Alles wat u moet weten over de nieuwe Kendrick Lamar (of moeten we nu Oklama zeggen?)

Deze week verschijnt met Mr. Morale & the Big Steppers na vijf jaar eindelijk nog eens een album van hiphopheerser Kendrick Lamar – of moeten we vanaf nu Oklama zeggen?

Maandag 18 april. Hoe zouden Earl Sweatshirt, Vince Staples, Saba, Denzel Curry en Pusha T die dag beleefd hebben? En hebben ze goed geslapen de daaropvolgende nacht? Allemaal deelden ze de voorbije maanden goede tot uitstekende langspelers met de wereld. Laatstgenoemde hield er met It’s Almost Dry zelfs zijn eerste nummer-eennotering in de Amerikaanse albumchart Billboard 200 aan over. Maar op 18 april wisten ze allemaal hoe laat het was. Die dag, om elf uur ’s ochtends lokale tijd in Los Angeles, maakte Kendrick Lamar bekend dat zijn nieuwe, vijfde album zal verschijnen op 13 mei. En vanaf dat moment weten alle andere rappers dat 2022 een jaar wordt waarin ze andermaal in de schaduw zullen staan van de beste, invloedrijkste MC ter wereld.

Ter illustratie: Lamars vorige album Damn (2017) was al zijn dérde nummer-eenalbum, na To Pimp a Butterfly (2015) en Untitled Unmastered (2016). Op de muzikale hoogmis van de Grammy’s kaapte Kendrick met Damn met de vingers in de neus alle prijzen in de vier rapcategorieën weg. Jay-Z, Tyler, the Creator, Cardi B en Migos zaten erbij en keken ernaar. Damn was ook album van het jaar voor onder meer Pitchfork, Rolling Stone, Billboard, Complex en The Village Voice. Klap op de vuurpijl was een Pulitzer Prize, een prestigieuze academische onderscheiding die de voorbije eeuw in haar muziekcategorie voornamelijk klassiek werk of jazz bekroonde. De jury loofde Damn als een ‘virtuoze collectie songs verenigd door zijn spreektalige authenticiteit en ritmische dynamiek, gepresenteerd in aangrijpende vignetten die de complexiteit van het moderne Afro-Amerikaanse leven vatten’.

Dat heet dominantie.

En op 13 mei krijgt Damn dus eindelijk een opvolger. En behalve de titel – Mr. Morale & The Big Steppers – is die nog in dikke nevelen gehuld. Tegen de hedendaagse gang van muziekzaken in is er anderhalve week voor de release nog geen enkele single gelost en raakte nog niks bekend over eventuele gastartiesten of -producers. De hypemachine bleef behoorlijk stil, de geruchtenmolen draait des te harder. En dan vooral over de kwestie-‘Oklama’.

Sommige fans zien in Kendrick Lamars nieuwe naam een referentie naar zijn gevoel, zijn geboortestad en zijn moeder: OK, LA, en ma. Andere lezen gewoon ‘OK Lama’, als in ‘Lamar is oké’.

Toen Lamar in augustus 2021 na enkele jaren in stilte door de muzikale wildernis ronddwalen opnieuw van zich liet horen, deed hij dat via een nieuwe website: oklama.com. In een open brief deelde hij daarop mee dat hij zijn dagen doorbracht met reflecteren en schrijven. Ook kwamen we te weten dat zijn volgende album het laatste zou zijn voor Top Dawg Entertainment (TDE), het label dat hem midden jaren 2000 als tiener onderdak verschafte en waar hij de voorbij zeventien jaar zijn tot hiphopklassiekers uitgegroeide platen op uitbracht. ‘There’s beauty in completion. And always faith in the unknown’, schreef hij. ‘See you soon enough.’

Getekend: Oklama.

Ook de recente aankondiging van Mr. Morale & the Big Steppers werd in die naam gepubliceerd. Een nieuwe alias? Het zou niet zijn eerste zijn. Toen Lamar op zijn zestiende debuteerde met de mixtape Youngest Head Nigga in Charge (2004) deed hij dat als K.Dot. Pas rond 2009 ging hij zijn geboortenaam gebruiken. Nog later, ten tijde van To Pimp a Butterfly en Damn, refereerde hij in teksten naar zichzelf (of minstens een versie van zichzelf) als Cornrow Kenny en Kung Fu Kenny. Is Oklama een nieuw persona? Breekt een nieuw tijdperk in Lamars oeuvre aan? Sommige fans zien er een referentie naar zijn gevoel, zijn geboortestad en zijn moeder in: OK, LA, en ma. Andere lezen gewoon ‘OK Lama’, als in ‘Lamar is oké’. Dat het hem menens is met zijn nieuwe alias blijkt in elk geval uit de videoclip van Family Ties van Baby Keem, een neef van Lamar met wie hij in die track ook samen te horen is. ‘Starring: Oklama’, staat er in de credits die midden in de clip verschijnen. Dat was vorige zomer, rond dezelfde tijd als de open brief.

