De Jeugd van Tegenwoordig: ‘Kendrick Lamar is toch ook een béétje pretentieus’

‘Als ik mensen hoor zeggen dat ze onze sound hebben, denk ik vaak: nou ja, misschien een béétje.’ Anders (Different), de nieuwe plaat van De Jeugd van Tegenwoordig, heeft haar titel niet gestolen. En gaan ze voortaan echt alleen nog platen in het Engels maken?

Anders betekent ook dat De Jeugd negen maanden na hun vorige, zesde album Luek al een opvolger klaar heeft. En Anders ís anders: er staat aardig wat gitaargeweld op – in opwarmer Ik kwam haar tegen in de moshpit nog met mate, maar in bijvoorbeeld Alles in het rood scheuren de snaren stevig door – en er wordt zelfs al eens in het Engels gerapt. Dat daarbij een titel als Let the Titties out valt, toont aan dat er nu ook weer niet zoveel veranderd is. Producer Bas Bron, verantwoordelijk voor de gesampelde riffs én een grote Pantera-fan, is er niet bij voor dit enige interview met de Belgische geschreven pers, Wiwa, Vjeze en Yayo wel.

Faberyayo: De gitaar was lange tijd hét instrument als je ergens tegenaan wilde schoppen. Die rol is later overgenomen door rap en EDM. En nu is het leuk om daar opnieuw mee te komen.

Vjèze Fur: De hiphop van nu is gewoon niet zo heel stoer meer. De echt stoere guys, dat zijn toch nog altijd de gitaarguys. Queens of the Stone Age, bijvoorbeeld! Nu ja, waarschijnlijk doen die intussen ook de hele tijd van soja dit en soja dat. Maar wél op een stoere manier!

Willie Wartaal: Waar is het níéuwe gitaargeweld, eigenlijk?

Faberyayo: Gitaar is cancelled, man!

Vjèze Fur: Zo een goeie, Smashing Pumpkins-achtige band, dat zou ik wel opnieuw willen zien!

Net als veel rockacts blijven ook jullie bij albums zweren. Terwijl dat binnen de hiphop toch wat uit de mode lijkt.

Willie Wartaal: I love albums! Maar het is wel anders dan vroeger. (windt zich op) Ik ben het niet meer gewend om moeite te doen, om even mijn bek te houden. Een paar keer door een album gaan is moeilijk geworden, en dat vind ik kut. Het is het gevolg van die hele playlistsituatie die we met z’n allen hebben gecreëerd. Ik merk voor mezelf dat ik dingen mis. Als het niet allemaal instant is, ga ik iets anders luisteren, omdat het aanbod zo groot is. En eigenlijk beschouw ik mezelf niet als een instantmens.

Faberyayo: En dat snuiven dan?

Willie Wartaal: Nou, dat doe ik niet te hard! (lacht)

Hoe dan ook draait het tegenwoordig vooral om streams en playlists. Houden jullie daar dan geen rekening mee?

Faberyayo: Onze kracht is onze koppigheid. Wij hebben in zekere zin altijd buiten de bestaande systemen geopereerd. Op een gegeven moment heeft de mainstream ons in de boezem gesloten (sic), en op dit moment zijn we daar weer een beetje uit. Maar dat is prima. Wij maken gewoon wat we maken.

Willie Wartaal: Onze muziek is gewoon niet voor iedereen. Spotify snapt onze muziek ook niet. We zitten nu met die algoritmes: als je Ik kwam haar tegen in de moshpit opzet, en van daaruit de radiofunctie, krijg je allemaal muziek te horen die op geen enkele manier iets met ons te maken heeft. Dat zijn dan nummers met ‘jeugd’ in de titel, of ze duren ook 3 minuten en 38 seconden.

Vjèze Fur: Het is alsof je een Ferrari zoekt, en het algoritme toont je een Fiat die óók rood is. Is dan de uitleg: ‘Ja maar, je zocht toch een rode auto?’ (zuchtend) Ik snap het ook niet.

De laatste jaren staat er geen maat op de nederhop, waar jullie een van de vroege vaandeldragers van zijn.

Vjèze Fur: Er is na ons een heel groot gat geweest. Het heeft even geduurd voordat die enorme aanwas van iets nieuws echt een vorm kreeg. Op een gegeven moment heeft ons label Top Notch dan gezegd: ‘Al die ongeorganiseerde kids die toffe muziek maken, dat moet als één ding verpakt worden, zodat mensen het snappen.’ En dat werd dan New Wave (de vlag waaronder Top Notch-artiesten als Lil’ Kleine en Ronnie Flex in 2015 gezamenlijk een enorm succesvol album uitbrachten, nvdr.) Daar zitten toffe dingen tussen, en minder goede dingen.

