Met dank aan Panamarenko, Agnès Varda en de schoenen van de vader van zanger Sigi Willems.
Wat als we in de strijd tegen klimaatverandering met planten en dieren konden communiceren om zo samen oplossingen te bedenken? Dat is waar de band Nono Problemo over fantaseert in hun nieuwe single Are you equally weird???
‘We zien het als een soort wetenschap voor de 99%,’ vertelt zanger Sigi Willems. ‘De personages in de videoclip zijn wetenschappers die zich buiten het reguliere circuit bevinden en aan zelfstandig onderzoek doen met DIY-gereedschap. Zo proberen ze te communiceren met onze niet-menselijke aardgenoten. Via hun onderzoek willen die wetenschappers een stem geven aan onze niet-menselijke aardgenoten, een soort politisering van die niet-menselijke actoren.’
De kritische lezer denkt misschien dat we al veel langer weten hoe we de klimaatverandering moeten aanpakken, maar dat daar gewoon niets mee doen. Nona Problemo noemt zichzelf ook niet voor niets een ‘radicaal naïeve ecowaveband’. Al ziet Willems dat in dit geval anders. ‘Vandaag de dag lijkt het, zeker in het grootstadsleven, alsof cultuur en natuur van elkaar vervreemd zijn, terwijl onze belangen eigenlijk met elkaar verweven blijven. Om de klimaatopwarming tegen te gaan moeten we volgens mij in het westen nieuwe, meer egalitaire manieren van samenleven uitdenken. Dat vereist nieuwe vaardigheden en vormen van kennis waarbij we de kloof tussen mens en natuur proberen te minimaliseren.’
Wat we verder nog zouden kunnen leren, is dat we allemaal even absurd zijn. ‘Als ik bijvoorbeeld naar Planet Earth kijk en scènes zie van supervage, prehistorische vissen, dan verwonder ik me altijd over hoe raar alle leven op aarde is. Uiteindelijk leven we hier allemaal op dezelfde planeet en zijn we allemaal even absurd. Binnen de neoliberale ratrace die onze moderne maatschappij kenmerkt lijken we minder en minder mogelijkheden te krijgen om die verwondering te cultiveren.’
Panamarenko
Om die verwondering in beeld te brengen, maakte Nona Problemo ook een videoclip voor de nieuwe single. Schoenen eisen daarbij opvallend veel schermtijd op. ‘Als band zijn we beginnen spelen op de zolder van mijn vader. Op de trap staat daar een hele collectie versleten schoenen, omdat mijn vader die nooit wegsmijt. Elke keer wanneer we met ons muziekgerief die trappen op moeten, struikelen we over die schoenen en valt er een deel naar beneden,’ lacht Willems. ‘Het inspireerde me om aan de slag te gaan met zo’n dagdagelijks voorstel in de geest van Les Glaneurs et la Glaneuse, een film van Agnès Varda. Daarin volgt Varda allerlei mensen die dagdagelijkse producten, die door anderen als afval gezien worden, een tweede leven geven. Denk bijvoorbeeld aan mensen die “mismaakte” aardappelen die door landbouwbedrijven weggesmeten worden gaan plukken en opeten.’
Nona Problemo werd tijdens het bedenken van de clip door meerdere films beïnvloed. Een andere inspiratiebron was Kin-dza-dza, een Sovjet-sciencefictionfilm uit 1986. In die film komt een doorsnee Sovjet-bouwvakker plotsklaps in een andere dimensie terecht, waarin het kapitalisme gepersifleerd wordt. ‘Die film zit vol Panamarenko-achtige materiaalconstructies waarvan de de esthetiek heel mooi vonden. Bas Duchateau, onze regisseur, heeft zelf de Vossenmarkt hier in Brussel afgesnuisterd op zoek naar materiaal, waar hij dan zijn fantasie op heeft losgelaten om de structuren in de videoclip te bouwen.’
Natuur en technologie
Nona Problemo lijkt een wat dubbele relatie met moderne technologie te hebben. Langs de ene kant doen de muzikanten een oproep om te ontsnappen aan de moderne technologie en alle afleidende schermen die ons constant omringen. Langs de andere kant worden ze geïnspireerd door films en brengen ze zelf videoclips uit om op een schermpje te kijken. ‘We beseffen zelf ook wel dat we niet aan serieuze politiek doen.In de eerste plaats maken we muziek en zingen dan gewoon over de thema’sdie ons nauw aan het hart liggen,’ beaamt Willems. ‘Wat wij doen is een soort esthetisering van onze maatschappelijke boodschap, om zo een speelse tegenstem te proberen bieden tegen de alomtegenwoordigheid van de westerse, kapitalistische ideologie. Maar nadat ze onze videoclip gekeken hebben mogen mensen hun smartphone of laptop in de vuilbak gooien.’ (lacht)
Na een korte stilte wil Willems die boodschap toch enigszins nuanceren. ‘Op het einde van de videoclip zie je een van de schoenen van mijn vader als een soort bloempot bovenop een televisie staan. Dat vat de boodschap eigenlijk wel mooi samen: we moeten zoeken naar een soort synthese van technologie en natuur. Want uiteindelijk is de technologie op zich niet slecht, enkel de manier waarop die ingezet wordt. Momenteel leven we in een aandachtseconomie waarin grote multinationals constant vechten om onze tijd omdat ze zo winst maken. Maar smartphones en televisies hebben ook het potentieel om ingezet te worden voor pro-sociale doeleinden. In de eerste plaats hopen we dan ook dat onze clip stof tot nadenken kan geven over precies die verhouding tussen natuur en technologie. En dat mensen het een tof nummer vinden natuurlijk.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier