Reinel Bakole, de Belgische die op elk festival anders voor de dag zal komen

Iederéén (ook de festivals die haar geboekt hebben) heeft er het raden naar in welke gedaante Reinel Bakole deze zomer zal opdraven in Steenokkerzeel, Dour of Floreffe.

In de Kruispuntbank van Ondernemingen staat Reinel Bakole ingeschreven als danser, muzikant, zangeres en visuele verteller, en het is moeilijk te zeggen wat daarvan nu precies haar hoofdactiviteit is. Ze krijgt geregeld brieven in de bus van internationaal gerenommeerde dansgezelschappen. Wanneer ze een brouwsel van jazz en soul maakt, verwerkt ze er toetsen Nina Simone en Erykah Badu in. Closer to Truth, haar in 2021 uitgebrachte ep met The Solar 3, kreeg bovendien een zelfgemaakte kortfilm. Op het podium brengt Bakole – opgegroeid in Ottignies, het grootste deel van de tijd woonachtig in Londen – die uiteenlopende talenten samen.

‘Wanneer iemand mij boekt, vraag ik de technische specificaties van de zaal of de festivaltent op’, vertelt ze. ‘Op basis daarvan stel ik een set samen. Ik hou ervan om bij elke show voor een nieuwe uitdaging te staan.’ Dat betekent concreet dat je je deze zomer op Paradise City, Dour en Esperanzah drie keer aan een andere set kunt verwachten.

Reinel Bakole: Ik voel voorlopig niet de drang om mijzelf vast te pinnen op één afgelijnd concept. Het is intens, voor elke gelegenheid een nieuwe show uitwerken, maar uit die uitdaging put ik net energie. In Dinant speelde ik een uur aan een stuk – zonder pauzes – met een uitgebreide liveband. Tsar B heeft mij al eens op viool vergezeld, ik had al een harpist, een koor en dansers aan mijn zijde en optreden met een dansende percussionist was óók de moeite. Maar soms volstaat enkel een dj.

***

In 2019 dropte Bakole haar eerste single, en hoewel ze pas deze zomer haar eerste grotere festivalshows zal spelen, kun je haar bezwaarlijk nog een nieuwkomer noemen. Ze is al langer vertrouwd met allerlei plankenconstructies bedoeld om mensen op te entertainen. ‘Ik was acht toen ik verliefd werd op dans’, vertelt ze. ‘Een schoolvriendin zat in een dansgroep en ik was zo onder de indruk van haar eindejaarsoptreden dat ik hetzelfde wilde doen. Haar mama heeft me uiteindelijk ingeschreven aan de plaatselijke dansschool.’

Bakoles ouders erkennen eveneens haar danstalent, ‘mais je m’en foutais de l’école’, waardoor ze ermee dreigden de kleine Reinel haar hobby te ontnemen. ‘Ik zat op een bepaald moment in mijn opstandige fase en daar leden mijn schoolresultaten onder. Het is niet zo dat ik niet kon aarden in het klassieke schoolsysteem. Ik hield bijvoorbeeld van de lessen Frans en de andere taalvakken, maar met mijn hoofd zat ik altijd bij de dans.’

Op een familiefeest zei een nichtje dat ze gynaecoloog wilde worden. Moi, je voulais devenir une superstar. Door dat daar uit te spreken was er geen weg terug meer.

Op haar zeventiende vindt ze een uitweg: aan de Brusselse Académie Royale des Beaux-Arts kan ze haar secundaire studies combineren met dans. Vervolgens trekt Bakole naar Boston voor een auditie: ze wil het befaamde American Dance Theater van Alvin Ailey binnenraken, maar faalt. ‘Ik was er blijkbaar niet klaar voor, maar de teleurstelling heeft mij gesterkt om nog harder te werken.’ Zo belandt ze aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, waar ze urban dance studeert.

Bakole:Ik herinner mij dat een oom op een familiefeest aan alle aanwezige kinderen vroeg wie later wat wilde worden. Een nichtje antwoordde gynaecoloog, ik was vastbesloten om het te maken als entertainer. Je voulais devenir une superstar. Mijn wens uitspreken voor de hele familie maakte dat er plots geen weg terug meer was.

Je bent intussen een professionele danseres. Wanneer is de muziek daarbij gekomen?