Faberyayo: Maar dat heeft eigenlijk niets met ons te maken. Ik zie dat ook als iets dat buiten ons staat. Je hebt een paar artiesten die heel graag willen dat ze ‘van onze generatie zijn’. Maar die jonge gasten die nu zo aan het knallen zijn, die hadden dat ook wel gedaan als wij er nooit geweest waren. Je kunt heel duidelijk aanwijzen waar zij door geïnspireerd zijn. En dat heeft doorgaans niet echt iets met ons te maken. Ik hoor heel veel Drake en Caraïbische shit.

Vjèze Fur: Wij zijn ook niet zo heel volks. Misschien zijn we te multifaceted om voor iedereen te zijn. Als ik mensen hoor zeggen dat ze onze sound hebben, dan denk ik vaak: nou ja, misschien een béétje.

Ik denk vooral: minder humor.

Vjèze Fur: Ja. Je hebt wel wat acts die proberen er ook humor in te stoppen, maar ik vind het niet zo verfijnd. Ik vind veel mensen die niet ons zijn niet zo grappig. Zeker in Nederland.

Willie Wartaal: Daar heb ik ook last van. Vaak is het gewoon flauw of doorzichtig.

Faberyayo: (droog) Ja, wij zíjn gewoon erg grappig.

Grappig, maar soms ook onverstaanbaar.

Willie Wartaal: Ik wil zelf niet alles meteen snappen. Zelfs de beats van Bas begrijp ik soms niet meteen. En tussen ons drieën vind ik het tof om expres vier maanden te wachten om dan ineens uit het niets te vragen: wat zég je daar nou eigenlijk? (algemeen gelach)

Faberyayo: Soms zijn een beat of een gevoel al sterk genoeg. Dan moet je dat niet te veel in de weg gaan zitten, maar gewoon pakkend aanvullen.

Vjèze Fur: Ik zag laatst de tekst van Sterrenstof, toch ons meest succesvolle nummer, nog eens zwart op wit op papier. Alleen al in het eerste deel zitten zeker vijf zinnen die niet kloppen!

Faberyayo: De mensen willen dat ook heel graag. Als wij van elkaars teksten al iets hebben van ‘wat zegt-ie nou?’, dan gaat dat bij de gemiddelde luisteraar nog eens maal een miljard. Soms willen mensen iets wat simpel is en hapklaar, en soms willen ze juist wat mysterie, iets wat ze niet echt begrijpen. En dat is allebei goed.

***

Hun teksten mogen dan al eens ondoorgrondelijk zijn, hun shows zijn nog altijd in your face. ‘Steek de he-le stad in de fik’ is een strijdkreet die qua vitalisme schril afsteekt bij zowel de nihilistische soundcloudrap als de geëngageerde boosheid van Kendrick Lamar en co. Die laatste riep deze zomer een witte vrouw op het podium, maar veegde haar de mantel uit toen ze the n-word meerapte.

Willie Wartaal: Dát, zo gemakkelijk! Oprotten, man! Van mij mag je alles meezingen. Elk woord dat ik zing, mag jij ook zingen. Ik vind dat niet erg. Ik zag hem deze zomer bezig op Lowlands, en ik dacht: ja, hij is echt heel goed, maar tegelijk ook echt kut. Het is gewoon niets voor mij.

Faberyayo: Kendrick Lamar is toch ook een béétje pretentieus. Hij heeft zeker zijn kwaliteiten, maar dat incident vond ik echt tekenend: Hij had er zelf de hand in, dat is dus toch iemand erin luizen? Tegelijk is het wel een heel ingewikkeld probleem. Rap is tegenwoordig de populairste muziekstroming en dat is het het meest gebruikte woord daarbinnen. Daarbij komt nog dat een heel groot deel van het publiek wit is. Dat is iets waar je niet linksom of rechtsom een oplossing voor kunt vinden. Er is geen uniform antwoord, enkel de keuze om er wel of niet op een bepaalde manier mee om te gaan.

Zouden jullie een nummer als Deze donkere jongen komt zo hard vandaag nog kunnen maken?

Faberyayo: (fel) Natuurlijk wel! We hebben op deze plaat toch ook Lieve nigga? Met veel van die dingen gaat het erom vooruit te bewegen en samen een sfeer van positieve energie te creëren, in plaats van heel negatief op alle slakken zout te leggen. Maar ik ben me er ook van bewust dat ik vanuit een geprivilegieerde positie spreek.

Willie Wartaal: Kijk daar ben ik het niet mee eens, dat jij zou spreken vanuit een geprivilegieerde positie. Ik vind het raar dat donkere mensen bij een groep mensen willen horen die hen er niet per se bij wil. Maak dan gewoon je eigen feestje. Ik vind dat gek: Als iemand mij niet moet, dan moet ik die persoon ook niet. Ik mag hier niet naar binnen? Oké, dan ga ik wel naar de volgende keet. Ik gooi misschien nog wel een baksteen door het raam, maar ík hoef niet naar binnen.

