Alexandre Desplat is een van de favorieten voor een World Soundtrack Award. Alweer

Hij componeert voor Wes Anderson, George Clooney én Harry Potter, en met vijf World Soundtrack Awards is hij de recordhouder van de felbegeerde Gentse filmmuziekprijzen. En toch heeft Alexandre Desplat, eregast van de twintigste WSA-editie, zich lange tijd geen componist durven te noemen. ‘Ik kon toch niet dezelfde titel opeisen als Mozart?

De focus van veel Vlaamse media ligt dan wel op welke BV’s, bobo’s en verdwaalde filmsterren op de rode loper van Film Fest Gent paraderen, de internationale pers heeft vooral aandacht voor wie de World Soundtrack Awards wint, een van de voornaamste prijzen voor filmcomponisten. Meestal is dat Alexandre Desplat. Met vijf WSA’s voor Film Composer of the Year is de Fransman recordhouder.

Alleen wie nooit naar films kijkt, heeft Desplats composities nog nooit gehoord. Hij schreef muziek voor onder meer twee Harry Potter-films, The Shape of Water, The Tree of Life, Godzilla en de meeste films van Wes Anderson, Guillermo del Toro en Jacques Audiard . Aan zijn huidige werktempo componeert hij binnen de twee jaar zijn tweehonderdste filmscore. Op de gestreamde twintigste awardceremonie van de WSA kan hij straks voor een zesde keer uitgeroepen worden tot filmcomponist van het jaar dankzij zijn bijdrages aan Little Women van Greta Gerwig en J’accuse van Roman Polanski.

Een beetje Fransman zou voor minder heel hoog van de toren blazen. Desplat daarentegen blijft bescheiden. ‘Als grote filmliefhebber vind ik het ongelofelijk dat ik zo dicht bij de groten van de cinema mág staan. Ik meende wat ik zei toen ik in 2014 met The Grand Budapest Hotel mijn eerste Oscar won. Ik heb hard gewerkt, maar ik heb alles te danken aan de regisseurs en de Hollywoodproducenten die me het vertrouwen schonken. Ik heb het grote, grote geluk dat ik met bijzonder getalenteerde regisseurs zoals Ang Lee, Roman Polanski, Terrence Malick, George Clooney, Jacques Audiard en Wes Anderson mág werken.’

Film Fest Gent sluit straks af met de twintigste editie van de World Soundtrack Awards. Hoe hoog schat je die prijzen in?

Alexandre Desplat: Geef de keizer wat des keizers is. Dit is de grootste awarduitreiking voor filmmuziek en dat zeg ik heus niet omdat ik al vaak een WSA in ontvangst heb mogen nemen. Voor een filmcomponist is dat een van de indrukwekkendste prijzen die je kunt winnen. Bovendien is de ceremonie traditioneel een van de weinige feestelijke avonden waarop filmcomponisten kunnen bijpraten. En dan heb ik het nog niet gehad over de prachtige WSA-concerten.

Door de coronacrisis is het dit jaar noodgedwongen wat minder. Heb je last gehad van de lockdown? Ik veronderstel dat er gerust gecomponeerd kan worden zonder je kot te verlaten.

Desplat: Componeren kan tussen vier muren maar enkele concerten, onder meer in Hongkong, zijn geannuleerd. Juist omdat ik zoveel uren alleen in mijn studio componeer, kijk ik erg uit naar die concerten en de bijbehorende reizen en ontmoetingen. Maar ik wil niet klagen. Ik kon voortwerken. Ik had het geluk dat er de afgelopen maanden enkele films gemonteerd werden waar ik de muziek voor mocht componeren. Op dit eigenste moment schrijf ik muziek voor de volgende film van Guillermo del Toro, Pinocchio. Het leuke is dat ik daarvoor ook liedjes mag componeren. Dat had ik voorheen alleen nog maar voor Franse films gedaan. Daarnaast is er The Midnight Sky van George Clooney. Het leven gaat voort. We kunnen niet zomaar alles stopzetten omdat er een virus rondgaat.

Je bent de vaste componist van Wes Anderson, de regisseur van Moonrise Kingdom en The Grand Budapest Hotel. Verschillen jullie soms van visie over filmmuziek?

