Zin in iets onvergetelijks? Waag je aan het circusavontuur ‘Mystica’

Muziektheater Transparant en MovedByMatter slaan de handen in elkaar voor ‘Mystica’. Dat is een intrigerende voorstelling met drie zangers en drie zogeheten haarhangers.

‘Mensen met goede knieën kunnen op de zeer lage stoeltjes op de eerste rij zitten. Mensen met stramme knieën kiezen de tribune!’ Met die aanwijzing wandel je binnen in de ruimte waar Mystica speelt. Daar is een kleine tribune gebouwd rond een kleine circuspiste. We gaan op een van de stoeltjes op de eerste rij zitten. Naast ons komt een grote jongeman zitten. Hij strekt de vingers alsof hij zich klaarmaakt om mee te spelen.

De voorstelling start op een heel intieme, zachte manier. Inspiratie vonden regisseur Kasper Vandenberghe – naast performer ook bekend als acteur in onder meer ‘Onder vuur’ – en zanger/performer Tim Tembuyser bij de mystieke vrouwen uit de 8^ste tot de 16^de eeuw. Dat zijn vrouwen zoals Hildegard von Bingenen, Sun Bu’er, Rabia Al Basra of de Brabantse Hadewijch uit de 13^de eeuw. Zij zagen hun vrouw-zijn als kracht en getuigden over mystieke ervaringen in een door mannen en vrouwenminachting gedomineerde samenleving. Vandenberghe en Tembuyser selecteerden teksten, vertaalden deze naar het Engels en maakten dit tot een libretto.

Die liederen – zachte gezangen zonder felle uithalen – geven jammer genoeg pas écht hun inhoud prijs als je na de voorstelling de teksten leest. Dat is spijtig. Maar het vermindert de impact van deze voorstelling amper. De ranke, bedwelmend mooie muziek componeerde Tembuyser, in samenwerking met Jens Bouttery. Die muziek schept de perfecte, ingetogen sfeer.

De drie haarhangers zijn na lang en veel trainen in staat zijn om in alle rust aan hun haarknot te bengelen aan de zoldering van een theater of circustent.

Als elke toeschouwer een voor de knieën geschikt zitplekje heeft gevonden, vouwt Mystica zich sierlijk open met gezang dat je in de intimiteit uitnodigt. Na die eerste intieme scène klikken de drie haarhangers zich – middels een ijzeren ring die in hun haren het ingevlochten – vast aan een touw in de zoldering.

Zo zacht zij opstijgen, zo heftig reageert de toeschouwer naast me. Hij sluit zijn ogen, slaat zijn armen omhoog, dan rond de knieën en lijkt amper nog te durven kijken. Even lijkt het zelfs alsof hij de voorstelling zal verlaten. Na afloop blijkt hij zelf een performer te zijn die zich erg (iets te erg?) inleefde in de situatie waarin de drie haarhangers zich bevonden.

Voor alle duidelijkheid: de drie haarhangers zijn professionele circusartiesten die na lang en veel trainen in staat zijn om in alle rust, met zo min mogelijk pijn, véél haarlak en supergoed verzorgde haarlokken aan hun haarknot te bengelen. In dat bengelen en zweven zit een secuur opgebouwd patroon. Eerst bewegen de drie haarhangers apart. Dan helpen zij de drie koorzangers om evengoed aan de haren op te stijgen.

Je ziet zes lichamen die niet zozeer over de mystiek vertellen of zingen maar bovenal de mystiek belichamen.

Tussenin worden de haarlokken continu verzorgd, wordt er sierlijk door de lucht bewogen en opgelucht geland. Je ziet zes lichamen die niet zozeer over de mystiek vertellen of zingen maar bovenal de mystiek belichamen. In hoe ze elkaar wiegen, de formaties waarmee ze door de lucht zweven maar evengoed de expressie op hun gezichten. Ze stralen zorgzaamheid, evenwicht, vertrouwen, rust en elegantie uit. Uiteindelijk werken ze toe naar een prachtig beeld waarin de drie haarhangers gearmd door de lucht zweven. Het oogt als een subliem beeld van verbondenheid.

Mystica voelt daarom ook als een ritueel dat oproept tot verbondenheid. En dat op de meest virtuoze, zachte en zalvend mogelijke manier. Ook al kan de eerste aanblik van drie dames die aan hun haren opgehesen worden, aanvankelijk pijn doen aan de ogen. Die pijn verbijt je samen – zelfs die heftig geschrokken toeschouwer naast ons overwon zijn schrik – om een onvergetelijke voorstelling mee te maken.