Fat White Family is de puberteit voorbij: ‘Progressieve fascisten zijn de ergste soort’

Ooit schreven ze krautpunksongs over nazi’s en pedofilie en stond de frontman meer naakt dan gekleed op het podium. Fat White Family is volwassen geworden – er staan zelfs strijkers op de nieuwe plaat Serfs Up! – maar het provoceren zijn ze nog niet verleerd.

Dat Fat White Family volgende week met een nieuw album komt, is een klein mirakel. Meer dan vijf jaar baldadige liveshows, destructief druggebruik en interne twisten hadden de groep uit Londen – door een blog treffend omschreven als ’the band you hate to love’ – uit elkaar doen spatten. Van het centrale trio likten de broers Lias en Nathan Saoudi hun wonden in Sheffield en gitarist Saul Adamczewski ging in Mexico de heroïne uit zijn lijf bannen met een experimentele drugkuur. En kijk, enkele maanden geleden viel een triomfantelijk persbericht van hun nieuwe platenfirma Domino in de bus: ‘Fat White Family heeft het overleefd. Fat White Family is verstandig geworden. Fat White Family is gesofisticeerd!’ We vroegen aan de kernleden van de familie, alle drie netjes in het pak op een Brussels terras, wat daarvan aan is.

Lias Saoudi: Dat overleven heeft inderdaad aan een zijden draadje gehangen – vooral bij Saul scheelde het niet veel. Het heeft ook een poos geduurd voor alle wonden geheeld waren. Pas tijdens het maken van deze plaat zijn we weer een band geworden. Toen Nathan en ik het contract met Domino tekenden, maakte Saul geen deel meer uit van de groep, maar we zijn weer naar elkaar toe gegroeid toen hij vroeg of we hem wilden helpen met zijn andere project, Insecure Men.

Toepasselijke naam.

Lias Saoudi: (glimlacht) In zekere zin wel, ja. We moesten gewoon al onze shit weer op een rijtje krijgen. Leren leven met onze tekortkomingen, want die kwamen op een bepaald moment voortdurend aan de oppervlakte. Vandaar het besluit om in Sheffield – weg van Londen – zelf een studio te bouwen, van de drugs te blijven en de hele plaat op een DIY-manier te maken. Of het resultaat nu werkelijk ‘verstandig’ en ‘gesofisticeerd’ is, dat laat ik aan de luisteraar over.

Saul Adamczewski: Als je het moet afwegen tegen songs die Bomb Disneyland heten (uit hun eerste album, Champagne Holocaust , nvdr.), dan ligt de lat niet erg hoog, hè. The only way is up.(grijnst) Dus ja, we zijn geraffineerder geworden.

Lias Saoudi: Als je keer op keer de verwachtingen van de mensen neerknuppelt en dan op een dag je veters kunt strikken, ben je ineens ‘verstandig’. (lacht)

Er staan zelf strijkers op de plaat, toch een teken van elegantie en enige maturiteit?

Adamczewski: Klopt. Wanneer je pas muziek begint te maken voel je je niet gemachtigd om met strijkers en zo uit te pakken. Het voelt dan zelfs een tikje pretentieus. Maar na verloop van tijd durf je meer en wil je tonen wat er allemaal in je koker zit, zoals het werk van de klassieke songschrijvers, de platen van mannen als Harry Nilsson.

Nathan Saoudi: Wat jij net elegant noemde, vind ik vooral sexy. Niks zo geil als de diepe, pulserende stoten van een fors strijkersarrangement.

Lias Saoudi: Thanks, Nathan! Ik ging net zeggen dat het ook iets te maken heeft met opgroeien. We zijn nu allemaal de dertig gepasseerd, weet je wel? Dus ja, dan komen de violen boven. (lacht)

De dertig gepasseerd, maar nog even radicaal. Een ‘serf’ is een lijfeigene, zeg maar een slaaf. Preken jullie met Serfs Up! de opstand van het proletariaat?

