De levenslessen van Jamie xx: ‘Lekker high op de dansvloer staan is óók nuttig’

Negen jaar na zijn vorige soloalbum surft Jamie xx op In Waves met een nieuwe drive door het leven. Met dank aan zelfhulppodcasts, Honey Dijon en surfen in LA.

‘Deze sofa’s zijn raar hè, bijna té ontspannend om in te zitten.’

Jamie ‘xx’ Smith moet lachen wanneer hij me ziet worstelen om een enigszins rechte houding aan te nemen in het stijlvolle pluche van zijn Brusselse hotelkamer. De toon van het interview is zo meteen gezet. Want de Jamie die ons het volgende half uur te woord staat, oogt niet alleen erg op zijn gemak, hij praat ook vlot en zelfverzekerd.

Het is een groot contrast met de vorige keer dat we de producer een recorder onder de neus schoven. Het was de lente van 2015 en In Colour, het album waarmee de destijds 26-jarige Smith als eerste van The xx solo debuteerde, zou net uitkomen. Smith beantwoordde toen nog volop aan het timide en schuchtere imago dat The xx als jonge band torste. Hij maakte nauwelijks oogcontact, praatte bijna fluisterend en was zeer gereserveerd. Maar er is sindsdien veel veranderd voor Jamie xx, en het nieuwe album In Waves is daar het resultaat van.

Als In Colour het album was waarmee Smith zich met een liefdesbrief aan de bonte, Londense dancescene afzette van het sombere, neerslachtige imago dat hij en zijn bandleden Romy Madley Croft en Oliver Sim destijds kregen aangewreven, dan is In Waves de plaat die zijn persoonlijke groei moet uitbeelden.
‘Je kan in de titel natuurlijk een verwijzing naar geluidsgolven lezen’, zegt hij. ‘Maar ook het leven zelf is onderhevig aan golven, aan ups en downs. Er is veel veranderd sinds de release van In Colour. Ik heb woelige waters doorzwommen en heb geleerd dat er na elk dipje weer een betere periode komt.’

Evolutie, groei, transformatie: het waren ook de centrale thema’s op Hideous Bastard (2022) en Mid Air (2023), de soloalbums van respectievelijk Sim en Madley Croft waar Smith aan meewerkte. Maar Jamie xx is voornamelijk een producer en geen songschrijver, een knoppenwonder, geen lettervirtuoos. Waar op In Waves kunnen we die ups en downs dan horen?

Jamie Smith: In de spoken-wordpassages van de verschillende gastartiesten. Die refereren bijna allemaal aan de zoektocht naar mentaal welzijn die zo typisch is voor mijn generatie. Een tocht waarbij je veel irritante dingen tegenkomt.

Zoals?

Smith: Er zijn nogal wat ernstige, gewichtige podcasts om in verloren te lopen, bijvoorbeeld. Veel goed menende gidsen willen je helpen op weg naar ‘een beter leven’. (grijnst) Ik heb er ook veel beluisterd in de hoop een gelukkiger en kalmer mens te worden. Maar je moet die podcasts met een korreltje zout nemen. Diepe, oprechte levenslessen kunnen goed en nuttig zijn, maar lekker high op de dansvloer staan is dat óók. Een beetje escapisme mag best. Dat wilde ik graag communiceren. Want er zijn momenten geweest waarop ik hard mijn best deed om volgens alle ‘regeltjes’ gezond te leven en er héél depressief van werd. (lacht)

Je bent na Oliver en Romy de derde in de xx-rij die een album rond persoonlijke groei maakt. Wat is het effect daarvan op de nieuwe plaat van The xx, waar jullie momenteel aan werken?

Smith: Omdat ik al een soloalbum had gemaakt, was het voor Oli en Romy vooral belangrijk om hun limieten te verruimen. Even afstand nemen van elkaar, zodat er meer uitdaging en bewegingsruimte zou zijn wanneer we weer met zijn drieën samenkomen. Persoonlijk voel ik dat ik meer kan loslaten en minder controle probeer te hebben over de finale uitkomst.

‘Jamie krijgt er concurrentie bij’, zei Romy in dit blad over de stappen die ze heeft gezet op vlak van producen. ‘Misschien maar goed ook?’ voegde ze er lachend aan toe.

Smith: I’m down for it. (lacht) Wat meer gepusht worden: dat zie ik helemaal zitten. Romy heeft effectief al samples verknipt. Die ideeën gebruiken we vervolgens als basis voor vocale melodieën, bijvoorbeeld. Het gaat er momenteel heel vrij aan toe in de studio, zonder veel vooraf bepaalde parameters.

Je hebt voor In Waves samengewerkt met een resem gastartiesten, zoals de Australische sampletovenaars van The Avalanches in de track All You Children. Je was nog maar twaalf toen in 2000 hun klassieke debuutalbum Since I Left You verscheen. Was je toen al fan?