Desplat: Net omdat onze visies niet verschillen, hebben we al zo vaak samengewerkt. Ik kan me helemaal vinden in zijn persoonlijkheid, zijn integriteit en zijn ideeën over film. Op het eerste gezicht lijken zijn films op elkaar, maar au fond zijn ze juist erg verschillend, waardoor ook de muziek erg verschillend is. Federico Fellini haalde er ook telkens weer de begenadigde Nino Rota bij, maar daarom kun je zijn muziek voor Il Casanova nog niet vergelijken met die voor La strada. En voor Visconti componeerde Rota heel anders dan voor Fellini. Uiteraard is mijn samenwerking met Wes Anderson helemaal anders dan die met David Fincher. Die twee hebben heel andere karakters en gevoeligheden.

Welke regisseurs hebben de meest uitgesproken visie op filmmuziek?

Desplat: Ik werk heel graag met Wes Anderson samen omdat hij een uniek universum ontwikkelt. Soms is er geen muziek waar je er wel verwacht en wel muziek waar je er geen verwacht. Ook Roman Polanski is origineel en sterk in het gebruik van filmmuziek. Ik bewonder zijn cinema enorm. Allebei gebruiken ze muziek niet om te onderstrepen wat het beeld al vertelt maar om een meerwaarde te creëren. Dat vindt elke filmcomponist opwindend.

Evengoed componeer je voor de Harry Potter-films muziek die versnelt als de personages versnellen.

Desplat:Bien sûr. Vraag me nooit om enkel muziek te componeren voor intimistische auteursfilms of enkel voor blockbusters. Ik hou van alle vormen van cinema en pas me graag en vlot aan. Als jongeman hield ik van Hollywoodfilms én luisterde ik aandachtig naar de filmmuziek van Georges Delerue, Nino Rota of Maurice Jarre. Als ik voor een blockbuster componeer, probeer ik altijd mijn muzikale integriteit te bewaren. Dat kan perfect. Luister maar naar de prachtige filmmuziek van John Williams.

Wat manifesteerde zich het eerst: je passie voor muziek of die voor film?

Desplat: Ik stond als kleine jongen op met muziek en ging ermee slapen. De passie voor film kwam iets later. Muziek is mijn planeet, film de maan die eromheen draait. Ik kan film en muziek niet los van elkaar zien. Ik heb er lang over gedaan om mezelf een componist te noemen. Ik durfde niet. Ik kon toch niet dezelfde titel opeisen als Mozart en de andere grote componisten? Desplat de componist: het is een idee waar ik aan heb moeten wennen. Regisseurs als Clooney, Polanski, Anderson en Jacques Audiard vragen me voor al hun films. Die sterke artistieke band zou me veel zelfvertrouwen moeten geven, maar toch is het bij élke film opnieuw spannend. Je moet je keer op keer bewijzen, niet noodzakelijk tegenover de regisseur, wel tegenover jezelf. De kunst is om jezelf te verrassen.

Hebben de twee Oscars je leven veranderd?

Desplat:Niemand gelooft mij – misschien omdat ik al ettelijke malen genomineerd was geweest – maar die eerste Oscar kwam totaal onverwacht. Het was een erg ontroerend moment en een grote gebeurtenis die ik niet voor mogelijk had gehouden. Georges Delerue en Maurice Jarre, de reuzen onder de Franse filmcomponisten, boekten ook aan de andere kant van de Atlantische Oceaan successen. Als adolescent droomde ik er al van om in hun voetstappen te treden.

Hebben de Oscars mijn professionele leven veranderd? Allicht. Sommigen krijgen het na Oscarwinst hoog in de bol. Ze denken dat ze zich alles kunnen veroorloven. Mij heeft het vooral overtuigd om nog harder te werken. Bijna onafgebroken zelfs. Het grote voorbeeld is John Williams: die heeft al vijf Oscars gewonnen, wordt door iedereen bejubeld maar pakt nog elk jaar uit met fantastische composities. Je moet vermijden dat zo’n Oscar een eindpunt is.

5x cd World Soundtrack Awards: Tribute to the Film Composer

De World Soundtrack Awards zijn aan hun twintigste editie toe. Dat wordt gevierd met een compilatiealbum waarvoor Alexandre Desplat, John Williams en alle andere winnaars in de categorie beste filmcomponist een flard filmmuziek leverden. Wij mogen 5 cd’s weggeven.