Lias Saoudi: Preken zou ik het niet noemen, maar het is uiteraard een verwijzing naar het huidige politieke klimaat, met het steeds meer woekerende populisme en het uitblijven van een reactie, een revolte, van de working class. Tenzij je de brexit als een soort bittere revolutie van het volk ziet. Want ja, dan mag de gewone man eens zijn zeg doen… Wat ik dus uit principe toejuich, hé, maar uiteraard werd het referendum gekaapt door de grootste achterlijke elitairen en nu is iederéén teleurgesteld. Het is erg om te zeggen, maar ze hadden de hele kwestie nooit aan het grote publiek mogen voorleggen. En dan nog eens net op de dag dat een groot deel van de Britse jeugd op een festivalweide samentroepte, verdorie. (hij doelt op het Glastonbury-festival, nvdr.)

‘Caucasians see me / In a sand niggers storm’, zing je in Feet. Dat woordje ‘zandneger’ heeft je twee jaar geleden al eens kritiek opgeleverd, toen je het gebruikte op Twitter…

Lias Saoudi: Als kritiek op toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson. Die had gezegd dat de Libische stad Sirte het volgende Dubai kon worden, zodra ze de lijken hadden opgeruimd. Om van te kotsen, vond ik dat.

Kijk, mijn broer en ik zijn opgegroeid in een klein Noord-Iers stadje waar we de ‘etnische minderheid’ vormden. Op onze school had niemand anders een familienaam als de onze. ‘Zandneger’ is een term die ik mijn hele adolescentie heb moeten horen, meestal terwijl ze me in elkaar klopten of in mijn gezicht spuwden. Ik heb dus recht van spreken. Maar toen pikte Pitchfork die tweet op en ging een blanke lul aan de andere kant van de planeet van achter zijn laptop zijn meninkje geven over welke woorden ik wel en niet mag gebruiken om mezelf uit te drukken.

Je hebt Pitchfork fascisten genoemd.

Adamczewski: Progressieve fascisten, zijn het. De ergste soort.

Lias Saoudi: Ik ben oud genoeg om mijn ideeën en meningen te verdedigen, maar stel je maar eens voor dat je een twintigjarige, onervaren muzikant bent die door een machtig orgaan als Pitchfork zo op de vingers wordt getikt. Je kakt toch gewoon in je broek? Op die manier is het ‘ruimdenkende’ Pitchfork een vijand van de vrije expressie. I think it’s horse shit.

In Tastes Good with the Money zit een glamrockritme dat me aan Gary Glitter doet denken. Is het in Engeland eigenlijk nog toegelaten naar zijn muziek te luisteren, na al zijn veroordelingen voor kinderporno en seks met minderjarigen?

Adamczewski: Niet zo lang geleden draaide ik Gary Glitter op een feestje. Verschillende mensen kwamen me daar zeggen dat dat niet kon. En ik had die plaat nog maar net via het internet gekocht. Een erg mooie picturedisc, voor slechts twee pond. Er waren geen andere bieders. (grijnst) Wat de hele discussie over R. Kelly, Ryan Adams en alle MeToo-toestanden betreft, zeg ik altijd: iedereen in de muziekindustrie, kom naar buiten met jullie handen omhoog!

Lias Saoudi: Ik denk dat iedereen zich tot op zekere hoogte schuldig maakt aan misogyn denken. Dat is gewoon het resultaat van hoe we de voorbije vierhonderd jaar door de maatschappij geïndoctrineerd zijn. Ik vind wel dat er nu met een érg grove borstel door gegaan wordt. Neem nu het ‘emotionele misbruik’ dat Ryan Adams aangewreven wordt. Ik bedoel: iedere persoon die al een relatie heeft gehad, is toch ooit al eens emotioneel misbruikt, of vice versa? Bij mij is dat toch het geval. Dus waar trek je de lijn? Wat is ‘misbruik’? En draag je meer verantwoordelijkheid omdat je een bekende muzikant bent?

Adamczewski: Ryan Adams’ muziek is shit, of hij nu op Facebook heeft zitten rukken op een vijftienjarig meisje of niet. Ik bedoel maar: zijn muziek is wat ze is, de hele heisa heeft daar niks aan veranderd. Ik ga niet anders naar de schilderijen van Egon Schiele kijken omdat hij ooit jonge meisjes heeft bepoteld.

