Jef Neve is de bewijsfase voorbij: ‘Het simpele plezier van aan tafel zitten met vrienden, dat wilde ik laten horen’

Op zijn nieuwe album That Old Feeling trekt pianist Jef Neve een fles open met een schare crooners en croonsters, maar vermijdt hij glorieus de valkuilen van de schmalz.

Diep in de bossen van Aalter staat een rood huis. De rechterhelft is Chateau Neve, de smaakvolle thuis van pianist Jef. De linkerhelft is een state-of-the-artopnamestudio. Veel hout, zwarte raamprofielen, zachte kleuren: een plek waar je je met plezier een paar uur in opsluit. Dat is precies wat u op 27 april kunt doen. Knack Focus nodig tweemaal 15 lezers uit voor een soiree ten huize Jef Neve, waar hij zijn nieuwe album presenteert.

That Old Feeling, Neves eerste vocale plaat sinds het duoalbum For All We Know met José James (2010), had alles in zich om brave easy listening te worden. Hoteljazz, een gedecolleteerde zangeres en wat receptiecava, die stijl. Dat het dat nadrukkelijk níét is geworden, hebben we aan Instagram, dom toeval en vooral de speelsheid van Neve te danken. Negen composities lang is Neves herkenbare pianostijl te horen, maar in de eigen arrangementen passeren echo’s van zijn hele oeuvre, van zijn klassieke concerto tot de soundtrack voor In Vlaamse velden en de prille elpee Nobody Is Illegal. Beluistert u het vooral met een hoofdtelefoon, zoek de verborgen instrumenten en… trek uw schoenen uit. Dat hoort zo.

Ik heb me voor de spiegel hardop afgevraagd: waarom zou je je nog zo nodig moeten bewijzen, Jef?

***

Ik ken de man in het deurgat al even – bij onze eerst ontmoeting had hij net het jongerenconcours van Gent Jazz gewonnen. Eenentwintig jaar later accentueert de zon de rimpels in zijn voorhoofd. Daaronder: een gedurfd ruitjespak, en een paar sokken. Wie beweerde dat stijl niet comfy kan zijn? Misschien vat dat That Old Feeling nog het best samen.

Durven te kiezen voor classics, voor melodie, voor melancholie zelfs: het was tot voor kort volstrekt uncool in de jazz. Maar na jaren van grooves, repetitieve riedels en Coltraneklonen mag het weer: als muzikant je hart op tafel leggen. That Old Feeling flitst de luisteraar terug naar de nadagen van de carrière van Toots Thielemans, toen hij in duo met pianist Kenny Werner ballads van Frank Sinatra, Michel Legrand en Henry Mancini bracht. ‘Niemand speelt dat repertoire nog, omdat er een soort gêne op rust’, vertelde Werner toen. ‘Je hebt twee oude crybabies als wij nodig om dat toch te doen.’

Zou het kunnen dat je wat kilometers op de teller moet hebben voordat je een gevoelige plaat als deze kunt maken? Je moet de bewijsfase voorbij zijn, lijkt me.

Jef Neve: Dat is de nagel op de kop. Corona heeft dat rijpingsproces voor mij nog versneld. Ik heb me voor de spiegel hardop afgevraagd: waarom zou je je nog zo nodig moeten bewijzen, Jef? Mijn vorige album, Mysterium, dát was mijn bewijsplaat. Ik wilde bewijzen dat ik een virtuoos album met virtuoze muzikanten kon maken. Echte jazz. Toen kwam de pandemie. Die plaat en die bende hebben me door die periode gesleurd.

Mag ik That Old Feeling je postknaldrangplaat noemen?

Jef Neve: Precies. Wat kwam er na de knal, na de ontlading? Het besef van het gemis. Ik weet dat het klef klinkt, maar het is niet anders. De omhelzingen, de affectie: we weten nu wat het betekent als je ze een tijd niet voelt. Voor de hoes deed ik eerst een fotoshoot in de hoerenbuurt van Tokio, maar de stadse sfeer zat niet lekker. Toen heb ik een wijnbar afgehuurd in Gent om een middag samen iets te drinken. Soms moet je all the way durven te gaan. (lacht) Het simpele plezier van met vrienden aan een tafel te zitten, dat wilde ik laten horen.

