DJ Tiësto op de Lokerse Feesten is meer dan nostalgie

Trance, het meligste onder de dansvloergenres, is gewoon aan een revival bezig.

Vraag een doorgewinterde raver naar zijn mening over trance, en de kans is relatief groot dat hij met de ogen begint te rollen. De nadruk op ongegeneerd sentimentele melodieën heeft gemaakt dat die muziekstijl al sinds jaar en dag kop van Jut is onder fans van doorgaans kille, donkere techno en aanverwante clubgenres. En toegegeven: met zijn grootse opbouw en emotionele zanglijnen heeft het genre nooit uitgeblonken in subtiliteit. De hoogdagen van de trance liggen bovendien alweer een kleine twintig jaar achter ons. Maar recent is het genre weer opvallend aanwezig in de afspeellijsten van hippe dj’s.

De laatste jaren worden trouwens wel meer genres uit die periode afgestoft door een nieuwe, hippe generatie. Collectieven als Casual Gabberz en Wixapol zetten de dansvloeren in lichterlaaie met een moderne versie van de gabbersound. PinkPantheress en Nia Archives steken drum-’n-bass in een nieuw jasje voor de TikTokgeneratie. En dus ja, ook die melige trance wordt stilaan geherwaardeerd.

***

Om eerlijk te zijn: écht dood is trance nooit geweest. Net als bij andere clubklanken, zoals drum-’n-bass of dubstep, vond een harde kern de weg naar gespecialiseerde feestjes. Zo organiseert de underground-dj Evian Christ, die onder andere meewerkte aan Kanye Wests album Yeezus, sinds 2013 ‘Trance Parties’ waar eurodance en trance naadloos verweven worden met obscuurdere elektronische muziek. In de mainstream had je grote namen als Tiësto en Armin van Buuren, wier carrières diep in de trance geworteld zijn en die de hoofdpodia van festivals als Tomorrowland bleven aandoen.

Maar over het algemeen sukkelde trance wat in de vergeethoek zo rond 2010, toen EDM-acts als Avicii en Swedish House Mafia de fakkel overnamen. In 2018 voelde muziekwebsite Pitchfork zich nog genoopt het genre te verdedigen onder de titel In Defense of Trance. ‘Trance is niet cool. Trance doet niet aan ironie of metaforen. Trance is extreem melig, en daarom makkelijk af te wijzen’, zo opende dat stuk. Trance is simpelweg te naïef om het hedendaagse publiek aan te spreken, maar de escapistische kwaliteiten ervan staan buiten kijf. Pitchfork citeerde de Oostenrijkse muziekjournalist Heinrich Deisl, die het genre linkte aan wat men in het Duits ‘Fluchtpunkt’ noemt: een lege ruimte die je kunt vullen met al je ideeën, projecties, dromen, hoop en verbeelding. Een melig trancefeestje is de ideale plek om de realiteit even te ontvluchten, en dat was het verdedigen waard voor de gerenommeerde muzieksite.

Nu, enkele jaren later, lijkt zo’n verdediging niet meer nodig: een nieuwe generatie gaat schaamteloos met trance aan de slag. Zo kun je op Pukkelpop gaan kijken naar DJ Heartstring, in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden niet één persoon, maar een duo. Die Duitse heren noemen hun muziek ongegeneerd ‘trance dance music’. Luister naar hun nieuwste single It Ain’t Over en je snapt meteen waarom. De pulserende ritmes, hypnotiserende melodieën en meezingbare vocals doen meteen aan de meligste tracks van weleer denken, maar DJ Heartstring weet er een nieuw, jong publiek mee aan te spreken. Er mag weer gehuild worden op de dansvloer.

***

Een van de spilfiguren in die revival is de Canadese dj en producer TDJ, afgelopen maand nog te zien op Dour en binnenkort op WeCanDance. TDJ, die zich specialiseert in een dromerige trancevariant, is duidelijk diep beïnvloed door de dansmuziek van rond de millenniumwissel. Haar videoclips barsten bovendien van de Y2K-esthetiek, met glitteroutfits en bezwerende visuals. Ze benadrukt dat haar muziek niet ironisch bedoeld is, maar voortkomt uit oprechte appreciatie. En als je dat nog niet gelooft nadat je haar muziek gehoord hebt, weet dan dat ze haar hond zelfs naar Tiësto heeft vernoemd.

