‘De nieuwe Culturele Revolutie is er één tegen popmuziek, games, en internetcelebrities’

‘Vrijheid is ook de vrijheid om zelf te kiezen welke bagger we beluisteren, bekijken, en aanklikken’, zegt Knack Focus-redacteur Jonas Boel over autoritaire regimes die het tijdverdrijf van de jeugd in het vizier nemen.

In the night, I lie and look up at you

When the morning comes, I watch you rise

There’s a paradise they couldn’t capture

That bright infinity inside your eyes

Ja, hoor, Chris Martin van Coldplay is nog eens diep gegaan, voor de tekst van My Universe. De nieuwe single van zijn band is er eentje samen met BTS, de immens populaire boyband uit Zuid-Korea. Het derde couplet leest dan ook als volgt:

매일 밤네게 날아가 (가)

꿈이란 것도 잊은 채

나 웃으며 너를 만나 (나)

In een dertien minuten durende YouTube-docu over het ontstaan van de song, Inside My Universe, vertelt Martin hoe hij op dag van ‘iemand’ het bericht kreeg dat BTS graag iets wilde opnemen met Coldplay. Dat zag de frontman wel zitten, want hij houdt zó véééél van BTS. En wel omwille van de ‘incredible production’, de ‘ongewone structuren’, de ‘bijzondere melodieën’. En omdat BTS net als Coldplay een boodschap van broederschap, liefde, en saamhorigheid uitdraagt. ‘Coldplay en BTS als ambassadeurs van de aarde die tezamen komen om een nieuw universum te scheppen, bla, bla, bla…’.

Chris Martin verkoopt quatsch in pakjes. Alsof er spontaan tussen pot en pint besloten werd tot de samenwerking. De reden waarom een bende veertigers die al meer dan twee decennia meedraaien (Coldplay dus) in zee gaat met de K-popidolen van BTS is dezelfde als waarom PVDA-senator Jos D’Haese en Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken op TikTok zitten: marktaandeel veroveren. Nieuwe, jonge zieltjes winnen. Get them while they’re young and bend their minds.

Nu we ze altijd en overal mee dragen in onze broekzak is de popcultuur meer dan ooit tevoren hét kanaal naar de harten en hoofden van jongeren. Hun portemonnee, maar ook hun sociale en maatschappelijke prioriteiten, hun manier van leven, hun toekomstperspectief. En nergens begrijpen ze dat beter dan in China.

‘Onze hoop rust op jullie. De wereld behoort jullie toe’, zo sprak voorzitter Mao Zedong eind jaren ’50 Chinese studenten in Moskou toe. In 1966 richtte hij de jongerenbeweging van de Communistische partij op: de Rode Gardes, die zich ontwikkelden tot de meest fanatieke stoottroepen van de Culturele Revolutie. ‘De toekomst van China hoort jullie toe’, oreerde Mao, en het was aan de jongeren om met harde hand komaf te maken met het verleden en al z’n tradities.

Deze zomer vierde de Communistische partij haar 100-jarig bestaan, maar de hoop van huidig secretaris-generaal en Chinees president Xi Jinping rust niet langer op de schouders van de Chinese jongeren. Integendeel, de jeugd moet dringend meer in het gareel, vindt Xi. Dus legde hij onder meer het spelen van online-videospelletjes aan banden, tot drie uur per week voor iedereen jonger dan achttien. In één en dezelfde pennentrek gingen ook Idool-achtige talentenjachten op de schop, samen met realityshows, en websites waar popfans hun idolen de hemel in prijzen.

Sinds de partij-orders treedt ook het sociale media-platform Weibo (zeg maar het Chinese Facebook) streng op tegen ‘irrationele idolatrie’. Online fanclubs van K-popgroepen die zich al te enthousiast roeren (lees: te groot worden, te veel invloed hebben) worden geblokkeerd of gebannen. Zelfs China’s beroemde karaokecultuur is niet veilig: sinds begin deze maand kunnen dronken zakenmannen zich niet langer vergrijpen aan liedjes die ‘de nationale veiligheid in gevaar te brengen of de nationale eer en belangen beschadigen’.

De toekomst heeft zijn grenzen, en de nieuwe Culturele Revolutie in China is er dus één tegen popmuziek, games, en internetcelebrities. En shit, was het niet zo een autocratisch, repressief, discriminerend, censurerend, mensenrechten schendend, paranoïde, fascistoïde kloteregime, je zou bijna nog geneigd zijn om er begrip voor op te brengen. Toch? Want het loopt soms toch de spuigaten uit, niet? Al die verspilde tijd voor een scherm, gehypnotiseerd door pixels. Dat dwepen met gefabriceerde rolmodellen. Die ordinaire drang naar bevestiging en aandacht.

Fout. Hoedt u voor álle autoritaire figuren die de deugd van de jeugd hoog in het vaandel voeren. Denk maar Orban en kornuiten in Hongarije. Ook hier lopen figuren rond die wel eens iets over de ‘weerbaarheid’ van jongeren en ‘onschuldige kinderzieltjes’ in de mond nemen. Absurde verering, nutteloos tijdverdrijf, en goedkoop entertainment zijn trouwens van alle tijden, net als de daarover struikelende moraalridders.

En vrijheid is ook de vrijheid om zelf te kiezen welke bagger we beluisteren, bekijken, en aanklikken. Zeker weten dat in zo’n Chinese karaokebar de broederlijk gebakken lucht van My Universe net dat tikkeltje anders klinkt dan hier op de ochtendradio.