Met vrienden die kunnen zingen, als het even kan. Hoe heb je beslist met wie je wilde werken?

Neve: Er werden me een paar Belgische muzikanten voorgesteld: Daan, Jasper Steverlinck, Tom Barman. Maar ik voelde al snel dat ik naast hen minder mijn stempel zou kunnen drukken. Hun status weegt wat, en voor je het weet, komen er andere mensen met meningen over je schouder meekijken.

Zelf songs schrijven was dan ook weer lastig. Ik kan niet zingen, ik kan geen songteksten schrijven. Ik kan wel meezoeken, zoals indertijd in het project met Gabriel Ríos en Kobe Proesmans, maar dan kom je na een paar maanden uit het repetitiekot met een paar structuren. Daar had ik de tijd niet voor.

Nee, ik herinnerde me een avond op Gent Jazz. 2006 moet het geweest zijn. Madeleine Peyroux, een Amerikaanse zangeres, had toen een prachtig album uit, Careless Love. Ik speelde in Gent vóór haar, en we zijn die nacht nog lang in de backstage blijven hangen. Madeleine klinkt ongelooflijk als Billie Holiday. Ik wist: als zij toezegt voor de nieuwe plaat, zijn we vertrokken. Lang verhaal kort: vorig jaar deed ik een tourneetje in Canada. Ik boekte een studio in Montréal, Madeleine vloog over vanuit New York en na een uur of drie stond de song erop. Het was haar idee om That Old Feeling, een standard uit 1937, te spelen. Die manier van werken heb ik doorgetrokken: ik vroeg aan de vocalisten welke song ze absoluut willen doen, en ik zou er wel voor zorgen dat hij op de plaat zou passen. En dan krijg je dus nummers die Sinatra zong, maar net zo goed Marvin Gaye en Eurythmics. Ik wilde vooral geen virtuoze pianoplaat maken waarop ik naast de zanger ook nog even moet uitpakken. Weg van het originele arrangement.

Dat doe je nadrukkelijk op Here’s to Life, een prachtig nummer van zangeres Shirley Horn.

Neve: Die song wilde ik al jaren doen. Ik herinner het me nog goed: als examen aan het Lemmensinstituut moesten we op het gehoor Here’s to Life uitschrijven. Ik was er zo door aangedaan dat ik bijna vergat om mijn examen in te vullen. In de laatste minuut heb ik alles nog opgeschreven. Totaal overmand door de tekst en het gevoel.

Ik stelde de song voor aan Trijntje Oosterhuis. Ik wilde wegblijven van het orkestrale origineel – tegen zo veel perfectie kan ik niet op. Ik dacht: neem drie saxen, arrangeer ze als een soort klassieke muziek, en vraag grootmeester Gwen Cresens om bandoneon te spelen. Daarmee vat je helemaal de melancholie die ik bij dit nummer voel.

Maar je kunt plannen zoveel je wilt, tegen het toeval kun je niet op. De ochtend van de sessie stuurde Trijntje me een bericht: ‘Ik heb covid.’ Alles en iedereen stond klaar voor de opnamedag. Ik wilde de sessie niet vergooien, maar je kunt dit niet zonder de zang erbij. Daarvoor ademt deze band te veel, de instrumenten reageren op de stem en omgekeerd. Je bent afhankelijk van de adempauzes, van de dynamiek. Ik belde dan maar een jongen uit de buurt, Jonas Veirman, die een ghost vocal heeft ingezongen. Hij is mijn nieuwe held. Enkele weken later is Trijntje dan naar de studio gekomen, en in een lange sessie heeft ze het nummer naar haar hand gezet.

Ik vroeg aan de vocalisten welke song ze absoluut willen doen. En dan krijg je dus nummers die Sinatra zong, maar net zo goed Marvin Gaye en Eurythmics.