Er is geen andere band die in zijn teksten zo achteloos de overstap kan maken van bedenkingen over het vaderschap naar het recreatief gebruik van sterrenstof allerhande. Zit het vaderschap in de weg als je de waanzin nog eens opzoekt?

Faberyayo: Hoe gaat dat bij jou? Het blijft gewoon hetzelfde. En als je kinderen hebt, grijp je wel wat minder snel naar de verdovende middelen. Soms gebeuren er zaken waarvan je denkt: waren ze nu niet thuis geweest, ik was gewoon onder de tafel gaan zitten om wodka te drinken met de telefoon uit. (lacht)

Nu, omdat dit echt ons werk is, begrijpen mensen wel dat je de ruimte om al eens een pilletje te slikken en een sapje te drinken nodig hebt. Maar vaak gaat het er in de studio ook heel gewoon aan toe. Je kunt best de waanzin opzoeken en normaal doen. (fluisterend) Jammer genoeg. (lacht)

Vjèze Fur: We zijn wel blij dat we dat allemaal gedaan hebben, en daar nog jarenlang inspiratie uit kunnen halen. (algemene hilariteit)

En als je kinderen ooit vragen waar een nummer als Torpedo over gaat?

Faberyayo: Gewoon: dat gaat over drugs. Maar: er worden ook wel échte dingen in gezegd. ‘Ik wil niets meer voelen, de wereld maakt me moe’: dat is toch een hele echte emotie.

Je hebt het in dat nummer ook over xannies, Xanax-pilletjes. Waar komen die allemaal plots vandaan?

Faberyayo: (droog) Nou, van het darkweb.

Oké, maar in Vlaanderen had je jarenlang alleen Herman Brusselmans die daar soms over sprak, nu zijn ze overal.

Willie Wartaal: Bij mij was het door de rapper Future. Die had het daar de hele tijd over. Ik werd nieuwsgierig en ik dacht: dat wil ik nu ook wel proberen. Maar ik ben er een beetje in doorgedraaid.

Vjèze Fur: Wat is er dan gebeurd?

Willie Wartaal: Twee jaar geleden zat ik op een schrijverskamp van Ali B. En toen heb ik mezelf, in zijn auto, bijna doodgereden. Gelukkig heeft een buschauffeur mij gered door mij van de weg af, in de berm te duwen.

Dat was echt heel raar: door die xannies voel je geen angst. Je bent aan het zwieren over de weg, en het enige wat je denkt is: niets aan de hand, ik moet gewoon effe opletten. En dan opeens duwt er een bus tegen je auto aan: boenk-boenk. Maar het enige wat je denkt is: ‘Ow, waarom doet die dat nu? Goed dat hier geen angstig persoon zit of er zou wel eens iets geks kunnen gebeuren.’ Supergevaarlijk dus allemaal, maar als je er heel weinig van neemt, dan is het wel heel relaxed om er angsten en spanning mee weg te nemen.

Goed om te weten.

Faberyayo: Het is gewoon eens iets anders: niet hard gaan, maar langzaam. Heroïne light. (lacht) Heel relaxed ook als je kinderen in het buitenland zijn maar jij bijvoorbeeld een hele dag Scandinavische soundcloudrap wilt beluisteren.

Vjèze Fur: En als je in de bergen bent, gewoon aan het chillen én je wilt wakker worden in je eigen plas, dan is het ook wel een aanrader. Zo van: ‘Ow kut, ik heb een drankje op mezelf gemorst.’ Voor zoiets dus, of, als je gewoon een dag extra wilt slapen.

Willie Wartaal: Ja, het is een aanrader. Als je niet zelf hoeft te rijden en niet te veel gesnoven hebt, dan is ééntje wel lekker. (lacht)

Tot slot: in de aanloop naar dit interview lieten jullie verstaan dat dit jullie laatste album in het Nederlands zou worden, en dat jullie voortaan enkel nog Engelstalig werk zouden uitbrengen.

Willie Wartaal: We hebben in Nederland de pers daarover voorgelogen. Die grap was leuk. Maar nu ben ik ze ook wel zat.

Faberyayo: Correctie. Die grap was níét zo leuk. (lacht)

Vjèze Fur: Jij zegt gewoon vaker dingen die niet kloppen, en dan loopt het zoals nu.

Wat brengt de toekomst dan wel?

Willie Wartaal: Nog meer onverstaanbare Nederlandse rommel!

Vjèze Fur: Kwantiteit boven kwaliteit. Bodemprijzen!