Ook artiesten die weinig met het genre hebben beginnen van trance te knabbelen. De sound van Fred Again, dé dancehype van het moment, leunt meestal bij UK garage aan, maar samen met Romy van The xx scoorde hij met Strong een onversneden trancehit. Het gabberpopduo Ascendant Vierge durft zich in nummers als Au top al eens aan psytrance te wagen. En ook in de Zweedse cloudrap is trance tegenwoordig een opvallend grote invloed. Luister bijvoorbeeld naar het nummer Butterfly Paralyzed van Yung Lean of zelfs het volledige album The Fool van Bladee. Thaiboy Digital van het Drain Gang-collectief mat zich zelfs een volledig nieuwe persona aan: onder de naam DJ Billybool maakt hij tegenwoordig eurotrance die nog het meest aan de oude hits van Basshunter doet denken.

Nog een interessante opkomende naam is het Amerikaanse Snow Strippers, producer Graham Perez en zangeres Tati Schwaninger, wier sound nog het best te omschrijven valt als Crystal Castles met een flinke scheut trance. Perez omarmt het etiket ‘trashy’ dat vaak op zijn muziek en die van zijn inspiraties geplakt wordt. ‘Dingen als DJ Sammy (die twintig jaar geleden scoorde met een dancecover van Bryan Adams’ Heaven, nvdr.), daar fucken we echt mee. Die trashy shit waarop je wilt dansen, klassieke melodieën. Ik had het gevoel dat er tegenwoordig helemaal niet meer genoeg van die muziek gemaakt werd.’ Snow Strippers buigt die euforische trancesound weliswaar om tot iets vuils en onheilspellends, maar de centrale missie is dezelfde: emoties opwekken en het publiek in beweging brengen.

Ook in de mainstream hebben ze ondertussen de revival opgemerkt. De laatste jaren had Tiësto de trance een beetje de rug toegekeerd, ten voordele van een commerciëler geluid, maar eind juni bracht hij zijn old-school fans in extase door opnieuw tranceklassiekers in zijn set te verwerken. De kans dat ook op de Lokerse Feesten de oude Tiësto weerklinkt, is niet onbestaande. Techno-dj’s als Charlotte de Witte, Nina Kraviz en Amelie Lens durven de duistere monotonie van hun sets tegenwoordig steeds meer met een vleugje kleurrijke trance te doorbreken. En een nummer als Better Off Alone van Alice Deejay hoor je de laatste tijd opvallend vaak op feestjes.

Ons land heeft een sterke traditie in wat men ‘vocal trance’ noemt, nummers die de sound van trance enten op conventionelere songstructuren. Denk aan Lasgo, Kate Ryan, Sylver en Milk Inc. Op de terugkeer van die laatste wordt nu al een tijdje gezinspeeld en steeds meer heet het dat het er dit jaar echt wel eens van moet komen. Op het moment van schrijven heeft Evi Goffin van Lasgo net een surprise appearance gedaan in Tien om te zien, waar ze de monsterhit Something live bracht. Voor het eerst in jaren kwam er zo ook weer iets Lasgo-gerelateerds in het nieuws. En vorige zomer las u in dit blad al dat het hoog tijd was voor een ryanaissance, een herwaardering van Kate Ryan.

***

Rest de vraag: waarom uitgerekend nu? Kenners wijzen op een aantal factoren. De kiemen van trance worden vaak gesitueerd in de periode net na de val van de Berlijnse muur, toen de wereld zich in een staat van verwarring bevond. Dat we nu, tussen een pak economische en ecologische crisissen en net na een pandemie, teruggrijpen naar euforische, escapistische muziek, heet dan allicht geen toeval te zijn. (Al kun je daarbij opmerken dat de revival van agressieve dancestijlen als hardcore óók zo werd verklaard.)

Daarnaast is er het simpele feit dat ondertussen een generatie die met trance opgroeide volwassen is geworden. Er wordt al eens opgemerkt dat net om die reden veel genres om de twintig à dertig jaar opnieuw een momentje beleven, en nu is de tijd van trance gekomen. Zo put het Vlaamse hyperpopduo Promis3 veel inspiratie uit de muziek van Milk Inc. en Lasgo, groepen die in hun jeugd alomtegenwoordig op de radio waren. ‘Sylver, dat was écht goed, met supervette melodieën en een straffe productie’, aldus Andras Vleminckx van Promis3.

Maar uiteindelijk doet die waaromvraag er bitter weinig toe. Begeef u op de dansvloer, vergeet uw zorgen en ga op in de euforie van het moment. DJ Tiësto en co. zullen u er graag een handje bij helpen.