In Memoriam Mimi Parker van Low: ‘Ons bescheiden commerciële succes was een zegen’

Diepe verslagenheid bij de fans van Low: Mimi Parker, de drumster en zangeres van de Amerikaanse band, overleed zaterdag op haar 55ste aan kanker. Samen met haar echtgenoot, zanger-gitarist Alan Sparhawk, laat ze dertien verstilde platen na, die tot frustratie van de makers, als het fundament van de slowcore worden beschouwd.

In 1993, toen de wereld nog in de ban was van luide grungemuziek, ging Low resoluut de tegenovergestelde richting uit. Zo bewees het trio dat de kortste weg naar de intensiteit niet per se langs het kabinet van de oorarts hoeft te lopen. Zijn smeulende, bezwerende songs stonden vooral  in het teken van de eenvoud: ze klonken traag en ingetogen, waren voorzien van Spartaanse arrangementen en steunden op de hemelse samenzang van Sparhawk en Parker, een mormoons echtpaar dat elkaar had leren kennen in de vierde klas van de lagere school en daarna onafscheidelijk zou blijven. In Billboard noemde Alan Sparhawk ‘Brian Eno, Joy Division en de verveling die gepaard ging met opgroeien in Duluth, Minnesota’ de initiële inspiratiebronnen van de groep, die in de loop van haar bijna dertigjarige bestaan niet minder dan vier bassisten versleet.

I Could Live in Hope, het in 1994 verschenen, kwetsbare langspeeldebuut van Low, zou later door het befaamde onlinemagazine Pitchfork tot de muzikale hoogtepunten van de nineties worden gerekend. Critici associeerden de plaat prompt met de zogenaamde slowcore-beweging, waartoe ook bands als Idaho, Codeine, American Music Club, Red House Painters, Cowboy Junkies en Spain werden gerekend. Het was echter een hokje waarin Low zich absoluut niet thuis voelde. De groep sloot nooit compromissen en bleef altijd trouw aan haar identiteit, maar ieder werkstuk dat ze uitbracht had een onmiskenbaar eigen karakter. Vanaf The Great Destroyer uit 2005 werd haar muziek iets steviger en dynamischer en met Drums and Guns deed ze, twee jaar later, een bewuste poging om uit haar comfortzone te breken en elektronica in haar songs te integreren.

Met Double Negative (‘18) en Hey What (’21) wist Low zijn afgekloven sound, met de hulp van producer BJ Burton, drastisch te herdefiniëren. De songs werden ontmanteld en overwoekerd door schurende effectapparatuur, terwijl de stemmen en instrumenten net zo lang digitaal werden gemanipuleerd en vervormd tot ze overstuurd en quasi onherkenbaar klonken. Het was een tegelijk gedurfde en uitdagende ontwikkeling die in de rockpers op superlatieven werd ontvangen. Hey What werd zowaar zelfs genomineerd voor een Grammy.

Minimalistisch

Alan Sparhawk was zijn minimalistische experimenten ooit begonnen met Zen Identity, maar besloot na een poosje, samen met zijn vrouw Mimi Parker en bassist John Nichols, Low op te richten. Opvallend was dat Parker zich vanaf het begin beperkte tot een uiterst bescheiden drumkit, die enkel uit een snare, een cymbaal en een floor tom bestond en die ze vaker met borstels dan met sticks bespeelde. De muziek van Low klonk beheerst en ingetogen, maar vertoonde meteen een hoog emotionaliteitsgehalte.

Mimi, in het bezit van een warme, heldere sopraanstem, was opgegroeid in een muzikale familie. Haar moeder was een aspirant zangeres en in het gezin werd vaak meegezongen met oude country- en gospelplaten. ‘Als moeder naar haar gitaar greep, zongen zij en mijn zus doorgaans de leadpartijen en dus was het mijn taak harmonieën aan te dragen’, vertelde Parker over die periode. ‘Daardoor heb ik zeer aandachtig leren luisteren en is die tweede stem voor mij iets volkomen natuurlijks geworden’.