De standard Cheek to Cheek had erg corny kunnen zijn, maar ook daar ben je in een boog omheen gelopen. De intro heeft de sound van New Orleansjazz, maar de melodie heeft niets met dixieland te maken. Wat gebeurt er toch in jouw hoofd?

Neve: De platenfirma was ongerust dat mensen te veel aan de versie van Lady Gaga met Tony Bennett zouden denken. Maar geef toe, dit is zo’n happy song! Je wordt er meteen goedgezind van. Daarom schreef ik die rare intro. Misschien is het on-Jef Neve om keihard, met de billen bloot, fun te maken want het mist elke melancholie die anders in mijn muziek zit. Maar dit ben ik óók. En hoe Robin McKelle dit dan heeft ingezongen? Wat een smaak, wat een inleving. En wanneer ze achterover leunt, hoor je er Ella Fitzgerald in. Ze zal een paar concerten meedoen, onder andere in de AB.

De Nederlandse rapper Typhoon, met wie je in 2016 op Jazz Middelheim stond, brengt een gevoelige versie van The Nearness of You. Straffe jongen die met zo’n klassieker niet op zijn bek gaat.

Neve: Wil je geloven dat hij de song niet kende? Een van de grootste jazzstandards uit de geschiedenis. (lacht) Ook bij hém leek het op het laatste moment fout te lopen. Hij zou een eigen, Nederlandstalig nummer vertalen naar het Engels. De avond voor de opname belde hij me: ‘Welleuh, Jef…’ Dat was dus niet gelukt. Maar ik wilde het momentum bewaren, die sessie moest en zou doorgaan. Dus speelde ik hem The Nearness of You voor. Een van de mooiste ballads die ik ken, maar tegelijk is het een heel delicate keuze: als je dat met een middelmatige zanger brengt, zit je al snel in de sfeer van een volkscafé op een maandagavond. Niets tegen volkscafés, maar het is maar de vraag of zoiets op plaat overeind blijft. Dat Typhoon het nummer niet kende, werd op slag een voordeel. Hij werd overrompeld door de tekst. ‘It’s not the pale moon that excites me, that thrills and delights me. It’s just the nearness of you.’ Als je jaren in de jazz zit, verliezen lyrics al eens hun betekenis. Maar hij was compleet van slag. Waarmee we weer bij de basis van dit album zitten: ontroerd durven te zijn.

De verrassing van het album is Sam Merrick. Met zijn hoge timbre komt hij dicht in de buurt van Chet Baker.

Neve: Ja toch? Ik volg hem al lang op sociale media. Hij is nog niet bekend, maar zijn stem intrigeert me al lang: hoe kan zo’n frêle gast zo goed klinken? Hij ziet er een broekje uit, maar hij is begin de dertig. Het leek me mooi om ook een paar mensen uit te nodigen van wie niemand gehoord heeft. Hij nam de Eurostar, belde hier aan, en zei: ‘Ik wil Something So Right zingen.’ Voor de sfeer van de plaat had het perfect geklopt om hem zoals Chet Baker My Funny Valentine te laten doen, maar hij kwam dus met Paul Simon. Wat een nummer. We hebben de song helemaal omgegooid. Heel naakt: beginnen met wat shakers, en dan komt die stem er hoog boven hangen. Wat een talent.

Merrick is erbij op de showcase die je voor Knack Focus-lezers organiseert. Wat mogen we verwachten?

Neve: We ontvangen jullie met piano, trompet, contrabas en Sam. Het wordt een mix van de songs van de plaat, met veel ruimte voor de piano en de blazers.

En met aangepaste wijnen?

Neve: De wijn zal zeker in orde zijn! Mijn passie voor wijn is een paar jaar geleden geëxplodeerd. Het laatste nummer op de plaat, helemaal in mijn eentje, heet niet voor niets Merlot.

O, het boeket van braam, kers, peper, pruim, leer en viooltjes. Wie wil dat nu drinken, leer en viooltjes?

Neve: Het is nu niet mijn favoriete wijn, moet ik zeggen. Maar de naam ligt zo mooi in de mond. (proeft) Mer-loooot. Ja. Dat is toch iets meer jazz dan Wir trinken Riesling! (schatert)