2manydaddies: Soulwax komt thuis met ‘All Systems are Lying’

Stephen en David Dewaele zijn wijzer, en vooral ook ouders geworden. All Systems Are Lying is hun zevende album als Soulwax – de vele zijprojecten en tussensprongen als 2manydjs buiten beschouwing gelaten. ‘Gewoon loslaten en zien wat eruit komt, zoals Charli XCX.’

‘Wacht, ik neem er de plaat er even bij.’

David Dewaele veert op vanuit zijn stoel en staat in een paar passen aan een van de vier muren van de gigantische vinylverzameling van 2manydjs. Bij de letter G plukt hij Freeze Frame van Godley & Creme uit de rekken. Op dat album, uit 1979, staat met An Englishman in New York een van de bekendste hits van het Britse progpopduo, maar het is track drie op kant A, I Pity Inanimate Objects, die even later door de boxen schalt. Daarop gebruikten Godley & Creme een prototype van de Eventide H910 Harmonizer, in 1974 ontwikkeld als ’s werelds eerste digitale effectprocessor. Het is het soort obscuur muziekspeeltje waar de broers Dewaele van Soulwax enthousiast over uitweiden wanneer je ernaar informeert. Het is die specifieke track van Godley & Creme, met dat specifieke speeltje waarmee je in real time toonhoogtes kan manipuleren, die Soulwax inspireerde bij het maken van Pills and People Are Gone, het mantra-achtige openingsnummer van hun nieuwe album, All Systems Are Lying.

Het ding ziet er op zich niet spectaculair uit: twee zwarte bakjes van zo’n halve meter breed, met vijf draaiknoppen, een analoge display, en bovenaan een klein toetsenbord. Bijna niet te vinden, het originele prototype uit de jaren 70, zo verzekert Dewaele ons, maar tegenwoordig dus deel van hun grote verzameling vintage materiaal in de studio, twee verdiepingen lager. ‘Tegenwoordig kan iedereen dat effect gewoon op de laptop gebruiken, via een poepsimpele plug-in. Maar dat bakje doet het eigenlijk nét niet goed, niet helemaal juist. En dat vinden wij dan weer interessant.’

De verloren graal

Aan de buitenkant oogt de Deewee-studio in centrum Gent behoorlijk afstandelijk. Een monolithisch, strak retro-futuristisch gevaarte, opgetrokken uit zwarte granieten tegels. Geen ramen in de voorgevel, zelfs geen klink aan de deur. Maar binnenin is het een organisch zenuwcentrum. Het meest bijzondere is niet het stijlvolle design, of de verzameling instrumenten en analoge opnameapparatuur, zelfs niet de platencollectie, maar de manier waarop alles en iedereen met elkaar in verbinding staat. Waarin elke connectie met mens, machine en ander object of zijproject een verbinding kan leggen met een nieuw idee.

Neem de titel van de nieuwe plaat, eigenlijk een binnenpretje dat bleef hangen na de opnames van City of Clowns, het eerder dit jaar verschenen album dat de Canadese electronica-artieste Marie Davidson hier opnam. Stephen Dewaele: ‘Om sommige van die oude machines in onze studio te gebruiken of te kunnen manipuleren moet je ze soms aansluiten op andere, nieuwere machines of digitale systemen. Wat volgens het boekje perfect moet lukken, maar in de praktijk vaak in de soep loopt, met frustratie en het nodige gevloek tot gevolg. “All systems are lying” werd zo een vaste slagzin in de studio, wanneer weer iets vastliep. Maar kijk om je heen, en dan zie je overal wankele systemen die vastlopen, die onbetrouwbaar zijn.’