Tijdens haar middelbare schooltijd speelde ze percussie in de plaatselijke fanfare. ‘Muziek maken was voor mij een manier om uit de dagelijkse sleur te ontsnappen. Het was een plek waar ik altijd troost kon vinden’.  Wat Low zo uniek zou maken was dat het geluid van de groep steunde op twee verschillende maar elkaar perfect aanvullende persoonlijkheden. ‘Zelf ben ik altijd geneigd de schoonheid op te zoeken’, aldus Mimi Parker, ‘terwijl Alan zich veel meer aangetrokken voelt tot chaos’.

Toen Sparhawk, ten tijde van de lp The Great Destroyer, mentale problemen kreeg en ten prooi viel aan een zware depressie –een periode die de Nederlandse cineast David Kleijwegt treffend documenteerde in zijn film You May Need a Murderer– was Mimi zijn anker, de toeverlaat op wie hij altijd kon steunen. ‘We zijn niet alleen geliefden maar ook bondgenoten’, zei hij hierover in een interview met bovengetekende. ‘Dankzij Mimi’s aanwezigheid durf ik me op het podium kwetsbaarder op te stellen. Maar ik besef dat ik, door mijn geestesziekte, niet altijd even aangenaam in de omgang ben. I can be an erratic bastard sometimes.’

Plaagstootjes

Vanaf The Invisible Way (2013) zou het vocale aandeel van Mimi Parker bij Low almaar belangrijker worden. ‘Alan moedigt me al jaren aan om meer te gaan schrijven, en nu de kinderen wat groter zijn, is het er eindelijk van gekomen’, verklaarde ze destijds. De zangeres zag de songs van de groep vooral als eilandjes en iedere plaat als een archipel.

Een aspect van Low dat vaak over het hoofd wordt gezien is humor. Wie het stel weleens heeft ontmoet, weet dat de relatie tussen Sparhawk en Parker werd gekenmerkt door een zekere luchtigheid en dat plaagstootjes nooit van de lucht waren. Alan: ‘Het verbaast me dat Mimi me, na al die jaren, nog geen dolk tussen de ribben heeft geplant’. Waarop Mimi: ‘Hij mag van geluk spreken dat ik nooit met een mes in mijn bagage reis’.

Maar ook op de platen mag er soms gelachen worden. Neem nu een pseudoserieus nummer als Plastic Cup waarin Alan Sparhawk zich voorstelt hoe een plastic beker, van het type waarin je moet plassen tijdens een drugstest, duizend jaar later door archeologen wordt opgegraven, met als conclusie: ‘This must be the cup the king held every night, as he cried’. Hilarisch, maar tegelijk levert de song ook kritiek op het gebrekkige historische besef van de doorsnee Amerikaan en de stelligheid waarmee sommige wetenschappers speculaties als feiten verkopen. ‘Zo’n beker symboliseert een samenleving waarin we gebruiksvoorwerpen produceren uit toxisch materiaal dat, omdat het niet afbreekbaar is, de planeet blijft vervuilen nadat we zelf allang zijn verdwenen. Daar word ik behoorlijk cynisch van’, dixit de zanger-gitarist.

Naast een emotionele bevatten de platen van Low dus vaak ook een politieke component. Drums and Guns werd bijvoorbeeld ingegeven door de Amerikaanse invasie van Irak, terwijl de dreigende, desolate sfeer van Double Negative een onbewuste verklanking was  van de chaos waarin de Verenigde Staten waren terechtgekomen onder het presidentschap van Donald Trump.

