeland gekomen met een beurs voor het Royal College of Art. Nadat hij mijn moeder had leren kennen, zijn ze in Turkije gaan wonen, maar toen mijn moeder zwanger van me werd, wilde ze weer bij haar familie in Londen zijn.

Het Verenigd Koninkrijk lijkt zich tegenwoordig – zie de brexit – meer van de buitenwereld af te sluiten.

Yanya: Inderdaad. (zucht) Wat een kluwen is dat. Kijk, ik ben zelf een voorbeeld van hoe verschillende culturen zich kunnen vermengen en integreren. Tegelijk besef ik goed dat de smeltkroes van Londen maar een klein deeltje van een groot land is, en het in andere, kleinere gemeenschappen niet evident is om met migratie om te gaan. Wanneer het water je al aan de lippen staat, kunnen nieuwkomers de druppel zijn die de emmer doet overlopen. Anyway, wat vluchtelingen of migranten te maken hebben met deel uitmaken van de EU of niet, snap ik dan weer niet goed.

Daar zit minstens een song in, zou ik zeggen.

Yanya: Het is niet aan mij om het verhaal van anderen te vertellen, vind ik. Een song óver migranten zal nooit dezelfde impact hebben als een song ván een migrant. Want wat krijg je dan? Opnieuw het perspectief van een buitenstaander. Daar schiet niemand wat mee op. Mijn songs ontstaan vanuit eigen ervaringen, maar ik hoop dat ze tegelijk iets ongrijpbaars hebben en breder iets kunnen betekenen.

Zo breed als Miss Universe, de albumtitel?

Yanya: In zekere zin. Het valt me op hoe vrouwelijkheid – en dan vooral de vrouwelijke stem – gebruikt wordt om een gevoel van veiligheid of rust te creëren. De stem die in de Londense metro boodschappen omroept? Een vrouw. De stem op je gps? Een vrouw. Het is geen toeval dat Siri, de virtuele Apple-gids, een vrouw is. ‘Big Sister is watching you’ klinkt bijlange niet zo griezelig als ‘Big Brother’. Het lijkt alleen maar zo dat mannen het voor het zeggen hebben, want wanneer iemand ons effectief de weg moet tonen, is het een vrouw. Dát is voor mij Miss Universe, en niet een of andere schoonheidskoningin in een glitterjurk.