‘To your blackmail of likes / I ignore them / Your curated playlist / I always hated what you like’ zingt Dewaele in False Economy, één van de tracks op de nieuwe waarin Soulwax het luchtkasteel van sociale media, algoritmes, en artificiële intelligentie op de korrel neemt. Thema’s die ook in de raverock van Polaris en het naar Air hellende Constant Happiness Machine doorschemeren. Ze kijken soms met een meewarige blik naar de met glasvezel verbonden spiegelwereld. ‘Het internet, met het hele systeem van gatekeepers en smaakmakers in combinatie met bepaalde platformen, leent zich er geweldig toe om de geschiedenis te herschrijven. Gebeurtenissen worden uit hun context gelicht, of soms onterecht opgehemeld. Zaken waarvan ik soms denk: tiens, ik was daarbij, dat was nu ook niet zó geweldig speciaal. En geef toe: hoeveel keer heb je al niet van een plaat die plots als een verloren graal wordt aangekondigd gedacht: tja, ik weet waarom ze ooit verloren is gegaan. (lacht)’

Live in de living

Voor de goede orde: Soulwax heeft met All Systems Are Lying geen conceptplaat willen maken. Deze keer geen op papier krankzinnig concept of uitdaging zoals we van hen gewend zijn geraakt. From Deewee (2017) werd live in één take opgenomen, inclusief de drie drummers die hen live vergezellen. Toen BBC Radio 1 hen om een dj-mix vroeg, stuurden ze in plaats daarvan een uur gloednieuwe, op maat bedachte Soulwax-nummers – het resultaat is te horen op het album Essential (2018).

Deze keer was de uitdaging net het omgekeerde, legt David Dewaele uit. ‘Wat gebeurt er als we onszelf geen parameters opleggen? Wanneer we onszelf eens níét pushen – voor één keer gewoon loslaten en zien wat eruit komt?’ ‘Run free with the music’, klinkt het in de poppy single die vooruitgeschoven werd. Het centrale instrument tijdens dat intuïtieve proces staat ook niet in de Deewee-studio, maar een kleine kilometer verderop: de piano in het appartement van Stephen Dewaele.

‘Een cadeau voor mijn vijftigste verjaardag. Een kleine oude vleugel die geweldig goed klinkt. Iets wat ik altijd al wilde hebben, en waarop de meeste songs zijn ontstaan. Dat was evengoed een sprong in het ongewisse: wat gebeurt er, komt er iets of komt er niets, wanneer ik me aan die piano zet? Maar er kwam behoorlijk veel uit. Ideeën, fragmenten, melodieën die ik opnam met mijn telefoon en meebracht naar de studio. Want dat was de volgende de stap: wat doen we hier nu mee? We hebben een paar maanden allebei echt op het spoor van een pure pianoplaat gezeten. Maar goed, daarmee speel je niet op de main stage van Rock Werchter, natuurlijk. (lacht)’ Soulwax in de KVS of Bozar, Nils Frahm achterna, het zou wat zijn. ‘Ooit raken we er wel’, lacht Stephen. ‘Maar dat is niet voor vandaag.’

Voor David is de piano als instrument niet de echte focus van de plaat, valt hij in. ‘Het past gewoon bij wat er tijdens het maakproces spontaan naar boven kwam: mooie, zuivere melodieën, een zekere melancholische sfeer. Zo’n plaat hadden we nog nooit gemaakt, en we schrokken soms zelf een beetje van de richting die het spontaan uitging. Hoewel het ook niet zo verwonderlijk is.’ ‘Thuis’, zo vat hij het gevoel in één woord samen. De plek waar Stephen en David Dewaele de voorbije jaren meer dan ooit vertoefden, als vaders van respectievelijk een zesjarige zoon en een vierjarige dochter.