Smith: Yep. Het was zelfs een van de eerste albums die ik op cd heb gekocht. Ik hield van het hele mysterie rond de band, de muziek en hoe die werd gemaakt. Ik heb mezelf leren samplen en muziek maken met de computer door dat album te ontleden. Ik was geobsedeerd. Maar daarnaast was ik evengoed fan van Endtroducing van DJ Shadow en van de releases van J Dilla.

Past Paul’s Boutique, het tjokvol samples staande, tweede album van Beastie Boys, ook in dat rijtje?

Smith: Zeker! Ik heb het erover gehad met Mike D (rapper en medeoprichter van Beastie Boys, nvdr.). Hij vertelde me dat ze er zó lang aan hebben gewerkt en dat het op de duur zo complex werd dat het hen bijna niet meer als muziek in de oren klonk. Een gevoel dat ik heel goed kan plaatsen. (glimlacht)

Waar ben je Mike D tegen het lijf gelopen?

Smith: We gaan af en toe surfen, samen met nog wat andere mensen.

Aan de Engelse kust?

Smith: Nee jong, in Los Angeles. Ik heb daar een huis nu en woon er deeltijds.

Een in LA surfende Jamie xx: het is even wennen. Negen jaar geleden vertelde je me nog hoe verknocht je was aan het grijze Londen. ‘Ik zou het voor geen enkel tropisch paradijs willen inruilen’, zei je toen.

Smith: Ik voelde me lang erg verloren en triest en dacht op een bepaald moment dat het misschien aan Londen lag. Ik surfte toen al eventjes en ben zo in LA terechtgekomen, de beste surfplek die er is. Ik heb er nu al twee jaar een huis, op drie kwartier rijden van het strand. Ik hou van die stad. Weliswaar om alle tegenovergestelde redenen waarom ik – meer dan ooit, trouwens – zo van Londen hou. Verandering, balans, weet je wel?

Voor de uitbundige single Baddy on the Floor heb je samengewerkt met de Amerikaanse dj en producer Honey Dijon. Had je haar bijdrage aan Renaissance van Beyoncé gehoord en dacht je: ‘daar wil ik ook eens van proeven’?

Smith: Niet echt, nee. (lacht) Honey heeft me gecontacteerd toen ik tijdens de lockdown in LA zat. Ze wilde iets doen samen en het was voor mij een welgekomen opluchting om eens muziek te maken die niet helemaal vanuit mezelf vertrok. Die track heeft uiteindelijk mee het deurtje naar deze plaat geopend.

Wat vond je – als producer en als dj – eigenlijk van het alom bejubelde Renaissance?

Smith: Productioneel heeft de plaat zijn goede momenten, vooral in de minder poppy passages. Maar in zijn geheel is het niet echt mijn cup of tea. Beyoncé is een popster natuurlijk, en popsterren veranderen nu eenmaal per album van leefwereld. Je mag dus niet verwachten dat die plaat een oprechte, persoonlijke basis heeft. Ik vraag me eerlijk gezegd af wanneer Beyoncé voor het laatst écht is gaan clubben.

Deze lente had je tien nachten lang een eigen pop-upclub in Londen, The Floor. Een jongensdroom?

Smith: De realiteit bleek zelfs mooier dan mijn droom. Ik wilde de geest van Plastic People opnieuw oproepen, de club waar ik jarenlang kind aan huis was en veel vrienden heb gemaakt. Mensen zoals Kieran Hebden (alias Four Tet, nvdr.), Dan Snaith (alias Caribou, nvdr.) en Sam Shepherd (alias Floating Points, nvdr.), met wie ik er vaak heb gedraaid. Plastic People was het soort plek – er was plaats voor zo’n driehonderd mensen – waar je op een lukraak weekend kon binnenwandelen en de beste, meest inspirerende clubervaring ooit kon hebben. Alles kon er en tegelijk had de club een heel specifieke sfeer en publiek. Zulke clubs vind je haast niet meer. Tegenwoordig is alles een mishmash van genres, mensen en plaatsen geworden. Je eigen stam vinden, je eigen scene creëren: niemand lijkt nog bereid om erin te investeren. Alles is altijd overal en alles, met dank aan het internet. Of ik ben een oude zaag van 35 geworden die niet meer mee is met wat er gebeurt, dat kan ook. (lacht)

Skate je eigenlijk ook in Los Angeles? Of houd je het tegenwoordig bij een plank op het water?

Smith: Ik sta nog maar heel zelden op een skateboard. Ik vind het … wel, ik ben gewoon te broos geworden, zal ik maar toegeven.

Ik moest aan skaten denken bij de laatste track op In Waves: Falling Together, een nogal trance-y ode aan dansen. Skaten is toch een beetje dansen op wieltjes en ‘samen vallen’ vat de sport goed samen.

Smith: Heb jij ooit geskatet?

Ik was soms jaloers op mijn vrienden die het wel deden, tot ik hen keihard tegen de grond zag gaan. Gewoon dansen volstaat, dacht ik dan. Daar houd ik geen littekens aan over.

Smith: Dat is waar. Of toch niet aan de dansvloer. Aan de weg terug naar huis daarentegen.