Tijdens zijn lange carrière werkte Low samen met producers als Kramer, Steve Albini, David Fridmann, Jeff Tweedy en, recent nog, BJ Burton. Eén voor één droegen ze ertoe bij dat de groep bleef evolueren zonder er haar unieke persoonlijkheid bij in te schieten, en één voor één werden ze geraakt door de zuiverheid van haar repertoire. Dat bestond uiteraard vooral uit eigen materiaal, maar Low deed zich ook opmerken met prachtige, vaak verrassende vertolkingen van werk van anderen, zoals Rihanna, Al Green, Bruce Springsteen, The Bee Gees of Neil Young. Het rafelige maar expressieve gitaarspel van de laatstgenoemde had een diepgaande invloed op dat van Sparhawk, die ooit liet vallen dat het eerste lied dat hij samen met zijn toekomstige vrouw zong er ‘eentje van Neil’ was. 

Trouwe aanhang

Low werd enorm gerespecteerd door collega’s. Dat bleek uit de emotionele reacties op Mimi Parkers overlijden van onder anderen Steve Albini en leden van Mogwai of Portishead. Enkele jaren geleden outte Robert Plant van Led Zeppelin zich als een grote bewonderaar door op zijn lp met Band of Joy twee songs uit The Great Destroyer te coveren: Monkey en Silver Rider.

Hits heeft Low nooit gehad. Hoewel de groep over een trouwe aanhang beschikte en voor uitverkochte zalen optrad, bleef haar commerciële succes altijd bescheiden. Het is veelzeggend dat een cover van het kerstlied Little Drummer Boy, uitgebracht op een ep in 1999 en vijf jaar later opgepikt voor een GAP-advertentie, haar verreweg de meeste aandacht opleverde. Dat Low nooit tot de mainstream wist door te dringen, beschouwde Mimi Parker echter als een zegen: ‘Daardoor konden we te allen tijde precies doen waar we zin in hadden en behielden we de vrijheid onszelf, en hopelijk ook het publiek, te verrassen. Zo kwamen we ook nooit in de verleiding een bepaalde succesformule tot in het oneindige te blijven reproduceren.’

In december 2020 werd bij Mimi Parker eierstokkanker vastgesteld. Kort daarna maakte de muzikante het slechte nieuws zelf wereldkundig via een podcast. De geplande tournee van dit najaar werd afgelast om de behandeling van haar ziekte alle kansen te geven. Low had één van de headliners moeten worden op Le Guess Who? In Utrecht en was ook aangezocht als curator van het Sonic City festival in Kortrijk, waar de groep ook zelf volgende week op het podium had moeten staan. De laatste passage van Low in ons land dateert van 4 mei, waar het gezelschap in het Antwerpse Trix tekende voor een vijfsterrenconcert. ‘Wij werden helemaal high van Low’ kon u toen lezen in deze kolommen. En neen, er was geen woord van overdreven.

Intense schoonheid

Ayco Duyster en Eppo Janssen beschouwden Low als de ultieme Duystermuziek. ‘Voor ons radioprogramma was geen enkele groep belangrijker. Plaat na plaat wist ze ons te raken met intense schoonheid’, lieten ze gisteren aangeslagen weten. Zeker is dat platen als The Current Hits the Cast, Things We Lost in the Fire en Trust in vele levens een vaste plek hebben veroverd.

 ‘Zonder onze huwelijksrelatie zou Low wellicht nooit zo lang hebben bestaan’, vertelde Mimi Parker wel eens. Behalve haar echtgenoot laat ze ook een dochter (Hollis) en een zoon (Cyrus) na. Parker was er zich bewust van dat haar ziekte mogelijk een fatale afloop zou kennen: ‘Als je een dergelijke diagnose krijgt, besef je dat je misschien niet zo lang meer te leven hebt. Wat doe je dan met de tijd die je nog rest? Het enige dat je kunt doen is ervoor te zorgen dat iedere dag van betekenis is’.

Sinds Alan Sparhawk gisteren het droeve nieuws via de sociale media bekend maakte, kan bovengetekende nog slechts aan één song denken:

‘It sounds like razors in my ears

That bell’s been ringing now for years

Someday I’ll give it all away

That’s how you sing amazing grace

Can you hear that sweet sweet sound

I was lost but now I’m found

Sometimes there’s nothing left to save

That’s how you sing amazing grace’.