Gitarist Vitja Pauwels: ‘Waar droom je van, vroegen ze. Van Marc Ribot natuurlijk’

Met Early Life Forms bracht gitarist Vitja Pauwels een van dé platen van het voorjaar uit. Vanavond speelt hij op Gent Jazz.

Wilde grooves, akoestische verfijning, flarden filmmuziek, de geest van Ry Cooder en de Californische avant-garde van Latin Playboys: het nieuwe album van de Brusselse gitarist Vitja Pauwels heeft het allemaal.

Pauwels – u kent hem als sideman van Naima Joris en voorman van de band Bombataz – kreeg in 2022 van het BRAND!-festival in Mechelen de vraag van welke samenwerking hij droomde. De naam rolde er zo uit: Marc Ribot, gitarist van Tom Waits, John Zorn en Los Cubanos Postizos.

Het lukte nog ook. Op 1 december van dat jaar begonnen Pauwels, Ribot, baritongitarist Frederik Leroux, Hammondman Laurens Dierickx en drummer Casper Van De Velde op het podium van de Mechelse schouwburg aan hun set. Die werd godlof in een album gegoten en kijk: Pauwels en co. (zonder Ribot) stellen het voor in de AB én in Turnzaal Howest, ondanks de naam een neogotische parel in Brugge.

Je vorige album, Drift By/Sink In, speelde je helemaal solo in. Ook je veelgeprezen concert op Gent Jazz 2023 deed je in je eentje. Miste je het bandgevoel?

Vitja Pauwels: Ik speel graag solo. Het is een heel andere uitdaging, en ik heb graag de touwtjes in handen – op sommige vlakken ben ik nogal een controlefreak. Maar het BRAND!-festival in Mechelen bood me de kans om een band samen te stellen, met als uitgangspunt: je mag eens dromen. Misschien had ik er wel behoefte aan om de touwtjes niet zo strak aan te spannen, om een situatie te creëren waarin ik niet alles zelf hoef te doen.

Ik heb de muzikanten heel nauwgezet gekozen. Ik speel vaak samen met Casper. Met Laurens heb ik vroeger nog duosessies gespeeld, maar we hadden nog nooit samen op een podium gestaan. En Frederik is mijn ex-leraar, hij is lang mijn mentor geweest.

Hoe voelt het om die balans te voelen kantelen?

Pauwels: We hebben nooit for real samengespeeld, behalve tien jaar geleden tijdens de lessen. Nu zijn we vrienden, en ik denk dat we elkaar intussen meer als gelijken beschouwen.

We zijn over één naam heel luid aan het zwijgen.

Pauwels: (lacht) Marc Ribot!

Hoe is dat contact ontstaan?

Pauwels: Wel, ik kreeg dus het voorstel: ‘Doe eens zot. Dit is je kans om een droomproject te verwezenlijken.’ Ik had de naam Marc Ribot meteen klaar zitten. Hij is mijn favoriete gitarist, en ik wil het weleens meemaken om hem van heel dichtbij te zien spelen. Toen werd het een heel gedoe voor het zover was. Uiteindelijk wist ik maar laat dat het zou lukken. 

Vertel ons álles.

Pauwels: Ik mailde met zijn management, dan met hem, stelde me voor, kreeg het bericht ‘Jij kunt wel spelen’ – maar daar zaten altijd weken tussen. Het leek dood te bloeden, tot ik geboekt werd om in zijn voorprogramma in HA Concerts te spelen. Ik wist niet eens dat hij naar België zou komen. Ik stuurde hem demo’s, stelde voor om niet te repeteren en gewoon te vertrekken van eenvoudige thema’s die ik zou uitschrijven. Hij hapte toe.

En toch klinkt het livealbum als het werk van een ingespeelde band.

Pauwels: Dank je. Tijdens de soundcheck hebben we in een uurtje alle muziek doorgenomen en wat cues aangeduid. Ik wilde een context creëren waarin hij zich kon uitleven, en waarin ik zelf comfortabel kon zijn. Alles werd op partituur tot de essentie herleid, want het was niet de bedoeling dat we met ons hoofd in de papieren zouden zitten.

De soundcheck was erg chaotisch, maar het is goed in de plooi gevallen. Hij zei: ‘Als je straks wilt dat ik soleer, moet je naar me wijzen. En als ik moeten stoppen, steek je je duim op.’

De truc van John Zorn! Leg iemand het zwijgen op met een positief gebaar.

Pauwels: Ik heb het niet eens hoeven te doen. Alles bleek vanzelf te gaan. ‘Laat me niet te veel alleen spelen’, had hij gezegd. ‘Het gaat om het samenspel.’ Dat hoor je op de plaat, het is mooi vervlochten.

Het is altijd riskant om je helden te ontmoeten. Is het ooit ongemakkelijk geworden?

Pauwels: Mensen hadden me ervoor gewaarschuwd dat hij wat humeurig kan zijn, maar daar heb ik weinig van gemerkt. Hij was heel positief. En zelfs als hij knorrig was geweest, had ik het me niet aangetrokken. Mijn instelling was: ik laat de man zijn wie hij voor mij is, ongeacht hoe dit uitpakt. Uiteindelijk is het zo goed uitgedraaid dat hij nog in mijn achting is gestegen. Ik heb alleen maar lof.

Ribot lijkt een band te hebben met België. Hij speelt hier vaak.

Pauwels: Hij was een tijd erg in trek bij Belgische programmatoren, speelde ook mee met Kiss My Jazz (avantgardeband van Rudy Trouvé, nvdr). Ik denk dat er een rauwheid in zijn muziek zit die in onze muziekcultuur wordt geapprecieerd. En omgekeerd heeft de Belgische muziek iets eclectisch en tegendraads, waar hij perfect in past. Voor mij is hij een van de grote legendes.

Gaan jullie nu verder samenwerken?

Pauwels: Zijn booker is nu ook de mijne geworden, dat is een aardig neveneffect. Ik speel op 1 februari in het voorprogramma van zijn band Ceramic Dog in De Roma. Wie weet spelen we nog samen, maar het zal niet op vaste basis zijn.

Je concerteert woensdag in de AB, zaterdag in Brugge, en in maart is er een tournee met JazzLab. Is er dan een vervanger voor Ribot?

Pauwels: Nee. We krijgen allemaal wat meer ruimte nu. Het wordt net iets makkelijker. De band en de muziek zullen blijven evolueren, ik heb al wat nieuw materiaal klaar.

Dikke duim!