Arthur Verocai, de Bejaarde Braziliaan op de affiche van Primavera Sound, en zijn vergeten plaat van 13.000 euro

Kent u Arthur Verocai, de Braziliaanse zeventiger die op handen gedragen wordt door Tyler, the Creator en nu op de affiche van Primavera staat?

Met namen als Kendrick Lamar, lokale heldin Rosalía, Caroline Polachek, NxWorries, Arlo Parks, Yves Tumor, Fred Again, Nia Archives en Kelela op de affiche houdt het Primavera Sound-festival in Barcelona (en voor het eerst ook in Madrid) de vinger alweer stevig aan de pols van de muzikale actualiteit. Maar sommige tickethouders kijken nog het meest uit naar de komst van een 77-jarige Braziliaanse componist die meer dan vijftig jaar geleden debuteerde met een plaat die niemand toen kocht: Arthur Verocai.

Toen. Tegenwoordig moet u op Discogs 13.000 euro uit de buidel schudden voor een origineel vinylexemplaar in goede staat van Verocais titelloze album uit 1972. Er staat op die onlineplatenmarkt momenteel ook maar één zo’n zeldzaam exemplaar te koop, aangeboden door een platenwinkel in Rio de Janeiro. En zelfs daar, in eigen land, was de man lange tijd allesbehalve sant.

Verocais muzikale loopbaan begint eind jaren zestig, als componist van televisiesoundtracks en arrangeur voor pop- en bossa-nova-artiesten als Célia en Ivan Lins. In 1971 schrijft hij de arrangementen voor het album Negro é lindo van de populaire sambavernieuwer Jorge Ben, waarop hij van het Braziliaanse Continental Records de kans krijgt om een soloplaat te maken. Ambitieus werpt hij al zijn kennis, ervaring en zijn netwerk in de strijd: Celia leent haar stem, hij trommelt een twintigkoppig orkest op en bedient zich van de eerste synthesizer die in Brazilië voorhanden was. Maar wanneer het dertig minuten lange Arthur Verocai verschijnt, valt zijn meesterlijke mozaïek van bossa nova, funk, jazz en orkestrale soul (beïnvloed door zowel Frank Zappa als Burt Bacharach) op een koude steen bij pers en publiek.

Thundercat noemt Arthur Verocai een inspiratie voor de manier waarop hij muziek maakt: ‘Telkens ik ze opleg, voelt die plaat splinternieuw.

Het zijn begin jaren zeventig moeilijke tijden in Brazilië, ook voor muzikanten. De aartsconservatieve, nationalistische junta weert met censuur en repressie elke subversief geachte expressie. Gilberto Gil en Caetano Veloso, voortrekkers van de psychedelische tropicaliabeweging, worden na een gevangenisstraf in 1968 zelfs verbannen. Maar enkele poëtische metaforen in de teksten niet te na gesproken houdt Verocai zich ver van de dissidente fratsen van de tropicalia’s. Zijn album wordt simpelweg genegeerd. ‘Ik was maar een arrangeur, en niemand trok zich iets aan van een arrangeur die een plaat maakt’, zei hij vorig jaar aan The Guardian.

Na die flop zegt hij zijn soloambities gedesillusioneerd vaarwel. Af en toe stelt hij zijn sublieme arrangementen nog wel eens ten dienste van derden, zoals voor zangeres Gal Costa op de iconische langspeler India (1973), maar aan de kost komen doet Verocai voornamelijk in de reclame. ‘Ik ben aan de slag gegaan met jingles, advertenties voor alles van vrachtwagens tot kattenvoer. De cash was prima, maar niemand in die wereld was echt geïnteresseerd in de muziek die ik maakte. Daarom bleef ik er rondhangen: ik wilde weglopen van mezelf.’ Dat laatste lukt aardig: Arthur Verocai belandt samen met zijn miskende parel geruisloos in de vergeetput van de muziekgeschiedenis.

Tot een klein reissuelabel uit San Francisco, Luv N’ Haight, de plaat in 2003 opdiept, en ze (her)ontdekt wordt door een resem op obscure breaks beluste beatbricoleurs en rappers. De legendarische MF Doom is een van de eersten om Arthur Verocai te bejubelen en te samplen, gevolgd door producers als 9th Wonder en Cut Chemist. Via tracks van Ludacris, Curren$y en Schoolboy Q raakt een nieuwe generatie avontuurlijke soul-, funk- en jazzliefhebbers alsnog in de ban van Verocais unieke composities. ‘Ik zou er mijn hele leven lang elke dag naar kunnen luisteren’, aldus Madlib. Hedendaags fusionvedette Thundercat noemt de plaat een inspiratie voor de manier waarop hij muziek maakt: ‘Telkens ik ze opleg, voelt ze splinternieuw.’

Het blijft niet bij samples en lofbetuigingen. In 2019 reist het Australische jazzfunkcombo Hiatus Kaiyote naar een studio in Rio om met Verocai aan twee tracks voor het album Mood Valiant (2021) te werken. Ook de jazzhipsters van BadBadNotGood laten de zeventiger enkele van hun songs besprenkelen met zijn magie op Talk Memory (2022). Wanneer Tyler, the Creator vorig jaar voor Louis Vuitton de soundtrack bedenkt bij de postume modeshow van designer Virgil Abloh komen de strijkersarrangementen uit de koker van de Braziliaanse veteraan. Die is inmiddels ook weer voor eigen rekening muziek beginnen te componeren en uitbrengen, vooralsnog in de schaduw van ‘de slapende reus’, zoals Verocai zijn debuut zelf noemt. De voorbije zomer wordt die late waardering nog eens gevierd door het Britse label Mr. Bongo met een vijftigste-verjaardagseditie, geremasterd in Abbey Road. De aanschaf daarvan maakt uw portefeuille alvast iets minder dan dertienduizend euro lichter.