Bakole: Rond mijn achttiende, gok ik. Wat best laat is, want ik heb altijd graag en veel gezongen. Mijn mama heeft zelfs ooit toen ik in mijn kamer zat gevraagd naar welke zangeres ik aan het luisteren was. ‘Ben jij dat?’ reageerde ze verbaasd. ‘Sinds wanneer kun jij zingen?’ (lacht) Er zijn altijd signalen geweest dat ik muzikaal ben, wat mij heeft aangemoedigd om de sprong te wagen. Tijdens mijn studies in Amsterdam ben ik naar een concert van IAMDDB geweest. Dat was de déclic. Ik zag haar en het enige wat ik kon denken was: I want to do the same.

Ben je een betere danseres dan zangeres?

Bakole: (beslist) Ja. Ik vergelijk mijn dansparcours graag met een gevecht met een leeuw. Door dat beest jarenlang in de ogen te kijken ben ik er uiteindelijk in geslaagd het te temmen. Ik ken mijn lichaam door en door. Ik weet wat ik kan, ik weet wat ik niet kan. Ik ben geen perfecte danser, maar ik heb wel vertrouwen in wat ik doe. De weg die ik heb afgelegd tussen het besef dat zingen evenzeer een expressievorm is die mij ligt en mijn eerste muzikale experimenten is veel korter. Ik ben mijn stem nog aan het ontdekken. Als ik zing, kan ik mij soms een bange wezel voelen, wat ik dan weer interessant en uitdagend vind.

***

Nu ook haar muziek stilaan begint aan te slaan, wil Bakole zich focussen op haar eigen projecten. Ze zal niet meer zo snel ja zeggen tegen aanbiedingen van danscollectieven. ‘Door de jaren heb ik ingezien dat ik eerder een leider ben dan een volger. Ik doe liever mijn eigen ding dan dat ik andermans wensen moet inwilligen. Ik ben niet het type artiest dat makkelijk te kneden valt.’

Je verhuist in september naar Londen, waar je nu al het grootste deel van je tijd doorbrengt. Waarom Londen?

Bakole: Het is een levendige stad die mijn creativiteit stimuleert. De mensen zijn er open, en het feit dat er een grote afrocentrische gemeenschap is, maakt dat ik mezelf in Londen makkelijker met anderen kan identificeren. In Brussel is men gereserveerder, bijna koel, wat haaks staat op wie ik ben – heel open en aanwezig. In Londen kan ik veel meer mezelf zijn.

Vind je daar makkelijker toegang tot andere artiesten dan hier?

Bakole: Ja. Samenwerken zit er meer in de cultuur ingebakken dan in België. Er is ook minder afstand tussen artiesten die het gemaakt hebben en de artiesten die een doorbraak willen forceren. Je hebt hier alumni van muziekscholen van hoog niveau rondlopen die ondanks hun naam en faam voor iedereen toegankelijk zijn. Ik heb al kunnen jammen met Shabaka Hutchings (Britse jazzsaxofonist van onder meer Sons of Kemet, nvdr.). Als kleine Belg stond ik ervan te kijken dat hij ondanks zijn succes benaderbaar blijft. Dat maakt Londen zo cool.

Je hebt onlangs ook samengewerkt met plaatselijke muzikanten in Congo, het geboorteland van je ouders. Hoe was dat?

Bakole: Grappig! Mijn papa had mij gewaarschuwd om voorbereid te zijn op het andere levensritme in Congo. ‘Wees geduldig’, had hij gezegd, en als ik één ding niet heb, dan is het geduld. (lacht) Ik sta nogal op stiptheid, wat bij Congolezen minder het geval is. Ik moest wennen aan hun houding. Ik zou het geen laksheid noemen, maar je merkt wel dat wij prestatiegericht denken, terwijl zij bijvoorbeeld niet naar een deadline toe werken. Als ik er iets heb opgestoken, dan is het de kracht van spontaniteit. Ik was naar Congo vertrokken met afgewerkte teksten en concrete ideeën, terwijl het meer zin had om from scratch te schrijven, vertrekkend vanuit de sfeer.

Droom je ervan om door te breken in Congo?

Bakole: (denkt na)De invloed van de afrobeat uit Nigeria is enorm. Ook in Ivoorkust en Ghana bruist er iets, terwijl je in Senegal de biënnale Dak’Art hebt. Congo hinkt wat achterop, heb ik de indruk. Ik was vooral benieuwd hoe het in Congo met de alternatievere scene gesteld is. Die is er, alleen verdient die meer omkadering en zichtbaarheid. Ik hoop er op een dag een groot evenement te kunnen organiseren, zodat jonge alternatieve artiesten er volledig kunnen ontbolsteren.