Eminem is Slim Shady. Kool Keith is Dr. Octagon. Madlib is Quasimoto. Nicki Minaj is Roman Zolanski. Hiphoppers bedienen zich al langer van alter ego’s om hun wereld en verhaal extra dimensies en kleur te geven. Zo ook Lamars grote held Tupac Shakur. To Pimp A Butterfly zou oorspronkelijk ‘To Pimp a Caterpillar’ heten, afgekort: 2PAC. In de laatste track van dat album, Mortal Man, wordt een interview met de in 1996 vermoorde rapper gesampled. Vlak voor zijn dood nam Tupac het postuum verschenen album The Don Killuminati: The 7 Day Theory op onder de naam Makaveli, een verwijzing naar de politiek filosoof Niccolò Machiavelli. Zou Oklama geïnspireerd kunnen zijn op Makaveli, de ‘verrijzenis’ van Tupac? Kendrick Lamar had in 2012 nog nooit zijn stem uitgebracht, maar vlak voor de presidentsverkiezingen van dat jaar verklaarde hij dat hij het deze keer wel zou doen. Hij was daarna ook meermaals te gast in het Witte Huis en Obama is een van de vijftig profielen die hij tegenwoordig op Instagram volgt. Is Oklama Obama met Lamars initialen KL in verwerkt?

Zelfontplooiing, ego, innerlijk conflict, spirituele groei, verlossing… Het zijn de wederkerende thema’s in de songs van de diepgelovige Kendrick Lamar. Nu nemen zijn teksten nooit de overdreven messiaanse proporties aan van een Kanye West, maar er zit een wereldverbeteraar, een profeet in Kenny. ‘Ik heb een hoger doel’, zei hij in een interview na de release van zijn debuutalbum Good Kid, M.A.A.D City. ‘God heeft iets in mijn hart gelegd dat ik over moet brengen, en dat is waar ik me op ga focussen. Met mijn stem als werktuig zal ik doen wat gedaan moet worden.’

Sindsdien windt hij er geen doekjes om. In het al genoemde Mortal Man, waarin hij zichzelf vergeleek met Nelson Mandela, klonk het: ‘You tell me my song is more than a song, it’s surely a blessing / But a prophet ain’t a prophet ’till they ask you this question / When the shit hits the fan, is you still a fan?’ In DNA, een track uit Damn, ging het van: ‘The reason my power’s here on earth/ Salute the truth, when the prophet say.’ De lange stilte tijdens de Trump- en Black Lives Matter-jaren verklaarde hij kort in Baby Keems Family Ties: ‘I’m not a trending topic, I’m a prophet.’

De verlokkingen van roem en rijkdom zijn voor Lamar altijd het kruis geweest dat hij moest dragen onderweg naar een hogere roeping. Een nieuw alter ego op zijn laatste album voor Top Dawg Entertainment zien velen als een teken van zijn wedergeboorte, een teken dat zijn definitieve incarnatie als een politiek en maatschappelijk verlichte gids compleet is. ‘Ik kan de wereld niet veranderen voor ik mezelf heb veranderd’, zei hij zeven jaar geleden al in een interview.

Er is nog een internettheorie die we u niet willen onthouden: Mr. Morale & the Big Steppers zou in reggae ingebed zijn. Die titel doet denken aan bekende combo’s als Bob Marley & The Wailers, Toots & The Maytals, en Lee Perry & The Upsetters. ‘Steppers’ is bovendien de naam van een van de basisritmes in de reggae. En was Bob Marley niet ook een soort verlicht profeet? In 2016 heeft Lamar tijdens een vakantie in Jamaica trouwens het museum ter nagedachtenis van de reggaelegende bezocht.

En dan is er nog Eckhart Tolle, de zelfhulpschrijver en ‘spirituele meester’ die volgens geruchten de man is met wie Lamar samen te zien is in de trailer van PGLang, het multimediabedrijf dat Lamar twee jaar geleden uit de grond stampte en dat het vehikel voor zijn toekomstige releases wordt. Volgens Tolle staat God voor ons bewustzijn. God is geen extern wezen, maar zit in elk van ons. Laat dat nu exact zijn wat het aan reggae gelinkte rastageloof voorschrijft: ‘God is man and man is God.’ Een van de belangrijkste figuren voor de rastafari is Haile Selassie, voormalig keizer van Ethiopië, die aanzien wordt als messias en heilig man. Hij droeg de titel ‘negus’, Ethiopisch voor ‘koning’. En wat rapt Kendrick Lamar in de track I op To Pimp a Butterfly, over zijn gebruik van het gewraakte n-woord? ‘Well, this is my explanation, straight from Ethiopia / N-E-G-U-S definition: royalty; king royalty – wait listen / N-E-G-U-S description: black emperor, king, ruler, now let me finish / The history books overlook the word and hide it.’ En dan, helemaal op het eind: ‘Kendrick Lamar, by far, realest Negus alive.’

De carrière van rapkoning Kendrick is tot dusver een traject van zorgvuldig geplande stappen richting transformatie geweest, een puzzel van maatschappelijke, persoonlijke en spirituele inzichten. Zo bekeken lijkt het niet zo vergezocht dat hij gearriveerd is bij ‘the king’s music’, zoals Bob Marley reggae noemde. Maar in welke gedaante of vorm Kendrick Lamar/Oklama en Mr. Morale & the Big Steppers deze week ook verschijnen, één ding is nu al absoluut zeker: we zijn er nog lang niet over uitgepraat.