Lias Saoudi: Het is een misvatting dat moraliteit iets te maken heeft met kunst. Dat geloof ik echt. We moeten oppassen dat we niet in een soort culturele oorlog verzeild raken waarin goed opgeleide, intellectuele middenklassers gaan bepalen wat wel en niet door de beugel kan. Zo zijn er zelfs mensen die nu Shakespeare in het vizier nemen wegens misogynie in zijn teksten. (blaast) Alles en iedereen is vogelvrij sinds MeToo. Cultureel stalinisme is dat. En de progressieve media doen er gewoon aan mee, verbitterd als ze zijn vanwege Trump en de brexit. Ze zijn beschaamd omdat ze het niet hebben zien aankomen.

Iets anders: Serfs Up! verschijnt op Domino, ook het label van Arctic Monkeys. Lias, jij hebt frontman Alex Turner ooit een ‘massive cock’, een gigantische lul, genoemd.

Adamczewski: Wat had hij dan moeten zeggen? Een kleine lul? (lacht)

Nathan Saoudi: Serieus, iedereen die denkt dat Los Angeles het walhalla is, dat Queens of the Stone Age dé groep is om je aan te spiegelen en zich ‘meneer de rocker’ waant omdat zijn haar in een kuif ligt, is een rukker.

Lias Saoudi: (lacht) Ach, die opmerking is al een paar jaar oud. En Arctic Monkeys zijn een gemakkelijk doelwit. Maar daar zijn ze wel zélf verantwoordelijk voor.

Ik denk dat Fat White Family eerder bij New York dan bij Los Angeles past. In Fringe Runner hoor ik zelf iets van Grandmaster Flash doorschemeren.

Adamczewski: Goed opgemerkt. Die song is inderdaad geïnspireerd door rondhangen in New York en er de mensen te observeren. Die hele periode, de vroege dagen van de hiphop, in combinatie met punk en disco, moet een zalige tijd geweest zijn. Gezellig aan de toog hangen met John Lurie, Debbie Harry, William Burroughs… Sign me up!

Zou dat je keuze zijn, mocht je in eender welke andere tijd en plaats kunnen leven?

Adamczewski: Doe dan toch maar het London van eind negentiende eeuw. Wat was ik graag een dandy geweest in die tijd.

Lias Saoudi: Ik sluit me daarbij aan. Drugs nemen en drinken met Oscar Wilde, palaveren over de kunst en het leven…

Adamczewski: Jonge knapen het hof maken. (lacht)

Nathan Saoudi: Ik zou willen terugkeren naar de tijd van vóór de landbouw. Of naar de native Americans gaan voor de Spanjaarden in Amerika arriveerden. Ik denk dat die indianen hun zaakjes goed voor mekaar hadden. Zeker wat interessante, geestverruimende substanties betreft.

Saul, jij bent in Mexico afgekickt met behulp van ibogaine, een hallucinogene stof. Goede ervaring?

Adamczewski: Ik zou het niet aanraden. Zuiverend, dat wel, maar ook een verschrikkelijke ervaring. Stel je er zeker geen psychedelische trip van het spirituele type bij voor. Wat die stof doet, is je een lesje leren.

Ken je Amanda Feilding, een Britse gravin die al jaren pleit voor het legaliseren van magic mushrooms en lsd voor therapeutisch gebruik?

Adamczewski: Ik ken zelfs haar zoon, Rock Feilding! Kijk, wat mij betreft worden alle drugs legaal – en dat zal er ooit wel van komen. Tegelijk vind ik het niet erg om mijn geld aan een dealer te geven. Ik hou met plezier het economische model van de zwarte markt in stand. (grijnst) Voor veel arme mensen is drugs verkopen een vitale bron van inkomsten, en wanneer drugs gelegaliseerd worden, zullen het de grote bedrijven zijn die met die centen gaan lopen. Maar ik ben niet zo zeker als Amanda Feilding dat psychedelische drugs voor een spirituele omwenteling kunnen zorgen. Kijk naar Californië, waar zulke new-agetheorieën erg in zwang zijn. Als paddo’s of lsd echt voor een transcendente ervaring zouden zorgen, dan was Los Angeles de hemel op aarde. In plaats daarvan zitten ze met Arctic Monkeys opgescheept . (lacht)