Niet alle muziek geurde in 1969 naar patchoeli. Een zomer lang belichten we de vreemdere klanken die toen op vinyl gestanst werden en vandaag nog altijd swingen. Deze week: Hot Buttered Soul van Isaac Hayes.
De groep
Eind jaren zestig was Isaac Hayes al een gerenommeerd songschrijver en producer, een van de vaste songleveranciers bij het soullabel Stax Records en auteur van de Sam & Dave-hits Soul Man en Hold On, I’m Comin’. Op Hot Buttered Soul liet hij zich begeleiden door The Bar-Kays, het vaste huisorkest van Stax.
De plaat
Een jaar eerder was zijn debuut Presenting Isaac Hayes uitgedraaid op een flop, en Hayes wilde pas nadenken over een opvolger als Stax hem totale creatieve controle beloofde. Het label stond onder druk: hun grootste ster, Otis Redding, was in 1967 omgekomen in een vliegtuigcrash, en wanneer distributiepartner Atlantic datzelfde jaar in de portefeuille van Warner Bros. verdwijnt, verliest Stax vrijwel zijn hele catalogus. Hayes krijgt carte blanche.
Het geluid
Soul gaat episch. Vier tracks telt de plaat, waaronder de Burt Bacharach-klassieker Walk on By, en By the Time I Get to Phoenix, in 1965 geschreven door songsmid Jimmy Webb. ‘Blanke’ songs, die Hayes uitrekt tot hypnotiserende, dramatisch georkestreerde soulsuites van respectievelijk twaalf en achttien minuten lang. Hayes gooit de conventies van het voor Stax karakteristieke southern soul-geluid uit het venster en lapt alle geijkte muziekregels aan zijn laars. Met zijn diepe bariton geeft hij een nieuwe betekenis aan ‘botergeil’ met de tongbreker Hyperbolicsyllabicsesquedalymistic, een funkjam van bijna tien minuten.
De quote
‘Your modus operandi is really all right, out of sight/ Your sweet phalanges know how to please/ My gastronomical stupensity is really satisfied when you’re loving me’ (Hyperbolicsyllabicsesquedalymistic)
De impact
De gok van Stax loont: Hot Buttered Soul verkoopt miljoenen exemplaren, staat meer dan een jaar in de Billboard 100 en zet het label terug op de kaart. Onder meer Curtis Mayfield, George Clinton met Funkadelic en Parliament, Marvin Gaye en The Isley Brothers laten zich, bevrijd van het drie en een halve minuut durende singlesformaat, inspireren voor hun eigen, conceptuele albums. Barry White zou een hele carrière bouwen op de door Hayes geseksualiseerde, symfonische funk, en rappers als Public Enemy, Ice Cube, 2Pac en The Notorious BIG plunderden de plaat voor samples. In onze contreien is de gitaarlick van Walk on By vooral bekend als de basis voor 2 Wicky, de doorbraaksingle van Hooverphonic.
