Een snelcursus Laurie Anderson in 3 citaten

In Amsterdam, waar ook haar VR-installatie Chalkroom te zien is, komt de Amerikaanse avant-gardeartieste Laurie Anderson (71) – u vooral bekend van die vreemde eightieshit O Superman – vertellen over leven en werk. Een carrière, samengevat aan de hand van drie quotes.

‘Vraag je je als jonge artiest af hoe je jezelf moet omschrijven, overweeg dan ‘multimedia-artiest’. Zo vermijd je de vraag: waarom kom je als jazzmuzikant in ’s hemelsnaam met een popopera op de proppen?’

Laurie Anderson omschrijven is geen makkie. Van opleiding is ze violiste en beeldhouwster, maar in haar performances integreert ze al sinds de sixties flarden film, dans, theater, spoken word en popmuziek. Een symfonie gespeeld op autoclaxons? Een show waarin ze viool speelt op schaatsen, vastgevroren in het ijs? Anderson draait er haar hand niet voor om. Haar drang naar collages en kruisbestuivingen kent geen grenzen. Zo sloot ze allianties met theaterregisseur Bob Wilson, beat poets William Burroughs en Allen Ginsberg, componist Philip Glass en muzikanten als Lou Reed (met wie ze getrouwd was), Peter Gabriel, Brian Eno of het Kronos Quartet.

‘Technologie is het kampvuur waarrond we onze verhalen vertellen.’

Chalkroom is haar eerste VR-productie – u kunt in Amsterdam ronddwalen in acht virtuele en interactieve kamers – maar computernerd Anderson heeft altijd al gewerkt met de nieuwste snufjes op het gebied van klank, licht en podiumdesign. Haar groep bestaat niet uit muzikanten, maar uit een legertje ingenieurs en technici. Als pionier van de elektronische muziek – haar minimalistische single O Superman groeide in 1981 uit tot een verrassende top-driehit – ontwikkelde ze instrumenten als een viool met een strijkstok die met magneettape is bespannen en een talking stick waarmee ze elk geluid kan opvangen en weergeven. Ze gebruikt ook filters om haar stem te vervormen en van toonhoogte te doen veranderen, wat haar toelaat een eindeloze reeks personages te vertolken. Maar technologie is geen doel op zich, louter een middel om haar maatschappelijke observaties kracht bij te zetten.

‘Als artiest sla ik de schoonheid hoger aan dan de waarheid.’

Laurie Anderson is geïnteresseerd in dromen en surrealisme, heeft oog voor het bevreemdende dat zich achter het vertrouwde verbergt en wil haar publiek vooral anders leren kijken. Dat doet ze via overdrijvingen, speelse humor en poëzie waarin waarachtigheid primeert op de werkelijkheid. ‘Kunst is een mythologiseringsproces’, zegt ze. ‘Dankzij je verbeelding kun je jezelf eindeloos herdefiniëren’.