De terugkeer van de psychedelica: waarom rockers vandaag weer lsd-muziek maken

Psychedelische rock zit in de lift, ook bij Belgische bands. Zij zien in het geluid van het verleden ook dat van de toekomst. ‘Er is niets mis met een beetje nostalgie.’

Repetitieve ritmes, atypische songstructuren en dromerige, instrumentale uitstapjes: het zijn de bouwstenen van de psychedelische rock. Bands als The Beatles en The Byrds beheersten het recept tot in de puntjes, andere giganten als Pink Floyd en Jimi Hendrix werd uitgediept, al dan niet met behulp van geestverruimende middelen.

Vandaag lijkt het genre weer in opmars, in binnen- en buitenland, en dat dankzij een generatie jonge en innovatieve snarenplukkers. Denk maar aan de Amerikaanse garagerocker Ty Segall en de Australische formatie King Gizzard & The Lizard Wizard, maar ook aan Tame Impala en The War On Drugs, dat met het dromerige A Deeper Understanding onlangs nog de Grammy Award voor beste alternatieve album wonnen. Stuk voor stuk combineren ze goed doordachte platen, vaak meerdere per jaar en uitgebracht op vinyl en cassette, met een uitstekende livereputatie.

Met meerdere platen per jaar en een uitstekende live reputatie neemt de fanbase van de artiesten met de dag toe. Trouwe luisteraars met een voorliefde voor mooi vormgegeven vinylhoezen, de charme van cassettes en onafhankelijke platenlabels. Een must in de sector, maar het zijn nog steeds kleine vissen in een zee waar hiphop en popmuziek de grote massa bereikt.

De psychedelische invloed in de rockmuziek gaat erg breed, zegt Lucien Fraipont, songschrijver van de Brusselse psychpopgroep Robbing Millions. ‘Het hoofddoel is om jezelf te verliezen in de muziek. De trance kan je bereiken door herhaling van partijen, gekke geluidseffecten of abstracte songstructuren.’

Volgens Noah Melis, drummer bij de Antwerpse psychedelische vaandeldragers Bed Rugs, is de invloed van The Beatles immens. ‘Hun experimenteerdrift in de studio was cruciaal voor de ontwikkeling van het genre. Ze waren constant op zoek naar nieuwe klanken. Het gebruik van een exotisch instrument zoals de sitar was baanbrekend in de rock ’n roll.’

Het verleden als maatstaf

De invloeden zijn decennia oud, maar het genre zit vandaag wel niet meer in de hippiesfeer. ‘Vroeger was de complete onderdompeling in het geluid, vaak onder invloed van drugs, het uitgangspunt van het genre. De hippiecultuur is niet meer prominent aanwezig, maar de insteek blijft dezelfde. Je hebt geen drugs nodig om in een muzikale roes te belanden’, zegt Fraipont.

Niet alleen rockers gaan overstag voor psychedelische elementen in hun muziek. Bert Cannaerts, zanger en gitarist van de alternatieve rockband Newmoon: ‘Ook jazz, blues of funk is tegenwoordig vaak doordrenkt met kleurrijke, warrige stukken. Rock-‘n-roll mag dan wel de voortrekker zijn, je hoeft de versterkers niet open te draaien om psychedelisch uit de hoek te komen.’

De vraag of het gros van de psychedelische gitaarmuziek te veel teert op de invloeden uit de sixties, is voer voor discussie. Voor Lee Swinnen, frontman van psychband Tubelight, rendeert de muziek het beste als je met analoge opname-apparatuur opneemt. ‘Je zal nooit twee keer hetzelfde klinken. Dat gevoelsmatige element maakt het net interessant.’

Melis begrijpt waar de kritiek vandaan komt, maar is het daar lang niet altijd mee eens. ‘Ik hoor tegenwoordig talloze platen die erg modern klinken. De versmelting van genres is een natuurlijk proces. De Amerikaanse rockband The Flaming Lips is psych op z’n best, maar maakt uitstapjes naar elektronica en hiphop zonder dat het geforceerd aanvoelt.’

Cannaerts ziet het verleden als een springplank voor vernieuwing. ‘Bands die een nostalgische sfeer oproepen krijgen snel een etiket opgeplakt, maar om te evolueren naar je eigen geluid heb je een voedingsbodem nodig.’

Klein, maar gepassioneerd

Ook in België staat het genre steeds steviger in z’n schoenen. Swinnen ziet een evolutie die al enkele jaren aan de gang is. ‘De opkomst van het psychedelische geluid was een frisse wind in de underground. Punk en garagerock kregen hierdoor veel ruimte om te experimenteren en een eigen gezicht te vinden.’

Daarnaast merkt hij op dat een oudere generatie luisteraars terug de weg vindt richting concertzalen. ‘Wie tijdens z’n tienerjaren een zwak had voor het overstuurde, dromerige geluid van groepen zoals Slowdive en The Jesus And Mary Chain, komt vandaag zeker aan z’n trekken. Dat kan ik enkel toejuichen.’

De vaderlandse scene is klein maar gepassioneerd. In Antwerpen zwaait het concert collectief Hotsjumenas met de plak. Drie toegewijde muziekfreaks organiseren maandelijks meerdere shows in verschillende concertzalen en cafés, met een erg toegewijd publiek dat zich focust op garage -en punkrock. In Luik is het Micro Festival met reeds acht edities de exponent van een bruisende psychedelische rock cultuur die beide landstalen wil verenigen.

Jonas Messelier is organisator bij het Gentse collectief Purple Panda en het West-Vlaamse Rock Zerkegem, twee vaste waarden in het circuit. Samen met concertpromotoren Democrazy en MCLX zette hij vorig jaar z’n schouders onder de eerste editie van het festival Psych over 9000. ‘We brachten tien psychedelische bands uit binnen -en buitenland naar Gent. Met succes: meer dan driehonderd tickets gingen over de toonbank waardoor we uitverkocht waren. Dat zijn geen enorme cijfers, maar het bewijst dat de scene over een bepaalde draagkracht beschikt.’