Bubbelbroers

In het ouderschap lijken de wegen die naar All Systems Are Lying leiden samen te komen. De huiselijke impact van de piano, de scepsis waarmee ze in sommige songs de digitale wereldorde aanschouwen waar de komende generaties mee opgezadeld zitten. Zoals in de drummersbonanza New Earth Time, waarin de twee broers ook hun eigen relatie tot de ratrace herzien. ‘Ik ben papa geworden tijdens de pandemie’, vertelt David. ‘Ik heb dus héél veel thuisgezeten. Stephen zijn zoontje was een jaar eerder geboren. Die verankering was nieuw voor ons, een echte thuis, dat hadden we al lang niet meer gehad. Het bracht een enorme rust, ook al was het van moetens. (glimlacht) En plots was er tijd om op een bewuste manier naar muziek te luisteren, bijvoorbeeld. In plaats van tussendoor, op het vliegtuig of in het hotel. Soms heb ik tien, twaalf uur aan een stuk platen opgelegd. En daarnaast hebben we deze plek, onze studio, waar we met twee een bubbel konden delen. Dat heeft uiteindelijk allemaal zijn effect gehad op deze plaat.’

Een neveneffect van de nieuwe, meer honkvaste Dewaeles is dat ze ook meer dan ooit dichtbij huis te vinden zijn. Dit jaar stonden ze als Soulwax én als 2manydjs op Rock Werchter, maar ze draaiden ook op Crammerock, in het veertig kilometer van Gent gelegen Stekene, speelden live op de Lokerse Feesten, en vielen als last minute plaatsvervanger in voor Massive Attack op Gent Jazz. Soulwax maakte de muziek bij de theatervoorstelling Inhale Delirium Exhale van stadsgenote Miet Warlop, en twee weken geleden stonden Stephen en David aan de draaitafels tijdens het openingsfeest van de pas geopende, tweede vestiging van platenmekka Music Mania, op een steenworp van het Gravensteen. Begin september bouwde de Deewee-familie een gratis openluchtfeest op het Zuid, ter ere van de zeventigste verjaardag van snackbar Martino. En niet zomaar: de Dewaeles zijn er al hun hele leven kind aan huis, en Gilles Noë, de helft van hun poulains Asa Moto, is een telg van de familieclan die de zaak al zeven decennia draaiende houdt. ‘Tja, al die tentakels’, lacht Stephen. ‘Elke week is er wel ergens een jubileum, of een lokaal, nieuw project waarmee we op de een of andere manier verbonden zijn. En net omdat we er uit familiale overwegingen voor kiezen om tegenwoordig minder vaak ver weg te zijn, kunnen we daar gemakkelijk ja op zeggen. We zitten zeker niet méér stil dan vroeger, we zijn gewoon sneller terug thuis.’

SoulwaXCX

In alle drukte waren de Dewaeles bijna hun eigen jubileum vergeten: midden september was het twintig jaar geleden dat Nite Versions verscheen, de remixversie van Any Minute Now (2004), die ze nog steeds zien als een kantelpunt. ‘Het was de eerste keer dat we in de studio alles helemaal zelf in handen namen’, aldus Stephen. ‘Iets wat Flood, de producer van Any Minute Now, ons overigens zelf aanraadde om te proberen: zélf producen. Dat we met die herwerkte nummers en al onze synthesizers ook live speelden in clubs en dance halls allerhande – iets wat we tot dan toe alleen als dj’s deden – was eigenlijk een gok. Maar wel een die geweldig goed heeft uitgepakt. Ik ben nog altijd superfier op dat album en alles errond.’

Dat Nite Versions twee decennia na de release nog steeds (of opnieuw) resoneert, blijkt bij Charli XCX, die aan het begin van haar liveshows het nummer Krack door de boxen laat knallen. Charlotte Aitchison, zoals de popster echt heet, was dertien toen Nite Versions verscheen. Heeft haar vroege nostalgie al een rechtstreeks contact opgeleverd, willen we nog weten. ‘Achter de schermen zijn er een paar connecties, maar niet rechtstreeks, nee. Maar wat Charli XCX met Brat deed – na een paar platen die helemaal anders klonken – is in zekere zin ook loslaten, gewoon haar eigen instinct volgen in plaats van een formule. Als we haar daarin met Nite Versions op de een of andere geïnspireerd hebben, dan zou dat mooi zijn. Maar dat weet ik dus niet, hé, zoiets moet je haar eigenlijk zelf vragen. We gaan hier nu niet zelf de geschiedenis zitten herschrijven. (lacht)’